KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

KalendarzRolnikow.plROLNIKIEM BYĆNowoczesny rolnikTemperatura ma wpływ na skuteczność oprysku

Temperatura ma wpływ na skuteczność oprysku

Opublikowano 09.05.2018 r.
Skuteczność każdego zabiegu środkami ochrony roślin jest uzależniona od wielu czynników zewnętrznych. Jednym z najważniejszych jest temperatura.
 
Wiosenne opryski zbóż i rzepaku często są nieskuteczne. Może to być spowodowane tym, że temperatura otoczenia nie mieści się w optymalnym zakresie temperatur dla poszczególnych preparatów. Zdarza się, że rolnicy świadomie wykonują zabiegi w warunkach, które odbiegają od optymalnych, w związku z ich dużym nawarstwieniem. Często też pogoda przez bardzo długi okres nie poprawia się, a fazy fenologiczne roślin uprawnych lub chwastów „uciekają”. Zabiegi przeprowadza się więc „na siłę”, licząc się z tym, że skuteczność oprysku może być ograniczona. 
 
Inną przyczyną niedostatecznego działania ŚOR w wyniku niekorzystnego przebiegu pogody jest nieświadome ich użycie w zbyt niskiej lub w zbyt wysokiej temperaturze. W dużej mierze przyczyną tego jest brak wyczerpujących informacji na etykietach poszczególnych preparatów. Ciągle rzadkością jest dokładne podanie przez producenta ŚOR zakresu temperatur, w jakich środek powinien być użyty. Poszczególne rodzaje substancji aktywnych różnią się pod tym względem w sposób istotny nawet w obrębie jednej grupy ŚOR. Ważnym czynnikiem są tu właściwości samej substancji aktywnej, która jest zawarta w środku ochrony roślin. Cechy fizykochemiczne poszczególnych substancji mogą być bardzo różne. Na rynku występują preparaty, które skutecznie działają w temperaturach powyżej 15-20 st. C, inne wymagają temperatur niskich i ich dobra skuteczność jest już na poziomie +5 st. C. Górną granicą stosowania ŚOR jest zwykle temperatura 25 st. C. 
 
 
W praktyce rolniczej bardzo często zabiegi wczesnowiosenne w oziminach wykonywane są w zbyt niskich temperaturach, natomiast opryski w okresie późniejszym, np. w maju czy czerwcu, w zbyt wysokich, tj. przekraczających 25 st.C. Dotyczy to zarówno fungicydów, herbicydów, jak i insektycydów.

Fungicydy

Wpływ temperatury na działanie większości fungicydów zależy od szybkości przebiegu procesów biochemicznych w roślinach. Najczęściej procesy te uaktywniają się w temperaturach powyżej +5 st. C. Dzięki temu środki mogą być transportowane w samej roślinie i przemieszczać się np. z liści do korzeni lub odwrotnie. Im wyższa temperatura, tym ten transport jest szybszy. Dlatego w bardzo wysokich temperaturach (powyżej 25 st. C) może dochodzić do poparzeń (zbyt szybkie przemieszczanie się substancji w roślinie), czego wynikiem są uszkodzenia, np. szczytów i brzegów liści, przez substancje działające systemicznie.  Najlepiej więc preparaty z tej grupy stosować w temperaturach 15-20 st. C i przy pochmurnej pogodzie. W takich warunkach można zdecydować się na najniższe dawki z podanego zakresu, a niekiedy nawet na niższe niż etykietowe. 
 
 
Przy stosowaniu tej grupy środków we wczesnych fazach rozwojowych, gdy temperatura wiosną często nie przekracza 10 st. C, zaleca się stosować preparaty z grupy morfolin, benzymidazoli lub chinazolin. Bardzo duża grupa popularnych w uprawie zbóż i rzepaku preparatów z grupy triazoli do skutecznego działania wymaga temperatur powyżej 12 st. C. W przypadku fungicydów wieloskładnikowych może dochodzić do wspomagania jednej substancji przez drugą, np. triazoli przez morfoline, i wtedy zakres temperatur zapewniający skuteczne działanie może się nieznacznie obniżyć. Triazole w takich mieszaninach zwykle mogą być zastosowane w temperaturach powyżej 10 st. C. 

