Dlaczego warto wybierać polskie produkty zbożowe?

Właściwości produktów zbożowych

Zboża to rośliny uprawiane głównie dla swoich nasion, które są wykorzystywane w przemyśle spożywczym, paszowym oraz paszowo-przemysłowym. Ziarna zbóż, takie jak pszenica, żyto, jęczmień, owies, kukurydza, czy proso, są źródłem białka roślinnego, węglowodanów, błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, a także minerałów, takich jak żelazo, magnez, cynk czy fosfor.

Wartości odżywcze różnych rodzajów zbóż mogą się nieco różnić, ale wszystkie one mają jedną wspólną cechę – są doskonałym źródłem węglowodanów złożonych, które zapewniają długotrwałą energię. Spożycie produktów zbożowych jest także korzystne z punktu widzenia układu trawiennego, ponieważ błonnik zawarty w ziarnach wspomaga pracę jelit, przyczyniając się do zapobiegania zaparciom oraz obniżania ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2 czy otyłość.

Ziarna zbóż zawierają także substancje roślinne, takie jak lignany, które wykazują działanie antyoksydacyjne, wspierając ochronę przed stresem oksydacyjnym i redukcją stanów zapalnych w organizmach. Dzięki tym właściwościom produkty zbożowe są ważnym elementem zdrowej, zrównoważonej diety.

Zboża w Polsce – dane o spożyciu

Polska, jako kraj o silnej tradycji rolniczej, odgrywa kluczową rolę w produkcji zbóż w Europie. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2023 roku powierzchnia użytków rolnych w Polsce przeznaczonych pod uprawy zbóż wynosiła około 5,5 miliona hektarów. Wśród upraw dominują pszenica, kukurydza, jęczmień oraz żyto, które stanowią fundament krajowego rynku zbożowego.

Spożycie produktów zbożowych w Polsce jest dość wysokie, a zboża stanowią podstawę codziennego jadłospisu. Średnie spożycie pszenicy w Polsce wynosi około 100-120 kg na osobę rocznie. W ostatnich latach zauważa się również wzrost zainteresowania alternatywnymi produktami zbożowymi, takimi jak kasze, komosa ryżowa czy amarantus, które stają się coraz bardziej popularne w diecie Polaków.

Polska jest także jednym z głównych producentów żywności zbożowej w Unii Europejskiej, a polskie zboża eksportowane są do wielu krajów, w tym Niemiec, Francji, Hiszpanii, a także do krajów poza UE, takich jak Egipt, Algieria czy Chiny. Tym samym wspierając rynek krajowy, konsumenci mają również wpływ na rozwój gospodarki rolniczej w Polsce.

Wybór polskich produktów zbożowych – korzyści dla gospodarki i środowiska

Wybierając polskie produkty zbożowe, wspieramy rodzimych producentów i przyczyniamy się do rozwoju polskiego rolnictwa. Warto pamiętać, że krajowe zboża są często uprawiane w sposób ekologiczny lub z zastosowaniem ograniczonego użycia środków chemicznych, co ma pozytywny wpływ na środowisko.

Polska produkcja zbożowa jest również bardziej zrównoważona pod względem śladu węglowego, ponieważ transport krajowych produktów zbożowych jest znacznie mniej energochłonny niż importowanych surowców z odległych regionów świata. Wspierając lokalnych producentów, przyczyniamy się do zmniejszenia emisji spalin związanych z transportem.

Dodatkowo, wybierając polskie produkty zbożowe, możemy mieć pewność, że są one świeże i najwyższej jakości, ponieważ są dostępne na rynku tuż po zbiorach, co minimalizuje czas przechowywania i wpływa na ich wartości odżywcze.

Przepisy na dania z wykorzystaniem ziaren zbóż

Ziarna zbóż to świetna baza do przygotowania różnorodnych potraw, od śniadań, przez dania główne, po desery. Oto trzy proste i smaczne przepisy na dania z wykorzystaniem polskich zbóż. 

1. Zapiekana kasza jaglana z warzywami

Kasza jaglana to jedno z najstarszych i najzdrowszych ziaren, które warto włączyć do diety. Jest lekkostrawna, bogata w białko, żelazo i magnez.

Składniki:

• 1 szklanka kaszy jaglanej
• 2 marchewki
• 1 cukinia
• 1 papryka
• 1 cebula
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• sól, pieprz, zioła (np. oregano, tymianek)

Przygotowanie:

Kaszę jaglaną opłucz dokładnie w zimnej wodzie, a następnie ugotuj w osolonej wodzie (1 szklanka kaszy na 2 szklanki wody) przez około 15-20 minut. W międzyczasie pokrój warzywa w kostkę. Cebulę zeszklij na oliwie na patelni, a następnie dodaj pokrojone warzywa. Smaż przez około 10 minut. Po ugotowaniu kaszy, wymieszaj ją z warzywami. Dopraw solą, pieprzem i ulubionymi ziołami. Wstaw do piekarnika rozgrzanego do 200 st. na 15-20 minut. 

2. Chleb pełnoziarnisty na zakwasie

Chleb pełnoziarnisty to doskonała opcja na zdrowe i sycące śniadanie. Zawiera dużo błonnika i cennych składników odżywczych.

Składniki:

• 500 g mąki pełnoziarnistej pszennej
• 300 ml wody
• 1 łyżeczka soli
• 1 łyżeczka cukru
• 25 g świeżych drożdży
• 1 łyżka oliwy z oliwek

Przygotowanie:

Do miski wlej ciepłą wodę, dodaj drożdże, cukier i dokładnie wymieszaj. Odstaw na 10 minut. Po tym czasie dodaj mąkę, sól i oliwę. Wymieszaj, a następnie wyrób ciasto przez około 10 minut, aż stanie się gładkie. Przykryj ciasto ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na 1-2 godziny, aby podwoiło objętość. Formuj bochenek, przełóż do natłuszczonej foremki i odstaw na kolejne 30 minut. Piecz w piekarniku nagrzanym do 220°C przez 30-40 minut, aż chleb będzie złocisty i wydaje pusty dźwięk przy stuknięciu.

Płatki owsiane zapiekane z jabłkami i cynamonem

To pyszne danie na ciepło, które świetnie sprawdzi się jako śniadanie lub deser. Płatki owsiane są pełne błonnika, a jabłka dodają naturalnej słodyczy i witamin.

Składniki:

• 1 szklanka płatków owsianych
• 2 duże jabłka
• 1 łyżeczka cynamonu
• 1 łyżka miodu (opcjonalnie)
• 1/2 szklanki mleka (może być roślinne, np. migdałowe)
• 1 jajko
• 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
• 1/4 szklanki orzechów włoskich (opcjonalnie)

Przygotowanie:

Rozgrzej piekarnik do 180°C. Jabłka obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój na cienkie plasterki. Skrop je sokiem z cytryny, aby nie ściemniały. W misce wymieszaj płatki owsiane, mleko, jajko, cynamon, miód i ekstrakt waniliowy. Wymieszaj wszystko dokładnie, aż składniki się połączą. W naczyniu żaroodpornym (ok. 20x20 cm) rozłóż warstwę jabłek, a następnie wylej mieszankę płatków owsianych. Na wierzchu możesz posypać pokruszone orzechy włoskie (jeśli używasz), które dodadzą chrupkości. Piecz przez 25-30 minut, aż zapiekanka stanie się złocista i lekko chrupiąca na wierzchu. Podawaj na ciepło, np. z odrobiną jogurtu naturalnego lub ulubionym syropem.

To danie jest smaczne, sycące i pełne błonnika, a dzięki jabłkom ma również świeży, owocowy smak. Idealne na chłodne poranki!

Podsumowanie

Polskie produkty zbożowe to doskonały wybór dla każdego, kto chce zadbać o zdrowie, wspierać rodzimych producentów i dbać o środowisko. Zboża, takie jak pszenica, żyto, jęczmień czy owies, są źródłem nie tylko energii, ale także cennych składników odżywczych, takich jak błonnik, witaminy i minerały. Wybierając polskie zboża, przyczyniamy się do rozwoju naszej gospodarki oraz wspieramy produkcję żywności lokalnej, która jest świeża i wysokiej jakości. Regularne spożywanie produktów zbożowych, zarówno w formie tradycyjnych dań, jak i nowoczesnych przepisów, ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Dzięki prostym i smacznym przepisom, takim jak kasza jaglana z warzywami, zapiekanka z płatków owsianych czy chleb pełnoziarnisty, możemy w łatwy sposób wzbogacić naszą dietę o pełnowartościowe składniki, które dostarczą nam energii na cały dzień.

Zrealizowano w ramach zadania „Promocja przetworów zbożowych w poradniku Kalendarz Rolników” finansowanego ze środków Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych.