KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

PIORiN o nowych zagrożeniach fitosanitarnych dla polskich upraw

Opublikowano 05.04.2018 r.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa opublikowała raport dotyczący nowych zagrożeń fitosanitarnych dla Polski. Zobacz koniecznie! Czy nasze uprawy są zagrożone?

Pierwsze wykrycie Xanthomonas cucurbitae (Bryan) Vauterin et al. w Słowenii 

Xanthomonas cucurbitae jest bakterią porażającą rośliny z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae): arbuzy (Citrullus lanatus), melona (Cucumis melo), ogórka (Cucumis sativus), dynię olbrzymią (Cucurbita maxima), dynię piżmową (Cucurbita moschata) i dynię pospolitą (Cucurbita pepo). Występuje w Azji, Afryce, Ameryce Północnej, Ameryce Środkowe, Ameryce Południowej i w Oceanii.W Europie dotychczas gatunek ten był notowany w Federacji Rosyjskiej (część południowa), we Francji (część kontynentalna), Mołdawii i na Ukrainie. W krajach Unii Europejskiej nie podlega obowiązkowi zwalczania.
 
W styczniu 2018 r. stwierdzono obecność bakterii na dyni zwyczajnej uprawianej w gruncie na trzech polach we wschodniej części Słowenii. Na liściach porażonych roślin notowano nekrotyczne plamy. Z czasem liście więdły, pojawiały się zgnilizny roślin, a później rośliny zamierały. Rzadziej notowano uszkodzenia na owocach w postaci wgłębnych, brązowych nekroz. 

X. cucurbitae rozprzestrzenia się wraz z nasionami oraz roślinami do sadzenia. W ten sposób patogen ten może dotrzeć do Polski, zwłaszcza, że zabiegi w celu likwidacji bakterii w nasionach nie są w pełni skuteczne. Zważywszy, że optymalna temperatura dla rozwoju  X. cucurbitae, 25-30 st. C, w Polsce możliwy jest rozwój patogena przede wszystkim w uprawach szklarniowych, np. ogórka, a prawdopodobnie też w uprawach gruntowych, o ile temperatury w czasie sezonu wegetacyjnego są stosunkowo wysokie.  

Pierwsze wykrycie grzyba Choanephora cucurbitarum (Berkeley & Ravenel) Thaxter, na dyni w Słowenii  

Chaenophora cucurbitarum jest grzybem porażającym przede wszystkim rośliny dyniowate, wliczając w to dynię (Cucurbita spp.) i ogórek (Cucumis sativus). Ponadto pojawia się na roślinach, takich jak papryka (Capsicum anuum), oberżyna (Solanum melongena), fasola (Phaseolus spp.), groch (Pisum sativum) i wspięga (Vigna spp.). 

W grudniu 2017 r. stwierdzono obecność grzyba na dyni zwyczajnej (Cucurbita pepo) i dyni piżmowej (C moschata) w sześciu stanowiskach na terenie Słowenii (pola uprawne i prywatne ogrody). Obserwowano zgnilizny kwiatów i owoców porażonych roślin. W okresie zarodnikowania grzyba porażone organy roślinne stawały się szaro-brązowe i pokrywały się gęstym skupiskiem zarodników.

Ch. cucurbitarum rozprzestrzenia się wraz z porażonym materiałem roślinnym, zwłaszcza roślinami do sadzenia. W ten sposób patogen ten może dotrzeć do Polski. Jest on notowany na roślinach gruntowych na obszarach o klimacie cieplejszym niż Polska, dlatego przede wszystkim mógłby rozwijać się u nas w uprawach szklarniowych, np. ogórka, papryki i oberżyny. Jakkolwiek możliwość rozwoju na roślinach uprawianych w naszym kraju w otwartym gruncie wydaje się być mało prawdopodobna. 

Pierwsze wykrycie Tomato chlorosis virus (ToCV) w Holandii 

Tomato chlorosis virus jest patogenem porażającym pomidory (Solanum lycopersicum), cynię (Zinnia spp.) oraz rośliny dziko rosnące z różnych rodzin. Gatunek ten notowany jest w Azji, Afryce, Ameryce Środkowej i Ameryce Płudniowej (Brazylia). W Europie dotychczas stwierdzono obecność tego wirusa na Cyprze, w Hiszpanii, Portugalii, Turcji, we Włoszech i na Węgrzech. W krajach Unii Europejskiej gatunek ten nie podlega obowiązkowi zwalczania, natomiast organizmem kwarantannowym jest jeden z jego wektorów – mączlik ostroskrzydły (Bemisia tabaci).

W Holandii w ramach prowadzonych od kilku lat poszukiwań tego wirusa stwierdzono jego obecność w listopadzie 2017 r. w gospodarstwie szklarniowym, gdzie prowadzona jest towarowa uprawa pomidorów. Na liściach porażonych roślin pomidora obserwowano żółte, chlorotyczne przebarwienia ograniczone przez żyłki liści. W związku z wykryciem wirusa podjęto jego poszukiwania w okolicznych miejscach produkcji rozsady pomidora oraz na komercyjnych plantacjach roślin owocujących pod osłonami. W konsekwencji stwierdzono jego obecność w kolejnych dwóch gospodarstwach, gdzie prowadzone są uprawy towarowe pomidora w szklarniach.  

Do rozprzestrzeniania wirusa z rośliny na roślinę konieczne są wektory owadzie, którymi są mączliki (Aleyrodidae). Oprócz wspomnianego już mączlika ostroskrzydłego (Bemisia tabaci), który w Polsce spotykany jest stosunkowo rzadko, wektorem wirusa jest też mączlik szklarniowy (Trialeurodes vaporariorum), który w naszych szklarniach spotykany dość często. Na dalsze odległości patogen rozprzestrzenia się wraz z porażonym materiałem roślinnym, zwłaszcza roślinami do sadzenia. W ten sposób patogen ten może dotrzeć do Polski. Podobnie jak w Holandii, także w Polsce Tomato chlorosis virus mógłby rozwijać się na pomidorach uprawianych w szklarniach. 

Wykrycie guzaka amerykańskiego (Meloidogyne chitwoodi  Golden et al.) w Szwecji 

Guzak amerykański (Meloidogyne chitwoodi) jest nicieniem, którego żywicielami są jedno- i dwuliścienne rośliny zielne, w tym ziemniaki, różne gatunki warzyw (pomidor, fasola, groch, marchew, skorzonera i inne), cebulowe rośliny ozdobne, burak cukrowy, zboża, trawy, kukurydza, lucerna i różne rośliny dziko rosnące. 

W Szwecji gatunek ten po raz pierwszy został stwierdzony we wrześniu 2017 r. na roślinach ziemniaka, uprawianych na południu kraju, z przeznaczeniem do produkcji skrobi. Badania próbek gleby z pola, gdzie stwierdzono porażone rośliny oraz dwóch innych pól używanych przez tego samego rolnika wykazały obecność guzaka amerykańskiego na wszystkich trzech polach. Gatunek ten rozprzestrzenia się na większą odległość wraz z porażonym materiałem roślinnym – roślinami do sadzenia, bulwami ziemniaka, cebulami roślin ozdobnych, a także wraz z podłożem. Ocena PRA przeprowadzona przez Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w 2016 r. wykazało, że gatunek ten może zasiedlić potencjalnie obszar całej Polski. Stwierdzenie występowanie nicienia w Szwecji - kraju położonym na północ od Polski zdaje się potwierdzać wnioski odnośnie do możliwości rozwijania się szkodnika w naszym kraju. 

Przechwycenia węgorka sosnowca w drewnie i drewnianych materiałach opakowaniowych 

W listopadzie 2017 r. w Hiszpanii stwierdzono obecność nicienia w drewnie sosnowym pochodzącym z Portugalii (zaopatrzonym w paszport roślin), natomiast w Estonii miało miejsce wykrycie nicienia w paletach z Chin, posiadających właściwe oznakowania zgodnie z Międzynarodowym Standardem ds. Środków Fitosanitarnych (ISPM) nr 15.

Węgorek sosnowiec może rozprzestrzeniać się na większe odległości wraz z drewnem, wliczając w to drewniane materiały opakowaniowe (DMO) pochodzące z obszarów występowania szkodnika. Przypadki takie niejednokrotnie miały miejsce. Przykładowo, w 2013 r. szkodnika stwierdzono w Polsce w paletach pochodzących z Portugalii. Warunkiem przeniesienia nicienia do drzewostanów jest obecność w porażonym drewnie wektorów – chrząszczy z rodzaju Monochamus (żerdzianka).

Węgorek sosnowiec (Bursaphelenchus xylophilus) poraża różne gatunki drzew iglastych. Najwięcej szkód wywołuje na sośnie (Pinus spp.), lecz notowany jest także m.in. na świerku (Picea spp.), jodle (Abies spp.), modrzewiu (Larix spp.), daglezji (Pseudotsuga spp.). Zaobserwowano zróżnicowanie wśród gatunków sosny pod względem wrażliwości na nicienia. Do gatunków szczególnie wrażliwych zalicza się: Pinus thunbergii, P. densiflora, P. nigra, P. pinaster, P. sylvestris (gatunek pospolity w Polsce), P. luchuensis, P. radiata, P. lambertiana i P. echinata.

Gatunek ten może przyczyniać się do pojawiania się objawów chorobowych (choroba więdnięcia sosny), którymi są zmniejszone wytwarzanie olejków eterycznych i żywicy, stopniowe zmniejszenie transpiracji igieł aż do jej ustania, żółknięcie i więdnięcie igieł, zasychanie pojedynczych gałęzi, a z czasem zamieranie całego drzewa. Śmierć drzewa następuje już niekiedy po 30-40 dniach od chwili wniknięcia nicienia do wnętrza rośliny. W Polsce węgorek sosnowiec mógłby rozwijać się w drzewach iglastych, lecz prawdopodobnie bez wyraźnych objawów porażenia z uwagi na zbyt chłodny klimat. 

 

 

Źródło: PIORiN

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO