Nawożenie w gospodarstwie ekologicznym

Rolnictwo ekologiczne jest najkorzystniejsze dla gleb

Produkuje zdrowe jedzenie, ale też podtrzymuje zdrowie gleb i okolicznych środowisk. Ekologiczni rolnicy stosują nawozy biologiczne oraz praktyki takie jak uprawa osłonowa i płodozmian, aby poprawić jakość gleby i stworzyć bogatą glebową materię organiczną. Zwiększając ilość materii organicznej w glebie, rolnicy ekologiczni zwiększają jej zdolność do wchłaniania wody, redukując wpływ możliwej suszy i powodzi. Pomaga to również w absorpcji i przechowywaniu węgla. Bogate składniki odżywcze wspomagają wzrost, odporność i zdrowie roślin uprawnych.

Nawożenie w gospodarstwie ekologicznym odbywa się tylko poprzez organiczne systemy produkcyjne, czyli bez syntetycznych pestycydów i sztucznych nawozów. Ważne jest też szczegółowe śledzenie produktów od pola do punktu sprzedaży i tworzenie specjalnych stref buforowych, przeciw przypadkowym  zanieczyszczeniom syntetycznymi chemikaliami z konwencjonalnych pól sąsiadów.

Nawozy organiczne – rodzaje

Są to nawozy w postaci materii organicznej lub robione z mieszanin substancji organicznych – zwierzęcych (odchody zwierzęce – obornik, gnojówka, guano), ludzkich (odchody ludzkie – gnojówka) i roślinnych (kompost, nawozy zielone, resztki pożniwne i plony uboczne jak słoma, liście buraczane itp.). Naturalne nawozy organiczne obejmują również odpady zwierzęce z przetwórstwa mięsnego, torf i biohumus oraz oczyszczone osady ściekowe (jeśli nadają się ekologicznie). Dla porównania, większość nawozów stosowanych w rolnictwie nieekologicznym czyli konwencjonalnym jest wytwarzana z minerałów (np. z fosforytu i wapna) lub produkowana przemysłowo (np. amoniak).

Nawożenie w gospodarstwie ekologicznym – wytyczne dotyczące nawożenia organicznego

Żyzność gleb jest funkcją ich właściwości biologicznych, fizycznych i chemicznych. Program uprawy ekologicznej powinien więc uwzględniać wszystkie te powiązane ze sobą czynniki, aby zoptymalizować i utrzymać produkcję roślinną na opłacalnym poziomie. Kontrolnie trzeba też przeprowadzać monitoring zawartości materii organicznej w glebie. Takie testy glebowe dają oszacowanie fizycznej i biologicznej jakości gleby, poziom chemicznych składników pokarmowych dostępnych dla roślin, a także określenie ilości i rodzaju zmian zachodzących w glebach. Na tej podstawie szacuje się jakość niezbędnego nawożenia w gospodarstwie ekologicznym.

Nawożenie w gospodarstwie ekologicznym – krótka charakterystyka:

    • obornik – najpopularniejszy nawóz organiczny. Jego wartość zależy od gatunku wytwarzających go zwierząt, systemu ich utrzymania (np. rodzaj ściółki), żywienia i sposobu przechowywania, co powoduje straty węgla (C) i azotu (N). Zapobiega temu składowanie obornika w niskich, mocno ubitych długich pryzmach z ograniczonym dopływem tlenu i wysoką wilgotnością. Azot zatrzymuje też stosowanie substancji pomocniczych wiążących ten pierwiastek (np. drobno zmielone mączki skalne, dające też mikroelementy)
    • gnojówka – drugi w popularności naturalny nawóz ekologiczny, bogaty w łatwo rozpuszczalny azot (N) i potas (K). Przed użyciem gnojówka musi jednak „przeleżakować”, a potem zostać rozcieńczona i podlewana tylko w niewielkich dawkach (10–20 m3/ha). Aby nie ulatniał się amoniak z gnojówki, należy pokryć jej powierzchnię warstwą organiczną bogatą w węgiel (np. sieczka lub mączka słomiana) zmieszaną z mączką skalną
    • mocz – pochodne mocznika i sam mocznik zwierzęcy. Nawóz szkodliwy w nadmiarze. W rolnictwie ekologicznym szkodliwy jest jednak mocznik wytwarzany syntetycznie (kwas moczowy)
    • kompost – najlepsza forma organiczno-ekologicznego nawożenia gleb, bo najskuteczniej przywraca i utrzymuje ich równowagę biologiczną, zawiera bogactwo substancji organicznych, enzymów, minerałów i witamin. Jedyny nawóz, jaki można stosować bez obawy przedawkowania i w dowolnym terminie. Kompost wyrabia się z obornika z resztkami roślinnymi (np. łęty ziemniaków, resztki warzyw, chwasty bez nasion, przegniłe siano, zbędna słoma, wykaszane trawy, zwierzęce niedojady, odpadki kuchenne, trociny itp.)
    • nawozy zielone – wsiewki poplonowe lub międzyplony do przeorania, bardzo ważne w płodozmianie i w gospodarstwach, w których sam tylko obornik nie jest w stanie pokryć potrzeb nawozowych: np.: koniczyny, lucerna, łubin, seradela, rzepak i rzepik, żyto ozime, gryka, facelia, gorczyca, rzodkiew oleista, trawy itp.
    • oczyszczony osad ściekowy – tzw. biosolidy, rzadko dostępna forma nawożenia, z powodu postępującego zanieczyszczenia środowiska (przemysłowe, z gospodarstw ludzkich, resztki leków, hormonów, metali ciężkich i innych czynników).

Bibliografia:
    1. Guidelines for Organic Fertilization, https://ag.umass.edu/fruit/ne-small-fruit-management-guide/general-information/guidelines-for-organic-fertilization 
    2. Nawożenie w gospodarstwach ekologicznych, PODR Szepietowo – Ekologia i Środowisko, http://odr.pl/ekologia-i-rodowisko/rolnictwo-ekologiczne/dobre-praktyki/469-nawozenie-w-gospodarstwach-ekologicznych (07.04.2018 r.)
    3. Organic FAQs – Frequently Asked Questions, Organic Farming – Research Foundation, http://ofrf.org/organic-faqs (07.04.2018 r.)
    4. Organic fertilizer, https://en.wikipedia.org/wiki/Organic_fertilizer (07.04.2018 r.)

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj