Groźna zoonoza - grzybica skóry u bydła

Grzybica skóry jest zoonozą!

Jest to najczęściej występująca choroba odzwierzęca, na którą narażone są szczególnie osoby pracujące przy bydle. Grzybica skóry występuje enzootycznie, a duży wpływ na jej pojawienie mają złe warunki dobrostanowe i niewłaściwe żywienie. Najczęściej cierpią na nią cielęta po 2. miesiącu życia (choć mogą chorować również zwierzęta dorosłe) utrzymywane w grupach.

Zbyt duże zagęszczenie jest kluczowym elementem prowadzącym do rozwoju choroby. Szerzeniu grzybicy sprzyja ciepły, wilgotny mikroklimat w oborze oraz brak higieny. Istotne jest również wystąpienie stresora, np. przegrupowanie, zakup nowych zwierząt, infekcje przebiegające z immunosupresją, np. BVD czy zakażenia pasożytnicze. Występowaniu choroby sprzyja niedożywienie, niedobory mineral- no-witaminowe, przede wszystkim witaminy A.

Zarodniki charakteryzują się wysoką odpornością i mogą długo utrzymywać się w środowisku, nawet kilka lat. Do zakażenia dochodzi poprzez
kontakt bezpośredni lub zetknięcie z zainfekowanym środowiskiem czy sprzętem oborowym. Okres inkubacji wynosi 1-4 tygodnie, a zmiany na ciele utrzymują się do 3 miesięcy. Dermatofity atakują zrogowaciałe warstwy skóry przez toksyny i alergeny. Powoduje to wysięk i tworzenie zmian. Objawy kliniczne i przebieg choroby są dość specyficzne, bo przybierają postać okrągłych lub owalnych wyłysień o średnicy 1-5 cm, pokrytych strupami przypominającymi azbest. Zlokalizowane są one najczęściej w przedniej części ciała (głowa, szyja), choć mogą wystąpić wszędzie. Dotknięty infekcją obszar może być bolesny, bez występującego na nim świądu. U zwierząt dochodzi często do samowyleczenia, a zmiany po 3-5 miesiącach od zakażenia ulegają całkowitemu zagojeniu z odrostem włosów.

Rozpoznanie jest stosunkowo proste, bo dokonuje się go na podstawie charakterystycznego przebiegu choroby. W sytuacjach wątpliwych można pobrać materiał (włosy) do badań mikroskopowych lub hodowli na specjalnych podłożach.

Leczenie i zapobieganie

Grzybica skóry ma tendencje do samowyleczenia, jednak ze względu na to, że jest zoonozą, mleko od sztuk zainfekowanych nie może być przeznaczone do spożycia przez ludzi. Należy więc zawsze wprowadzić procedury zapobiegania i podjąć leczenie. Obejmuje ono interwencję miejscową, wspomaganie sił obronnych organizmu, leczenie ogólne i szczepienie oraz obniżenie presji środowiska. Kuracja miejscowa możliwa jest jedynie w mniejszych stadach, gdzie można indywidualnie podejść do zwierzęcia. Stosuje się wtedy maści i płyny zawierające środki przeciwgrzybicze, a dodatkowo zmiany są również zdrapywane i szczotkowane.

Zaś w dużych grupach zwierząt można użyć środków w postaci oprysków i aerozoli. Leczenie wspomagające polega głównie na podawaniu witaminy A doustnie (40.000 j.m. dziennie) lub w formie iniekcji (300.000 j.m.). Odkażanie pomieszczeń jest jednym z elementów strategii zapobiegania występowaniu grzybicy skórnej. Zarodniki są wrażliwe na większość środków dezynfekcyjnych. Dlatego po wstępnym czyszczeniu i myciu przeprowadzamy dezynfekcję.

W zapobieganiu wykorzystywane są szczepionki. Inaktywowane podajemy dwukrotnie w odstępie 10-14 dni. Można je stosować już od 1.  tygodnia życia. Zabieg musi obejmować wszystkie zwierzęta w danej grupie. Odporność pojawia się po 3-4 tygodniach od drugiej iniekcji, a po dwukrotnym podaniu preparatu utrzymuje się 9-12 miesięcy. Szczepionki można stosować terapeutycznie. Lecznicze ich wykonanie u zwierząt z objawami skórnymi ma na celu przyspieszenie procesu zdrowienia. Podajemy wtedy dawki o 50% większe niż profilaktycznie.

Prowadzenie szczepień ochronnych, odpowiednie warunki zoohigieniczne i żywienie pozwala na znaczne ograniczenie występowania grzybicy skórnej u bydła!

Sylwester Burtka Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj