Dzierżawa - dominująca forma zagospodarowania gruntów Zasobu WRSP

Dzierżawa gruntów rolnych

Dzierżawa pozostaje podstawową formą nietrwałego zagospodarowania gruntów rolnych Zasobu WRSP. Oferta KOWR jest kierowana przede wszystkim do rolników indywidualnych, zainteresowanych powiększeniem istniejących gospodarstw rodzinnych lub utworzeniem nowych. Dzierżawa cieszy się dużym zainteresowaniem, ponieważ stanowi wygodną formę użytkowania gruntów i  zabudowań, niewymagającą zaangażowania znacznych środków finansowych — w przeciwieństwie do zakupu nieruchomości.

W pierwszym półroczu 2025 r. wydzierżawiono 37,8 tys. ha, zawierając 2,5 tys. umów dzierżawy. Wydzierżawiona w tym okresie powierzchnia była o 46% większa niż w całym 2023 r.

Średnia wysokość czynszu dzierżawnego za grunty wydzierżawione przez KOWR wyniosła 13,6 dt/ha.. Najwyższe czynsze uzyskano w województwie łódzkim – 38,4 dt/ha, następnie w kujawsko-pomorskim – 24,3 dt/ha, i  w  wielkopolskim – 20,2 dt/ha.

W pierwszym półroczu 2025 r., w porównaniu do tego samego okresu ubiegłego roku, nastąpił wzrost średniej wielkości czynszu o 2,1 dt/ha, tj. 18%, przy wydzierżawieniu o 10,7 tys. ha większej powierzchni gruntów (40%) i zawarciu większej liczby umów o  95 (4%). 

Analizując wysokość czynszu w poszczególnych grupach obszarowych obserwuje się, że najwyższy średni czynsz, występuje w grupie obszarowej 100,00–299,99 – 23,8 dt/ha oraz w grupie obszarowej 1,01–9,99 ha  – 14,8 dt/ha.
Według stanu na koniec czerwca 2025 r. powierzchnia wszystkich gruntów pozostających w dzierżawie wynosiła 1 mln 70 tys. ha. To stanowi 80% posiadanej powierzchni gruntów będących w ZWRSP.

Dotychczasowa dynamika pokazuje, że 2025 r. może przynieść najlepszy rezultat w dzierżawie od dłuższego czasu. Przewidywana powierzchnia wydzierżawionych gruntów wyniesie blisko 60 tys. ha. Potwierdza to efektywność działań KOWR w zarządzaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

Sprzedaż gruntów rolnych

Sprzedaż gruntów rolnych należy do formy trwałego rozdysponowania. KOWR sprzedał w pierwszym półroczu 2025 r. prawie 2,2 tys. ha gruntów, zawierając prawie 1,9 tys. umów sprzedaży. Jest to o 5% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Warto dodać, że w planie sprzedaży na 2025 r. założono sprzedaż 4,6 tys. ha. Wyniki pokazują, że realizacja sprzedaży przebiega zgodnie z planem, bo wykonanie planu sprzedaży jest na poziomie 47%.

Średnia cena sprzedaży w I półroczu 2025 r. wyniosła 61 165 zł za 1 ha. Jest ona wyższa o 22% w stosunku do I półrocza 2024 r. Najwyższe średnie ceny nieruchomości uzyskano w grupie obszarowej do 2 ha – 71,6 tys. zł za 1 ha. W  grupie tej sprzedano 769 ha, co stanowi 36% wszystkich sprzedanych gruntów. Najwyższe średnie ceny osiągnięto w województwie małopolskim – 89 084 zł/ha.

W pierwszym półroczu 2025 r. przeprowadzono prawie 9 tys. przetargów na sprzedaż. Najwięcej w Oddziałach w Rzeszowie – ponad 1,2 tys., Szczecinie – prawie 1,2 tys. oraz Koszalinie – nieco ponad 1,1 tys.

Sprzedaż gruntów nierolnych

W I półroczu 2025 r. powierzchnia sprzedaży gruntów nierolnych wyniosła 357 ha – 41% planowanej sprzedaży w 2025 r. Średnia cena sprzedaży 1 ha gruntów nierolnych wyniosła 565,3 tys. zł.

Najwięcej gruntów nierolnych w I półroczu 2025 r. sprzedano w Oddziałach Terenowych we Wrocławiu – 85 ha, Warszawie – 38 ha, Poznaniu – 32 ha, Bydgoszczy – 32 ha oraz w Koszalinie – 30 ha. Razem w tych oddziałach sprzedano 217 ha, tj. 61% sprzedanych gruntów nierolnych ogółem.

Wśród nabywców gruntów nierolnych w tym okresie przeważały osoby fizyczne, które stanowiły 85% nabywców ogółem.

Inne formy trwałego rozdysponowania gruntów

W okresie 01.01. – 30.06.2025 r. przekazano nieodpłatnie uprawnionym podmiotom 1 536 ha gruntów Zasobu WRSP, w tym między innymi:

jednostkom samorządu terytorialnego z różnych tytułów (głównie gminom) – 441 ha gruntów, Lasom Państwowym – 235 ha, jak również innym uprawnionym podmiotom. Ponadto w okresie 01.01. – 30.06.2025 r. 582 ha gruntów pod wodami zostało przekazanych organom właściwym do spraw gospodarowania wodami publicznymi.

Grunty do rozdysponowania

Według stanu na koniec czerwca 2025 r. do rozdysponowania pozostawało 146,5 tys. ha i była to najniższa powierzchnia w historii gospodarowania ZWRSP. Ocenia się, że znaczna część tych gruntów charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem oraz innymi niekorzystnymi cechami (np. nieuregulowane stosunki wodne, zakamienione, położenie na skarpach, urwiskach, między wałami przeciwpowodziowymi, itp.).

Grunty do rozdysponowania w podziale na województwa

(wg stanu na 30.06.2025 r.)

Źródło: Departament Gospodarowania Zasobem KOWR