Bioasekuracja pszczół

Bioasekuracja w pasiekach

Jedną z najpoważniejszych plag na całym świecie jest pasożytnicze roztocze Varroa destructor. Atakuje ono pszczoły i żywi się ich krwią, co w konsekwencji może prowadzić nawet do upadku całych rodzin. Przyczepia się do ciał dorosłych owadów oraz larw i wysysa ich hemolimfę, przenosząc przy tym wirusy, co stanowi dodatkowe zagrożenie. Od złożenia jajeczka do rozwinięcia się dorosłego osobnika mija tylko 8-10 dni. Wraz ze wzrostem porażenia pszczół warrozą zwiększa się prawdopodobieństwo zakażenia innymi chorobami, dlatego jest ona zwalczana z urzędu.

Bardzo inwazyjny jest również zgnilec złośliwy (amerykański) wywoływany przez bakterię Paenibacillus larvae. Zakażenie rodzin pszczelich może nastąpić za pośrednictwem narzędzi i sprzętu pasiecznego, plastrów, a także wskutek dokarmiania skażonym miodem, rabunków (rodziny chore słabiej się bronią), błądzenia pszczół. Groźnym źródłem infekcji są puste ule na wiosnę po osypanych, chorych rodzinach, gdyż są odwiedzane przez pszczoły rabujące. Rodziny pszczele dotknięte chorobą nie podlegają leczeniu; przeprowadza się ich eliminację i usunięcie!

Praktyki bioasekuracji:

1. Monitorowanie zdrowia pszczół – regularne obserwacje i kontrole, które pozwalają na szybkie reagowanie na potencjalne zagrożenia

W pasiece, w której stwierdzono na przykład chorobę zarodnikowcową (nosemozę), dobrze jest w ciągu roku przesiedlić do odkażonych uli wszystkie zarażone rodziny. W pniach mocniej zakażonych powinniśmy w lecie wymienić matkę, ponieważ może być nie tylko chora, lecz także posiadać skłonności do dziedziczenia nosemozy. Ogromnie pomocna w zwalczaniu tej infekcji jest szybka i planowa wymiana plastrów (przynajmniej 6-8 nowych ramek w ulu).

2. Higiena w pasiekach – zachowanie czystości poprzez usuwanie martwych pszczół, zanieczyszczeń i innych potencjalnych źródeł infekcji

By zlikwidować formy przetrwalnikowe mikroorganizmów wywołujących choroby, należy przeprowadzić odkażanie. Pszczelarze określają ten zespół czynności dezynfekcją, lecz nie to do końca słusznie. Zabieg ten obejmuje bowiem: sanityzację (mechaniczne oczyszczanie, mycie i płukanie uli, ich wyposażenia, sprzętu pasiecznego i pomieszczeń), dezynfekcję (niszczenie wegetatywnych form drobnoustrojów) oraz sterylizację (likwidowanie zarówno form wegetatywnych zarazków, jak i ich przetrwalników). Ponadto w całej pasiece należy przestrzegać kolejności przeglądów, często myć ręce oraz przecierać lodowatym kwasem octowym lub opalać dłuto pasieczne. Do rozprzestrzeniania zarazków oprócz samych pszczelarzy w ogromnym stopniu przyczyniają się również zakażone plastry, zapasy miodu i pierzgi. Nie należy zatem w żadnym przypadku przenosić takich ramek z pni chorych do zdrowych.

3. Ograniczenie migracji pszczół – kontrola ruchu tych pożytecznych owadów pomiędzy pasiekami w celu zapobieżenia przenoszeniu chorób z jednej populacji na drugą

W przypadku wystąpienia nosemozy w pasiece należy zabezpieczyć wyloty przed rabunkiem, co w dużym stopniu uniemożliwi rozwleczenie zarazków. W momencie wystąpienia warrozy, która rozprzestrzenia się z szybkością 2-100 km rocznie, nie powinno się również przerzucać pasiek na pożytki.

4. Dywersyfikacja roślinności – tworzenie różnorodnych środowisk roślinnych, które dostarczają pszczołom rozmaitych źródeł pożywienia; dzięki temu zwiększa się automatycznie ich odporność

5. Edukacja hodowców pszczół – podnoszenie świadomości i wiedzy pszczelarzy na temat zasad bioasekuracji, w celu zapewnienia skutecznego ich wdrażania – regularne szkolenia i dostęp do informacji o najnowszych praktykach pszczelarskich!

W obliczu globalnego spadku populacji pszczół przestrzeganie wymogów bioasekuracji staje się niezbędne dla zdrowia tych owadów i tym samym dla zachowania równowagi ekologicznej. Dzięki odpowiednim działaniom prewencyjnym możliwe jest znaczne zmniejszenie ryzyka ich zachorowań i upadków.

Karina Ostrowska Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj