KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Jak rozpoznać zatrucie sporyszem u bydła?

Opublikowano 09.02.2018 r.
Zatrucie sporyszem u bydła jest chorobą mogącą powodować duże straty, więc warto znać przyczyny wystąpienia tej choroby oraz metody jej leczenia i zapobiegania. Zatrucie to jest wywoływane przez mikroskopijne grzyby z rodzaju Claviceps, które porażają rośliny, w tym trawy i zboża którymi żywi się bydło. Uwaga również, ponieważ objawy tego zatrucia są często podobne do choroby wściekłych krów! Jak więc rozpoznawać zatrucie sporyszem u bydła?

Zatrucie sporyszem u bydła – w jakich sytuacjach jest możliwe?

Zatrucie sporyszem u bydła następuje poprzez układ pokarmowy. Dochodzi do niego po spożyciu przez zwierzęta dziko rosnących traw oraz zbóż, siana czy słomy porażonych mikroskopijnymi grzybami pleśniowymi należącymi do rodzaju Claviceps. Zatrucie sporyszem jest więc jedną z chorób grzybiczych zwierząt gospodarskich (hodowlanych). Jak z tego typu chorobami bywa, zatrucie to charakteryzuje się również dosyć ciężkim przebiegiem i nawet poważnymi stratami ekonomicznymi. Do zachorowań dochodzi głównie w chłodniejszych porach roku, przy skarmianiu bydła źle przechowywanymi paszami, czyli na przykład zatęchłymi, zamokniętymi i popleśniałymi.

Zatrucie sporyszem u bydła – objawy i przebieg zatrucia/choroby

Omawiana choroba przebiega najczęściej w postaci ostrej czyli drgawkowej, przez co jest do złudzenia podobna do choroby wściekłych krów (BSE), której wszyscy się tak panicznie od paru lat boją. W zatruciu sporyszem, u bydła występują wtedy bowiem charakterystyczne zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego, takie jak – silna depresja, zaburzenia koordynacji ruchów, utrata czucia, coraz większe drgawki kończyn. Dochodzi też do zmętnienia rogówki oczu. Możliwe są też pewne objawy dodatkowe, jak na przykład: ślinotok, wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, czy nasilająca się, nieustanna biegunka. Omawiana choroba jest bardziej groźna w skutkach w przypadku krów ciężarnych i cieląt. U samic mogą bowiem wtedy występować poronienia i wypadnięcia macicy. Cielęta stają się natomiast cherlawe, słabną i może dochodzić do ich padnięć.

Zatrucie sporyszem u bydła – postać przewlekła zatrucia/choroby

U słabszych lub mocniej otrutych osobników może też dochodzić do rozwoju postaci przewlekłej omawianego zatrucia – tzw. postać zgorzelinowa. Przebieg choroby jest wtedy nieco inny. Prócz objawów zaburzeń ze strony układu pokarmowego (ślinotok, biegunka) i nerwowego (drgawki mięśni), pojawiają się też wtedy u bydła dodatkowo charakterystyczne zmiany zgorzelinowe na kończynach, ogonie i uszach, oraz zmiany zwyrodnieniowe stawów i racic, które powodują kulawizny o różnym nasileniu. Oczywiście skutkuje to znacznymi stratami ekonomicznymi w hodowli.

Zatrucie sporyszem u bydła – leczenie

Zatrucie sporyszowe jest problematyczne w każdej postaci. Leczenie polega zwykle najpierw na jak najszybszym usunięciu toksyn z żołądka i jelit zatrutych zwierząt. Podaje się więc środki przeczyszczające, robi płukanie żołądka i lewatywy. Jeśli pojawi się postać przewlekła choroby i związane z nią zmiany zgorzelinowe, niezbędna jest wtedy także interwencja chirurgiczna. Natomiast gdy wystąpią już poważne objawy ze strony układu nerwowego, w tym porażenia, chore zwierzęta trzeba skierować do uboju. Zatrucie sporyszem jest kosztowną i przynoszącą straty chorobą, więc lepiej jej zapobiegać zawczasu.

Zatrucie sporyszem u bydła – zapobieganie

Grzybicom lepiej zapobiegać, nić je leczyć, ponieważ leczenie ich jest trudne i przynoszą wiele strat ekonomicznych. Wśród odpowiednich środków zapobiegawczych przeciw grzybowemu zatruciu bydła sporyszem można wymienić: przestrzeganie higieny w gospodarstwie i na stanowiskach zwierząt, dbałość o odpowiednie warunki ich bytowania (mikroklimat obór i cielętników) i składowania pasz, oraz zdrowe żywienie (bez niedoborów pokarmowych, zepsutych i pleśniejących pasz). Oczywiście całkowita eliminacja w ten sposób grzybów ze środowiska jest niemożliwa, jednak zapobiegnie to infekcjom u zwierząt. Trzeba też monitorować zwierzęta i zapobiegać spadkom ich odporności.

Zatrucie sporyszem u bydła – rokowania i skutki

Leczenie grzybic zawsze jest trudne, choćby dlatego, że wiąże się z trudną dostępnością leku do chorych miejsc, często dużą opornością grzybów na leki, czy ich silną toksycznością. Stosowane leki grzybobójcze obniżają również i tak już zmniejszoną chorobą odporność u zwierząt, przez co są osłabione i podatniejsze na infekcje. Leczenie wymaga więc zawsze likwidacji wtórnych źródeł zakażenia (za pomocą odkażania) i ekspozycji na infekcję (izolacja i kwarantanna chorych osobników, lub ich eliminacja), poprawy warunków sanitarno-higienicznych i zdrowego żywienia.

 

Bibliografia:
    1. Baranowski A., Richter W., Wpływ alkaloidów sporyszu na zdrowie i produkcyjność zwierząt gospodarskich, Przegląd Hodowlany 9, 2001 r., s.: 27-28, PDF: http://ph.ptz.icm.edu.pl/wp-content/uploads/2017/12/27-28-7.pdf (dostęp: 30.01.2018 r.)
    2. Groźne zatrucie sporyszem, Eko-uprawy.pl, 2013 r., http://www.eko-uprawy.pl/ekohodowla/zywienie/452-grozne-zatrucie-sporyszem (dostęp: 30.01.2018 r.)
    

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO