Rolnictwo regeneratywne i ekologia

Ten typ rolnictwa spaja w sobie zasady zrównoważonej gospodarki rolnej, rolnictwa ekologicznego, rolnictwa precyzyjnego i integrowanego. Jego głównym celem jest odtworzenie urodzajności gleby, czyli zdolności do wydawania przez nią plonów. Jest to swoista rekultywacja gruntów rolnych. Jednocześnie rolnictwo regeneratywne stanowi odpowiedź na suszę, erozję i postępujące wyjałowienie gleby. 

Zamknięty obieg produkcji

Podstawowym założeniem rolnictwa regeneratywnego jest przywrócenie glebie jej potencjału plonotwórczego w taki sposób, by gleba mogła zaspokajać potrzeby pokarmowe roślin uprawnych przez kolejne lata. Dodatkowo wzorujemy się na zjawiskach i mechanizmach naturalnie zachodzących w środowisku i staramy się je naśladować.
Ideą tego typu rolnictwa jest również zapewnienie dobrostanu zwierząt hodowlanych, zwiększenie retencyjności terenu, regeneracja i rozbudowa życia w glebie. Wszystko to w myśl pozyskiwania żywności o jak najlepszych walorach odżywczych i zdrowotnych, z jednoczesnym poszanowaniem zasobów przyrodniczych. 
Wytwarzana tą techniką żywność ma wysoką jakość, ogranicza się jej straty, a jednocześnie zabezpiecza możliwości dalszej jej produkcji w kolejnych latach. Nasze działania mają również za zadanie przeciwdziałać dalszym skutkom zmian klimatu i degradacji środowiska. Dodatkowym elementem jest dbałość o bioróżnorodność zarówno w glebie, jak i na jej powierzchni. Jednocześnie rolnictwo regeneratywne dba o kształtowanie krajobrazu rolniczego i zachowanie walorów przestrzeni wiejskiej.
Metodyka

Spośród metod i zabiegów wykorzystywanych w rolnictwie regeneratywnym wymienić należy przede wszystkim: 

1. Zmianowanie – płodozmian.
2. Dywersyfikacja upraw.
3. Uprawa roślin okrywowych i międzyplonów.
4. Wsiewki w plonie głównym.
5. Uprawa bezorkowa.
6. Wapnowanie gleb.
7. Głęboszowanie.
8. Wykorzystywanie nawozów organicznych (kompost, obornik, resztki pożniwne).
9. Stosowanie preparatów mikrobiologicznych.
10. Retencjonowanie wody.

Dobre sąsiedztwo roślin uprawnych

Regeneracja i ekologia

Zadaniem rolnictwa regeneratywnego jest jak najskuteczniejsze związanie CO2 w glebie oraz racjonalne prowadzenie gospodarki wodnej i mineralnej gleby. Naszym celem jest uzyskanie ujemnego bilansu węgla i ograniczenie jego emisji do atmosfery. Pierwiastek ten ma być gromadzony w glebie w formie materii organicznej, stanowiącej jednocześnie źródło pierwiastków biogennych, niezbędnych do rozwoju roślin, które chcemy uprawiać. Szacuje się, że podniesienie zawartości materii organicznej o 0,1%, na głębokości 30 cm gleby, na powierzchni hektara, pozwala na związanie 2,5 tony węgla, co daje 7–9 ton CO2.

Bardzo ważną zasadą jest również skrócenie łańcuchów dostaw i promowanie lokalnych producentów żywności. Tym sposobem zmniejszamy tzw. ślad węglowy, powstający w procesie produkcji, przetwórstwa i dystrybucji produktów spożywczych. 
Rolnictwo regeneratywne wykorzystuje też wszelkiego rodzaju zabiegi stosowane w rolnictwie ekologicznym. Naturalne środki ochrony roślin, odpowiednie sąsiedztwo upraw, duży udział roślin bobowatych w strukturze zasiewów i odpowiednie następstwo roślin, planowane nawet z kilkuletnim wyprzedzeniem. Nieodzowna jest też dbałość o elementy i obszary nieprodukcyjne, których obecność w krajobrazie rolniczym jest rezerwuarem bioróżnorodności.

Bez orki

Istotne jest też regularne wykonywanie badań chemicznych gleby i na ich podstawie precyzyjne jej nawożenie. Zapobiega to przenawożeniu, jak i miejscowym niedoborom składników pokarmowych. Co ważne, kierujemy się tu zasadą odżywiania samej gleby, a nie roślin. Dzięki odpowiedniej technice upraw i celowanemu zastosowaniu nawozów, stymulujemy procesy humifikacji – powstawania próchnicy. W efekcie, gleba najpierw staje się zasobna w składniki pokarmowe, które w kolejnym etapie, według potrzeb pokarmowych, pobierają rośliny. Kluczem jest więc dbałość o funkcjonalność procesów fizykochemicznych i biologicznych zachodzących w glebie.

Sporo uwagi należy poświęcić samej uprawie bezorkowej. Stosuje się tu metodę głębokiego spulchniania gleby oraz unika się jej odwracania i intensywnego mieszania. Sprzyja to stabilizacji procesów zachodzących w gruncie i zapobiega erozji wietrznej i słonecznej.

Kolejnym zabiegiem agromelioracyjnym stosowanym na polach, jest głęboszowanie. Zabieg uprawowy, wykonywany ciężkimi kultywatorami na głębokości 40–80 cm. Wykonuje się go w celu spulchnienia i rozbicia nadmiernie ugniecionych głębszych warstw gleby, czyli tzw. podeszwy płużnej. Dzięki głęboszowaniu zwiększamy infiltrację gleby, poprawiamy przesiąkanie i retencyjność gruntu oraz stwarzamy korzystniejsze warunki do rozwoju systemu korzeniowego roślin uprawnych. Sumarycznie poprawia się struktura gleby, a rośliny uzyskują dostęp do wody i składników pokarmowych położonych w głębszych warstwach podłoża, a to skutkuje wyższymi plonami. Co ważne, zagęszczeniu gleby sprzyja coroczne wykonywanie orki, praca zbyt ciężkim sprzętem oraz przeprowadzanie prac polowych na glebach zbyt wilgotnych.

Uprawa pasowa 

Uprawa strip-till

Nowoczesnym systemem upraw stosowanym w rolnictwie regeneratywnym jest też uprawa pasowa – strip-till. Jest to rodzaj uprawy konserwującej. Eliminujemy w tym przypadku orkę i minimalizujemy liczbę przejazdów po polu. Maszyny pracujące to skomplikowane, wielofunkcyjne agregaty, które przy jednym przejeździe wykonują szereg czynności. Jedne podzespoły spulchniają pasy ziemi na głębokości ok. 20–30 cm, bez jej odwracania, a w tym samym czasie inne elementy aplikują nawóz. Tym samym, metoda ta zapewnia optymalizację warunków do kiełkowania nasion. Co ważne, narusza się jedynie wąskie pasy gleby, w których zasiewamy rośliny. Na pozostałej, nienaruszonej części pola zachowuje się resztki pożniwne stanowiące nawóz i okrywę. Technologia strip-till wymaga mniejszych nakładów czasu i pracy. Ograniczamy też stosowanie środków ochrony roślin i nawozów. W konsekwencji zmniejsza się nasz koszt finansowy i niweluje wpływ na środowisko. Technologię strip-till najczęściej wykorzystuje się przy uprawie soi, ziemniaków, słonecznika, buraków cukrowych pszenicy ozimej i jarej oraz rzepaku.
Efekty

Naszym głównym celem jest minimalizacja ingerencji w strukturę gleby. Dzięki naszym działaniom podnosimy z kolei zdolności buforowe podłoża (utrzymanie stałego pH) oraz zwiększamy jego chłonność (zatrzymanie wody). Dążymy do uzyskania lepszego uziarnienia gleby, stymulując powstawanie tzw. gruzełkowatej struktury, która gwarantuje dobre napowietrzenie. Dodatkowo redukujemy zużycie sztucznych środków ochrony roślin i nawozów mineralnych, które są jednocześnie drogie i szkodzą przyrodzie. W efekcie, ograniczamy nakłady finansowe przeznaczane na chemię rolniczą, a jednocześnie uzyskujemy wyższe plony bez nadmiernego obciążenia środowiska. 
Wszystkie wymienione zabiegi i metody dążą do zwiększenia zawartości materii organicznej w glebie. Mikroorganizmy glebowe są jednocześnie dokarmiane, a ich populacja wzrasta i różnicuje się. Dzięki temu, pod powierzchnią gruntu zachodzą rozmaite przemiany fizyczne, chemiczne i biologiczne. Tym sposobem kształtuje się skomplikowany i stabilniejszy ekosystem glebowy, oparty na pracy bakterii i grzybów, które ze sobą współpracują. Odbudowana próchnica gwarantuje możliwość dalszej produkcji i zapewnia wydajność plonów. Gleba staje się też odporniejsza na deficyty wody, erozję czy zakwaszenie. Jednym słowem, mikroorganizmy pracują dla własnej korzyści, jak i naszej. Można więc uznać, że rolnictwo regeneratywne niesie za sobą ogromny potencjał, a wymienione agrotechniki mogą być z powodzeniem zastosowane w każdym typie gospodarstwa.