Historia Litanii Loretańskiej

To jedno z najstarszych nabożeństw związanych z kultem Najświętszej Maryi Panny. Słowo litania pochodzi od nazwy miejscowości Loreto we Włoszech, gdzie znajduje się słynne sanktuarium z domem Matki Bożej, według tradycji przeniesionym tam przez aniołów z Nazaretu. Po włosku Santa Casa di Loreto to jedno z najsłynniejszych miejsc pielgrzymkowych na świecie, w centralnych Włoszech, w regionie Marche. Zgodnie ze starymi podaniami jest to dom, w którym Maria mieszkała w Nazarecie, a który w tajemniczy sposób został przeniesiony do Loreto przez aniołów.

Zgodnie z tradycją, dom w Nazarecie, w którym Maria wychowywała Jezusa, został przeniesiony przez aniołów w XIII wieku z Palestyny do Loreto, aby uchronić go przed zniszczeniem podczas najazdów muzułmańskich. Właśnie w tym domku miała nastąpić Zwiastowanie. Najczęstsza wersja tej legendy mówi o tym, iż w roku 1291, po upadku Akki czyli ostatniego chrześcijańskiego miasta w Ziemi Świętej, dom Maryi został przeniesiony do Loreto przez tajemniczych aniołów. Początkowo domek był w różnych miejscach Europy, w tym w Dalmacji, zanim ostatecznie osiadł w Loreto. W rzeczywistości to niewielka budowla, złożona z trzech ścian, zbudowana z kamienia, uznawana za oryginalną. Jest to surowe  pomieszczenie, w którym zgodnie z tradycją miało miejsce Zwiastowanie. Z upływem czasu w XVI wieku zbudowano tam bazylikę, aby pomieścić pielgrzymów i ochronić domek przed zniszczeniem, umieszczając go wewnątrz świątyni i otaczając marmurowym ołtarzem. Jest on centralnym punktem całego sanktuarium. Domek Maryi w Loreto uznawany jest za jedno z najświętszych miejsc związanych z kultem Matki Bożej. Znajduje się tam również cudowna figura Matki Bożej Loretańskiej. To cel pielgrzymów z całego świata, a także miejsce licznych uroczystości, odpustów i nabożeństw oraz wielu cudów i uzdrowień, które przypisywane są wstawiennictwu Matki Bożej Loretańskiej. Obecnie Loreto to jedno z najważniejszych sanktuariów maryjnych, symbol tajemnicy Zwiastowania i życia Maryi. A Matka Boża Loretańska została uznana za patronkę pielgrzymów. 

Pierwsze wzmianki o „Litanii Loretańskiej” pojawiły się w związku z kultem Matki Bożej Loretańskiej, który rozwinął się właśnie wokół sanktuarium w Loreto. Tradycja przekazuje, że pierwszą wersję litanijnego wezwania do Maryi napisał święty Hieronim w IV wieku. Był to jeden z najważniejszych świętych Kościoła katolickiego, znany przede wszystkim z przetłumaczenia Biblii, co miało nieoceniony wpływ na rozwój teologii i kultury chrześcijańskiej. Był także wybitnym uczonym i ascetą. Osiedlił się w Betlejem, gdzie poświęcił się pracy naukowej, pisząc komentarze do Pisma Świętego i wiodąc życie pustelnika. Wulgata, czyli jego tłumaczenie Biblii z języków hebrajskiego i greckiego na łacinę, stała się przez wieki podstawowym tekstem liturgicznym w Kościele Katolickim.

Taka „Litania Loretańska”, jaką znamy współcześnie ukształtowała się dopiero w XIV-XV wieku. Wiązało się to z wybuchem kultu maryjnego w średniowieczu, gdy wiele sanktuariów maryjnych w Europie, w tym Loreto, stało się celem pielgrzymek licznych pątników. 
Litania składa się z wezwania do Maryi pod 50 różnymi tytułami, z których niektóre są biblijne, inne zaś pochodzą z tradycji Kościoła. Np. takich jak:
Matko Kościoła, Matko miłosierdzia, Matko łaski Bożej, Zwierciadło sprawiedliwości, Wieżo Dawidowa, Królowo Apostołów, Matko Miłosierdzia, Wspomożycielko wiernych. Litania zawiera także modlitwy prośby o wstawiennictwo Matki Bożej - "Módl się za nami" 
Litania Loretańska ma głębokie znaczenie duchowe. Jest wyrazem oddania się Matce Bożej i prośbą o Jej wstawiennictwo, pozwala im na medytację nad różnymi etapami życia Maryi, rozważanie  – Jej cnót, roli w historii zbawienia i w Kościele, ukazując Ją jako Matkę Bożą, Królową nieba i wspomożycielkę w trudnych chwilach. Modlitwa ta od wieków była stosowana w liturgii, w czasie pielgrzymek, a także w prywatnych modlitwach.

Współcześnie Litania Loretańska jest często odmawiana w kościołach podczas nabożeństw maryjnych, szczególnie w maju, miesiącu poświęconym Matce Bożej. Jest także integralną częścią wielu uroczystości i odpustów maryjnych, takich jak święto Matki Bożej Loretańskiej (10 grudnia) czy podczas pierwszych sobót miesiąca. Jest to wspaniała modlitwa, która wiernych umacnia ich w relacji z Matką Bożą jako ich pośredniczką u Boga.