Herbicydy 

Na skuteczność działania herbicydów, podobnie jak fungicydów, wpływ mają zachodzące w roślinach procesy biochemiczne, które są uzależnione od temperatury. W niższej temperaturze procesy życiowe chwastów przebiegają wolniej. W związku z tym zastosowany w tym okresie herbicyd wolniej się wchłania i przemieszcza. Rośliny mają więcej czasu, by rozłożyć toksyny do związków nieaktywnych, co może być związane z gorszą skutecznością zabiegu. Chwasty, początkowo osłabione, odbijają i trzeba wykonywać korekty. Stosowanie herbicydów w zbyt wysokich temperaturach jest zwykle rzadsze, ze względu na to, że ten rodzaj zabiegów wykonuje się jesienią lub wczesną wiosną, kiedy temperatury raczej nie przekraczają 25 st. C. Jeżeli jednak wystąpią, może dojść do poparzenia roślin uprawnych w wyniku oprysku, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia fitotoksyczności.
 
Substancje stosowane jesienią zwykle charakteryzują się dobrą skutecznością w niższych temperaturach, np. chlorotoluron czy pendimetalina. Pierwsza z nich może być zastosowana nawet w temperaturze nieznacznie poniżej zera (od -3 st. C). W praktyce takich zabiegów raczej się nie wykonuje, gdyż jest to problematyczne ze względu na aspekty techniczne samego oprysku. Dodatkowo substancja ta w niskich temperaturach może obniżać zimotrwałość niektórych odmian zbóż ozimych. 
 
W temperaturach poniżej 10 st. C działają również preparaty z grupy sulfonylomoczników, np. tribenuron metylowy, bo już od 5-6 st. C. Inne wymagania mają środki z grupy fenoksykwasów (np. MCPA, 2,4 D), które najlepiej, aby były stosowane w temperaturach powyżej 12 st. C. Dodatkowo w tym przypadku taka temperatura powinna się utrzymywać przez kolejne kilka dni (6-7), aby zabieg był w pełni skuteczny. 
 
Popularne substancje wykorzystywane do wiosennych zabiegów zwalczających chwasty jednoliścienne w zbożach, tj. pinoksaden (np. Axial 100 EC) oraz fenoksakrop-P-etylu (np. Puma Uniwersal 069 EW), charakteryzują się bardzo odmiennymi wymaganiami termicznymi. Pierwsza z nich wykazuje bardzo dobrą skuteczność, gdy w otoczeniu panuje zaledwie 4-5 st. C, a w skrajnych przypadkach może być zastosowana nawet powyżej 1 st. C. Fenoksakrop-P-etylu do swojego skutecznego działania wymaga już znacznie wyższych temperatur. Ta grupa preparatów najskuteczniej działa w temperaturze powyżej 15 st. C. 
 
 
Należy pamiętać, że zabiegi nalistne wykonujemy na suche rośliny. Niedopuszczalne są też spadki temperatur po zabiegu, np. przymrozki w nocy, jak również duże różnice temperatur między dniem a nocą.

Insektycydy 

Stosowane w uprawie zbóż i rzepaku najczęściej należą do pyretroidów, neonikotynoidów oraz fosforoorganicznych. Każda z tych grup wykazuje największą skuteczność w innym zakresie temperatur (tabela 3). Często w handlu spotyka się również mieszaniny różnych grup, np. pyretroid + neonikotynoid lub pyretroid + fosforoorganiczny. W takim przypadku preparat najlepiej stosować w zakresie temperatur, które się pokrywają dla obu tych substancji. 
 
W rzepaku jest zarejestrowany jeszcze jeden rodzaj preparatów - z grupy oksadiazyn. Środki te działają w stosunkowo szerokim zakresie temperatur, są skuteczne już temperaturze +5 st. C, np. Avaunt 150 EC.

Tabela 1. Zakres temperatur, w jakich należy stosować wybrane fungicydy w uprawie zbóż lub rzepaku

Grupa chemiczna

 

Substancja czynna

 

Preparat

 

Zakres, temperatura stosowania (temperatura optymalna, oC)

 

Anilinopyrimidinile

 

cyprodynil

 

Unix 75 WG

 

5-25 (11-24)

 

Pochodne ketonu difenylowego

 

metrafenon

 

Flexity 300 SC

 

5-25 (>11)

 

Chloronitryle

 

chlorotalonil

 

Gwarant 500 SC

 

10-24

 

Imidazole

 

prochloraz

 

Atak 450 EC

 

12-20

 

Benzimidazole

 

tiofanat metylu

 

Topsin M 500 SC

 

5-25 (10-20)

 

Morfoliny

 

fenpropidyna

 

Leander 750 EC

 

5-20 (>12)

 

fenpropimorf

 

Corbel 750 EC

 

5-20 (>12)

 

Chinazoliny

 

proquinazid

 

Talius 200 EC

 

8-25

 

Traizole

 

difenokonazol

 

Dafne 250 EC

 

>12

 

epoksykonazol

 

Soprano 125 SC

 

>12

 

metkonazol

 

Caramba 60 SL

 

>12

 

propikonazol

 

Bumper 250 EC

 

12-21

 

tebukonazol

 

Riza 250 EW

 

>12

 

SDHI

 

fluksapyroksad

 

Systiva 333 FS

 

12-20

 

pentiopyrad

 

Vertisan 200 EC

 

12-20

 

SDHI +

chloronitryle

pentiopiyad +

chlorotalonil

Travis 350 SC

 

12-20

 

SDHI + triazole

 

biksafen +

protiokonazol

Aviatot Xpro 225 EC

 

12-24

 

boskalid +

epokykonazol

Bell 300 SC

 

12-24

 

fluksapyroksad + metkonazol

 

Librax

 

11-23

 

solatenol +

protiokonazol

Elatus Plus

 

6-25

 

izopyrazam +

epoksykonazol

Seguris 215 SC

 

12-20

 

Strobiluryny

 

azoksystrobina

 

Amistar 250 SC

 

8-25 (11-23)

 

pikoksystrobina

 

Acanto 250 SC

 

11-23 (8-25)

 

piraklostrobina

 

Comet 200 EC

 

11-23 (8-25)

 

SDHI +

strobiluryny

fluksapyroksad + piraklostrobina

 

Priaxor

 

12-20

 

boskalid +

dimoksystrobina

Pictor 400 SC

 

11-23

 

Strobiluryny + triazole

 

dimoksystrobina + epoksykonazol

 

Swing Top 183 SC

 

11-23

 

trifloksostrobina + protiokonazol

 

Delaro 325 SC

 

12-20

 

 

Tabela 2. Zakres temperatur, w jakich należy stosować wybrane herbicydy w uprawie zbóż lub rzepaku

Substancja czynna

 

Przykład ŚOR

 

Zakres temperatur (oC)

 

Temperatura optymalna (oC)

 

Amidosulfuron

 

Grodyl 75 WG

 

6-20

 

12-15

 

Chlorotoluron

 

Tolurex 500 SC

 

(-3)-20

 

0-15

 

Chlorosulfuron

 

Glean 75 WG

 

8-15

 

10

 

Chlopyralid

 

Lontrel 300 SL

 

5-23

 

10-12

 

Dikamba

 

Dicash

 

8-22

 

15-20

 

2-4 D

 

Aminopielik Standard 600 SL

 

10-25

 

15-20

 

Fluroksypyr

 

Starane 250 EC

 

7-22

 

15-20

 

Florasulam

 

Floram 50 SC

 

5-25

 

10-25

 

Fenoksakrop-P-etylu

 

Puma Uniwersal 069 EW

 

10-28

 

15-22

 

Jodosulfuron

 

Huzar 05 WG

 

6-20

 

11-15

 

MCPA

 

Chwastox Extra 300 SL

 

10-25

 

20

 

Pendimetalina

 

Pendigan 330 EC

 

0-25

 

5-15

 

Pinoksaden

 

Axial 50 EC

 

1-20

 

>4

 

Tribenuron metylowy

 

Granstar 75 WG

 

5-25

 

7-25

 

 

Tabela 3. Zakres temperatur, w jakich należy stosować wybrane insektycydy w uprawie zbóż lub rzepaku

Grupa chemiczna

 

Substancja czynna

 

Przykład ŚOR

 

Zakres temperatur optymalnych (oC)

 

Pyretroidy

 

beta-cyflumetryna

 

Bulldock 025 EC

 

10-20

 

cypermetryna

 

Cyperkill Max 500 EC

 

10-20

 

deltametryna

 

Decis Mega 50 EW

 

10-20

 

lambda-cyhalotryna

 

Karate Zeon 050 CS

 

10-20

 

Neonikotynoidy

 

acetamipryd

 

Mospilan 20 SP

 

10-25

 

tiachlopryd

 

Biscaya 240 OD

 

10-25

 

Fosforoorganiczne

 

fosmet

 

Boravi 50 WG

 

15-25

 

chloropiryfos

 

Dursban 480 EC

 

15-25

 

Oksadiazyny

 

indoksakarb

 

Avaunt 150 EC

 

5-25

 

Pyretroidy +

fosforoorganiczne

cypermetryna +

chloropiryfos

Nurelle D 550 EC

 

15-22

 

Pyretroidy +

neonikotynoidy

lambda-cyhalotryna +

acetamipryd

Inazuma 130 WG

 

10-22

 

deltametryna +

tiachlopryd

Proteus 110 OD

 

10-22

 

 

 

kontakt1.jpg
Krzysztof Kurus
Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. LODR prowadzi doradztwo rolnicze obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mające na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.Realizacja zadań uwzględnia kierunki rozwoju wyznaczone w regionalnych i lokalnych programach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, ustalonych przez właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego.

 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO