GAEC2 czyli wielkie zaskoczenie

Polscy rolnicy zostali nieco zaskoczeni - mapa z terenami, gdzie obowiązuje norma GAEC2 ukazała się dopiero w marcu, tuż przed startem kampanii dopłat. Do tego - terenów wyznaczonych jest więcej niż się spodziewano.

- Ministerstwo rolnictwa dopiero w marcu 2025 roku opublikowało mapę. Wcześniejsze ustalenia z Komitetem Monitorującym mówiły o 146 tys. ha, tymczasem rząd bez konsultacji zwiększył ten obszar do 399 tys. ha! To niemal trzykrotnie więcej, niż pierwotnie zapowiadano! - napisała w mediach społecznościowych Anna Bryłka, polska eurodeputowana. - Zmiany w GAEC 2 oznaczają dla rolników szereg nowych ograniczeń, w tym zakaz orki głębszej niż 15 cm czyli ograniczenie możliwości prowadzenia upraw, a także zakaz odnawiania rowów i melioracji, czyli powolne zalewanie... - podkreśliła.

Po ubiegłorocznych protestach rolników zapowiedziano zmiany w zielonym ładzie. Ale było to przed wyborami do Europarlamentu, a co najważniejsze - przed powołaniem nowej Komisji Europejskiej, której członkowie nie pochodzą z żadnych wyborów. Okazuje się, że pomimo wielu wyzwań, takich jak wojna w kraju graniczącym z Unią Europejską i coraz mniejsza konkurencyjność unijnej gospodarki spowodowana wysokimi cenami prądu, Europejski Zielony Ład jest nadal najważniejszy.

- Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej od 2025 r. jesteśmy zobowiązani do stosowania normy GAEC 2, czyli do ochrony torfowisk i obszarów podmokłych - poinformowało oficjalnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. - Dzięki negocjacjom MRiRW z Komisją Europejską (KE) udało się ustalić kryterium zawartości materii organicznej, definiujące obszar objęty normą GAEC 2, na poziomie co najmniej 40 proc., zamiast początkowo zakładanych 30 proc.

W komunikacie ministerstwa czytamy także, że powierzchnia obszarów użytkowanych rolniczo do objęcia normą GAEC 2 w skali kraju zmniejszyła się o ok. 178 tys. ha w stosunku do powierzchni przyjętej w PS WPR w 2022 r. Obecnie powierzchnia ta wynosi ok. 399,9 tys. ha, na które składają się:

• grunty orne – 9,58 proc., tj. ok. 38,3 tys. ha;
• trwałe użytki zielone – ok. 90,42 proc., tj. ok. 361,6 tys.

Obszary, gdzie obowiązuje GAEC2 są wyznaczone praktycznie w całym kraju. Rolnicy, którzy mają swoje pola w obszarach będących pradolinami rzek powinni sprawdzić na mapie, czy nie podgalają normie GAEC2. Może się bowiem okazać, że dowiedzą się o tym dopiero wtedy, gdy zaczną składać wniosek o dopłaty za 2025 rok.

Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach przygotował mapę z terenami GHAEC2.  Znaleźć ją można TUTAJ

Kolory, które wybrano do oznaczenia obszarów podmokłych i gleb organicznych nie są szczególnie widoczne na mapie, ale można skorzystać z zakładki pozwalającej na wyszukiwanie po numerach działek. Przykładowo obszary GAEC2 znajdują się na terenie zachodnich Kujaw, w północno-wschodniej części Wielkopolski, pradolinie Bzury, a najwięcej ich jest w województwach: podlaskim, lubelskim, pomorskim i zachodniopomorskim.

Rozporządzenie ministra rolnictwa w tej sprawie mówi, że na obszarach GAEC2 - trwałych użytków zielonych:

• nie przekształca się ich i nie zaoruje, z wyłączeniem możliwości wykonania zabiegu renowacji z zastosowaniem płytkiej uprawy gleby i podsiewu nie częściej niż raz na 4 lata,
• nie wydobywa się z nich torfu,
• nie buduje się na nich i nie odnawia rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania wody z terenu;

Na obszarach GAEC2 - grunty orne:

• nie zaoruje się ich, z wyłączeniem możliwości płytkiej uprawy gleby do głębokości 15 cm,
• nie wydobywa się z nich torfu,
• nie buduje się na nich i nie odnawia rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania wody z terenu.; 

Wszystkie przepisy obowiązują od 15 marca 2025 roku, czyli z dniem rozpoczęcia tegorocznej kampanii dopłat. To także jest powodem pretensji, bo wielu rolników zostało takimi decyzjami zaskoczonych, a wszystko weszło - dosłownie - na ostatnią chwilę.