Praktyki rolnicze ograniczające skutki suszy

Obecnie zimy w Polsce są łagodne z małymi opadami śniegu. Mając na uwadze słabe pozimowe zasoby wodne gleby, powinniśmy jak najlepiej zarządzać ich poziomem zgodnie z dobrą praktyką rolniczą. Wiadomo, że w ciągu sezonu wegetacyjnego odnotowuje się ogromne wahania temperatur, zaś opady atmosferyczne są rozłożone nierównomiernie. Często występują niedobory wody od maja do czerwca, a na lipiec przypada przeważnie nadmierna ich suma. Roczna ilość opadów waha się od 450 mm w latach suchych do 700 mm w tych wilgotnych.

Sezon wegetacyjny w naszym kraju trwa 195-223 dni. Powinniśmy zainteresować się więc praktykami rolniczymi rekomendowanymi dla naszych warunków środowiskowych. Najlepsze efekty uzyskuje się, jeśli stosowane są one kompleksowo. Większość z nich to podstawowe praktyki rolnictwa zrównoważonego, które pomagają w zarządzaniu zasobami wody glebowej. Odpowiednie zmianowanie, czyli dobór gatunków roślin, które dobrze wykorzystują zapasy wilgoci w glebie, może ograniczyć skutki niekorzystnych okresów suszy, np. decydowanie się na formy ozime kosztem jarych. Innym rozwiązaniem tego problemu jest wprowadzenie do zmianowania strukturo- i próchniczotwórczych gatunków (trawy, bobowate grubo i drobnonasienne). Dobór odmian relatywnie odpornych na suszę, o krótkim okresie wegetacji, dobrze wykorzystujących wodę glebową daje pożądany efekt.

W ograniczaniu strat wodnych w gospodarstwie biorą też udział stosowane obecnie ekoschematy obszarowe. Duży wpływ na gromadzenie i utrzymywanie wilgoci w podłożu mają właściwości fizykochemiczne gleby, głównie poziom próchnicy. Jej największym źródłem jest obornik. Obecnie często przyoruje się słomę, a także biomasę międzyplonów w celu wzbogacenia gleby w humus.

Aby właściwie zarządzać wodą oraz ochronić jej zasoby, rolnik powinien przede wszystkim wykonać badania gleby na zasobność składników mineralnych i zbadać jej pH. W kształtowaniu prawidłowej gospodarki wodnej istotną rolę odgrywa również regularne wapnowanie (co 3-4 lata).

Dzięki obecności związków wapnia w glebie tworzy się jej optymalna struktura. Uregulowany odczyn i właściwy stan zagregatowania czątstek gleby generują lepsze warunki do wzrostu korzeni. Dlatego rośliny mogą dobrze się odżywić i lepiej znieść stres suszy.

Jeśli chodzi o gospodarkę wodną rośliny, to bardzo ważny jest potas. Duży wpływ na ograniczenie skutków suszy ma uzasadniona uprawa roli poprzez rezygnację z orki wiosennej, minimalizację liczby zabiegów uprawowych i decydowanie się na uproszczenia.

Istotne jest przestrzeganie terminów agrotechnicznych siewu i sadzenia roślin, aby mogły one skorzystać z wody pozimowej. Gdy używamy ciągników o dużej mocy, możemy zagregatować osprzęt z dozownikami nawozów oraz siewnikami (kultywator + rozsiewacz + siewnik).

Aby rośliny mogły dobrze radzić sobie podczas niedoboru wody, muszą być w dobrej kondycji i odznaczać się wysoką zdrowotnością. Dlatego nie należy dopuszczać do zachwaszczenia pola ze względu na konkurencję o wodę, światło i przestrzeń. Duży wpływ na rozwój silnych roślin ma też materiał rozmnożeniowy i właściwe jego zaprawianie. Możliwe jest stosowanie środków, w wyniku których roślina nabiera tolerancji na suszę (redukcja parowania).

Najprostszym sposobem niwelacji niedoborów wody jest nawadnianie upraw. Oprócz wyboru odpowiedniej metody ważne jest precyzyjne określenie terminu i dawki ze względu na koszt i oszczędność wody.

Warto stosować przedstawione powyżej zalecenia, bo wynikające z nich działania mają korzystny wpływ na ilość wody w glebie i wysokość plonu.

Krzysztof Piotrowski Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj