KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Skrzypionki - jak zwalczać te szkodniki zbóż?

Opublikowano 11.07.2018 r.
Szkodniki występujące w zbożach, często już przy niewielkiej liczebności, znacząco obniżają plon.  Skuteczne ograniczanie szkód wymaga znajomości cech morfologicznych i biologii rozwoju szkodników oraz progów szkodliwości ekonomicznej, które zostały opracowane dla gatunków o większym znaczeniu gospodarczym. W ostatnich latach, jak również w bieżącym roku, zaobserwowano wzrost nasilenia skrzypionek - chrząszczy z rodziny stonkowatych. 
 
Gatunkami powszechnie zagrażającymi zbożom są skrzypionki, mszyce i pryszczarki. W niektórych rejonach jak również w niektórych latach obserwuje się masowe naloty ploniarek, miniarek, wciornastków,  niezmiarki paskowanej i innych rzadziej notowanych szkodników.
 
W zbożach szkody wyrządzają dwa gatunki -  skrzypionka zbożowa i skrzypionka błękitek. Są to chrząszcze długości około 4-5 mm, skrzypionka błękitek jest trochę mniejsza i jak sama nazwa wskazuje z niebieskim metalicznym połyskiem. U skrzypionki zbożowej przedplecze i nogi są czerwone, czułki czarne a ciało o metalicznym połysku zielone lub niebieskie. 
 

Przebieg rozwoju skrzypionek

Przebieg rozwoju omówiono na przykładzie skrzypionki zbożowej, która jest gatunkiem o większej szkodliwości, 
występującym częściej, w większym nasileniu.
 
W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie skrzypionek. Chrząszcze zimują w glebie. Na wiosnę żerują na młodych zbożach. Jaja składają od połowy maja do końca czerwca na górnej stronie blaszki liściowej. Po złożeniu jaj chrząszcze giną. Larwy wyjadają tkankę miękiszową, a w miejscu żeru liść jest zabrudzony lepką substancją i kałem. Larwy po około 2 tygodniach schodzą do gleby gdzie się  przepoczwarczają się. Chrząszcze pozostają w glebie do następnej wiosny albo wychodzą na powierzchnię i żerują na trawach i zimują w zaroślach na obrzeżach pól, pod korzeniami traw lub w ściółce. W przypadku skrzypionki błękitek przepoczwarczenie następuje nie w glebie lecz w białych kokonach w kątach pochew liściowych lub między kłoskami pszenicy.

Szkody w zbożach 

Szkody powodują głównie stadia larwalne skrzypionek. Charakterystyczne objawy żerowania występują na liściach, w postaci białych plam z podłużnymi otworkami wzdłuż nerwów. Bardzo często w czerwcu podczas licznego pojawu szkodnika całe liście są pozbawione miękiszu i bieleją. Wynika to ze sposobu żerowania larw  (zdrapywanie miękiszu wzdłuż nerwów liści). Najczęściej uszkadzane są liść flagowy i podflagowy. Dorosłe owady żerują na liściach zbóż powodując powstawanie charakterystycznych otworów
 
Ubytek powierzchni asymilacyjnej liści ogranicza fotosyntezę i powoduje spadek plonu, wynikający ze zmniejszenia masy 1000 ziaren, skrócenia kłosów oraz zmniejszenia liczby ziaren w kłosie. Skrzypionki mogą przenosić choroby wirusowe co zwiększa ich szkodliwość.

Zwalczanie skrzypionek

Skrzypionki zwalcza się przez opryskiwanie roślin zalecanymi insektycydami. Decyzję o chemicznym zwalczaniu skrzypionek należy podjąć, gdy liczebność larw przekroczy próg szkodliwości ekonomicznej, który wynosi 1-1,5 larwy na 1 źdźbło zbóż ozimych (pszenicy, pszenżyta i żyta) oraz 0,5-1 larwy na 1 źdźbło zbóż jarych (jęczmienia jarego, pszenicy jarej, pszenżyta jarego i owsa). Zwalczanie skrzypionek prowadzi się od początku do szczytu wylęgu larw. Skuteczność zabiegu jest największa, gdy larwy mają 2-4 mm długości, a na liściach występują wyraźne uszkodzenia.

 

 

kontakt1.jpg
Teresa Giel
Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie realizuje na obszarach wiejskich województwa śląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO