KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Samojezdna maszyna rolnicza na drodze

Opublikowano 11.06.2018 r.
W systematyce maszyn rolniczych maszyna samojezdna określana jest jako środek mechanizacji mający własne źródło energii, wykorzystywane do jej przemieszczania, jak również do napędu zespołów roboczych. Historycznie, pierwszą maszyną samojezdną był kombajn zbożowy z silnikiem parowym zbudowany w 1886 r. w USA. Od 1904 r. kombajny zbożowe zaczęto wyposażać w silniki spalinowe. Od tego czasu maszyny samojezdne przeszły burzliwą i skomplikowaną drogę rozwoju konstrukcyjnego, która doprowadziła do powstania samojezdnych kombajnów do zbioru zbóż i roślin podobnych technologicznie, sieczkarń, a także samojezdnych opryskiwaczy. 

Wspólną cechą maszyn samojezdnych jest duża wydajność, a z tym parametrem związane są duże wymiary zewnętrzne (gabarytowe) oraz duża masa tych maszyn. Sztandarowy polski kombajn z lat 80. ubiegłego stulecia Bizon Super Z-056 charakteryzował się w położeniu roboczym następującymi wymiarami: długość – 9.460 mm, szerokość – 4.630 mm, wysokość z daszkiem – 3.910 mm, masa kombajnu z zespołem żniwnym – 7.700 kg. W położeniu transportowym z doczepionym do maszyny bazowej wózkiem z zespołem żniwnym miał wymiary: długość – 12.200 mm i szerokość – 3.200 mm. A przecież nawet na ówczesne czasy był to kombajn średniej wielkości. 

Produkowane obecnie rolnicze maszyny samojezdne mają wymiary zewnętrzne dużo większe i są prawdziwymi krążownikami pól, ale co równie istotne, są krążownikami naszych dróg. Maszyny te, pracujące w polu, podziwiane są jako elementy nowoczesnego wyposażenia rolnictwa, jednak gdy pojawiają się na wąskiej i krętej wiejskiej drodze, niejednemu kierowcy innego pojazdu przysparzają stresów i obaw. Kolizje pojazdów poruszających się po drogach z maszynami rolniczymi nie należą do rzadkości. Warto więc, dla wspólnego dobra użytkowników dróg, poznać przepisy regulujące bezpieczne poruszanie się maszynami samojezdnymi. 

Każda osoba kierująca pojazdem, a zatem także rolniczą maszyną samojezdną, zobowiązana jest do przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa i przepisów o ruchu drogowym.

Obowiązującymi aktami prawnymi  w tym obszarze są: Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (DzU 2015 r., poz. 305 z późn. zm.). W przepisach ruchu drogowego samojezdne maszyny rolnicze zaliczane są do pojazdów wolnobieżnych, czyli takich, których konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h. Jednocześnie jest to dopuszczalna prędkość przejazdu tych pojazdów po drogach publicznych w Polsce.

Zgodnie z art. 66. ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, pojazd uczestniczący w ruchu musi być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę. Ponadto przepis ust. 4 w art. 66. ustawy zabrania umieszczania wewnątrz i na zewnątrz pojazdu wystających spiczastych albo ostrych części lub przedmiotów, które mogą spowodować uszkodzenie ciała osób jadących w pojeździe lub innych uczestników ruchu.

Natomiast w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w §45 ust. 1 pkt 1 wymienia się, iż dopuszczony do uczestnictwa w ruchu pojazd wolnobieżny, ciągnik rolniczy oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami powinny być tak zbudowane, wyposażone i utrzymane, aby wystające części, które mogą naruszać stateczność pojazdu lub zagrażać bezpieczeństwu innych uczestników ruchu, mogły być na czas jazdy zdemontowane lub złożone. Przepis §45 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia stanowi, iż dopuszczalne jest uczestniczenie w ruchu pojazdu wolnobieżnego, ciągnika rolniczego z maszyną zawieszaną i przyczepy specjalnej o szerokości nieprzekraczającej 3 m. 

Z analizy wymienionych przepisów wynika, że niedopuszczalny jest przejazd po drogach publicznych kombajnów zbożowych z zamontowanymi zespołami żniwnymi i sieczkarni z adapterami w pozycji roboczej. Wystające elementy robocze tych zespołów, takie jak: rozdzielacze czy przyrządy tnące, są dużym zagrożeniem dla innych użytkowników dróg. Z tego względu, jeżeli nawet szerokość zespołu żniwnego czy adapteru maszyny nie przekracza  3 m – na czas przejazdu po drodze należy je odmontować od maszyny bazowej i przewozić na wózku.

W myśl przepisów jest on przyczepą specjalną i kierujący maszyną samojezdną z doczepionym wózkiem powinien mieć odpowiednie prawo jazdy. Wymagania te spełniają kierujący, którzy mają prawo jazdy, np.: kat. T lub B + E. Natomiast osoba mająca prawo jazdy kategorii B może jechać drogami publicznymi kombajnem lub sieczkarnią samojezdną bez zamontowanych zewnętrznych urządzeń roboczych, czyli wyłącznie maszyną bazową. Prawo o ruchu drogowym wskazuje również, że żaden pojazd poruszający się po drodze publicznej nie może zajmować więcej niż jeden pas ruchu, bez względu na to czy pasy są wyznaczone na drodze, czy też nie. 

Zdecydowana większość samojezdnych maszyn rolniczych, nawet po zdemontowaniu z nich zespołów roboczych czy złożeniu do pozycji transportowej, ma szerokość przekraczającą 3 m. W myśl art. 64b ustawy Prawo o ruchu drogowym, jeżeli szerokość pojazdu przekracza 3 m, ale nie przekracza szerokości 3,5 m – dopuszczone jest poruszanie się takiego pojazdu po drogach publicznych po uzyskaniu zezwolenia kategorii II, jako przejazdu pojazdem nienormatywnym. Zezwolenie takie wydaje na okres 12 miesięcy starosta powiatowy właściwy ze względu na siedzibę wnioskodawcy albo miejsce rozpoczęcia przejazdu. Uprawnia ono do przejazdu pojazdem nienormatywnym po drogach publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych. 

Pojazd wolnobieżny poruszający się po drodze powinien spełniać określone wymagania techniczne, z których podstawowymi są: działająca sygnalizacja świetlna, sprawny układ hamulcowy i kierowniczy czy bezpieczna kabina. Z tyłu pojazdu powinien być zawieszony trójkąt wyróżniający pojazdy wolnobieżne. Części zamontowanych na pojeździe urządzeń wystające poza jego obrys, powinny być oznakowane pasami barwy na przemian białej i czerwonej. Podczas jazdy po drodze kierowca pojazdu wolnobieżnego ma obowiązek zjechać jak najbardziej na prawą stronę drogi lub zatrzymać się w celu ułatwienia wymijania go lub wyprzedzania przez inne pojazdy. 

Pojazd wolnobieżny powinien być wyposażony także w tabliczkę o wymiarach nie mniejszych niż 25x15 cm, umieszczoną na prawym boku z imieniem i nazwiskiem (nazwą) właściciela pojazdu oraz jego adresem; jeżeli jeden właściciel ma kilka pojazdów, na tabliczce należy dodatkowo umieścić numer kolejny pojazdu. Jadąc pojazdem wolnobieżnym po drodze publicznej, należy także pamiętać o obowiązkowym włączeniu światła błyskowego barwy żółtej. 


Źródło: Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 grudnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (DzU 2015 r., poz. 305 z późn. zm.) 

 

 
Marek Mazurkiewicz
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO