KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Choroby grzybowe w kwitnącym rzepaku

Opublikowano 28.04.2022 r.
Choroby grzybowe rzepaku atakują już w jego pierwszych fazach rozwojowych (np. zgorzel siewek). Potem, gdy rośnie już pęd wegetatywny i gdy rzepak kwitnie, zagrażają mu m.in. szara pleśń, mączniak prawdziwy, czerń krzyżowych, czy sucha zgnilizna kapustnych. Inwazjom tym zapobiegnie skutecznie zaprawianie nasion na początku uprawy i odpowiednie zabiegi fungicydowe.

choroby grzybowe w rzepaku

Czy faza kwitnienia rzepaku jest fazą krytyczną w zakresie chorób grzybowych?

Niestety tak, ponieważ faza ta w bezpośredni i największy sposób wpływa na późniejszy oczekiwany plon. Z tego powodu, stosowanie wtedy ochrony umożliwia nie tylko zwrot poniesionych kosztów, ale również stosowny zarobek. Za najgroźniejsze w fazie kwitnienia dla rzepaku uważa się grzyby szarej pleśni, zgnilizny twardzikowej i czerni krzyżowych. Atak tych chorób grzybowych znacząco zmniejsza jakość i wysokość plonu. Stanowi to ryzyko utraty nawet 1/3 potencjalnego zysku, dlatego regularna ochrona rzepaku przed grzybowymi patogenami jest nieodzowna.

Choroby grzybowe rzepaku w fazie kwitnienia wymagają zabiegu fungicydowego, najlepiej w czasie opadania pierwszych płatków kwiatowych z pędu głównego.

Choroby grzybowe rzepaku - zgnilizna twardzikowa

Najgroźniejsza choroba grzybowa w fazie kwitnienia to zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum). Prógi ekonomicznej szkodliwości zakłada, że „już 1% porażonych roślin rzepaku może mieć wtedy wpływ na obniżenie plonu”. Oznaki porażenia są bardzo charakterystyczne. Silne porażenie zgnilizną twardzikową objawia się widocznymi na roślinach strzępkami tego grzyba, tzw. sklerociami na zewnątrz łodyg. Najpierw na łodygach pojawiają się szarobiałe plamy, a potem przy dużej wilgotności zaczynają się one pokrywać obfitym, biało-watowatym rosnącym nalotem grzybni, który potem szarzeje i czarnieje. Są to sklerocja, czyli przetrwalniki grzybowe. Grzybnia z przetrwalnikami wrasta też do wnętrza łodyg, powodując ich łamanie się i zaburzając przewodzenie wody oraz składników odżywczych w roślinach. Jeśli grzybnia ze sklerocjami dostanie się później do gleby wraz z resztkami pożniwnymi lub przy przeoraniu porażonej uprawy, to stanie się źródłem kolejnych infekcji w tym miejscu w kolejnym roku. Nasiona porażonych krzewin rzepakowych słabiej rosną i marnie plonują, osypując nasiona zbyt wcześnie do gleby, lub obumierają. Straty mogą sięgać nawet 30%, co daje utratę niemal 20 tys. złotych z 1 ha, gdy rzepak plonuje na poziomie ok. 4 t z 1 ha.

Najbardziej newralgicznym momentem możliwości infekcji upraw grzybami, jest opadanie płatków kwiatów w rzepaku, bo przyklejając się w rozgałęzieniach łodyg i kątach liści, stanowią pożywkę dla grzybowych zarodników. Zarodniki grzyba osadzają się na nich i kiełkują, wrastając mocno w rośliny i tworząc coraz większą grzybnię. Porażeniom grzybami sprzyjają długotrwałe deszcze, podwyższona wilgotność, zbyt zwarty łan i temp. ok. 16-22°C (porażenia zgnilizną twardzikową bywają też notowane w niższych temp.). Wnikaniu grzybów w rzepak sprzyjają też zranienia i uszkodzenia roślin.

Szara pleśń kapustnych

Szara pleśń (Botrytis cinerea) też atakuje w fazie kwitnienia rzepaku i ma istotne znaczenie przy zbytnim zwarciu (gęstości) łanu i zbyt dużej ilości opadów. Choroba objawia się gęstym, szarym nalotem grzybni i zarodników, szczególnie na poranionych, uszkodzonych, obumierających i gnijących z powodu zbytniej wilgoci częściach roślin. Nalot na zdrowych tkankach roślin tworzy nieregularne brunatne plamy. Grzyb zaburza fotosyntezę w liściach oraz sprzyjają gniciu i obumieraniu roślin. Dla tej choroby próg ekonomicznej szkodliwości wynosi 10-20% porażonego rzepaku.

Czerń krzyżowych

Porażenie grzybem czerni krzyżowej (Alternaria alternata) może nastąpić w każdej fazie rozwojowej rzepaku, choć największe straty ekonomiczne daje atak w czasie kwitnienia. Na liściach i łodygach powstają wtedy brunatnoczarne plamy grzybów z czarnawym nalotem. Później wywołują też infekcję w łuszczynach, co obniża jakość i ilość nasion (straty plonu do 15-20%). Inwazji tego grzyba sprzyja deszczowa pogoda, wilgoć i temperatura ponad 21°C. Próg ekonomicznej szkodliwości dla tej choroby w fazie kwitnienia wynosi 10-15% porażonych roślin.

Strategia ochrony w fazie kwitnienia

Ochronę w fazie kwitnienia rzepaku trzeba podjąć w najbardziej newralgicznym momencie, czyli przy opadaniu płatków. Najlepiej, gdy wybrany fungicyd ma dobre możliwości działania (najlepiej działa jednocześnie profilaktycznie i interwencyjnie) i optymalny skład (najlepiej zawiera przynajmniej dwie różniedziałąjące substancje czynne). Specjaliści polecają np. fungicyd Yamato 303 SE, na bazie tiofanatu metylu z grupy benzimidazoli i tetrakokonazolu z grupy triazoli, który przeciwdziała też uodparnianiu się agrofagów na fungicydy.

 

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
POWIĄZANE TEMATY:choroby grzybowe rzepaku
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO