Będzie pomoc dla plantatorów buraków cukrowych

Polska od zawsze słynęła z upraw buraków cukrowych. Niestety obecnie ceny buraków nie są satysfakcjonujące, a rolnicy twierdzą, że wszystkiemu winna przewaga kontraktowa wobec dostawców buraków cukrowych.

O najnowszych działaniach w sprawie przewagi kontraktowej na rynku rolno-spożywczym rozmawiano w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów UOKiK w dniu 12 lipca 2018 r. Na spotkaniu tym podsumowano 12 ostatnich miesięcy funkcjonowania ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej (Dz.U. 2017 poz. 67).

Prezes UOKiK Marek Niechciał poinformował też o ostatnich działaniach urzędu w ramach tejże ustawy, jako ochrony słabszych uczestników rynku, polskich rolników. Ustawa umożliwiła zaskarżenie przez rolników nieuczciwych odbiorców ich płodów rolnych i UOKiK wszczął już na tej podstawie pierwsze postępowanie przeciw niemieckiej firmie Südzucker Polska (działa m.in. na terenie woj. dolnośląskiego, opolskiego śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego), jednemu z czterech producentów cukru w Polsce.

Niestety przewaga kontraktowa zmonopolizowanych odbiorców warzyw i owoców, to obecna zmora polskich plantatorów. Przewaga kontraktowa wobec dostawców buraków cukrowych jest zwykle wynikiem działania usadowionego w Polsce wielkiego monopolistycznego kapitału zagranicznego. Problem ten doskwiera na polskim rynku płodów rolnych od wielu lat, za co wini się dziką prywatyzację wszelkich państwowych przetwórni. Ich nowi zagraniczni właściciele nieuczciwie dyktują ceny.

Prezes UOKiK Marek Niechciał jasno stwierdził że

Mamy do czynienia ze zmonopolizowanym rynkiem odbioru, który zdaniem plantatorów, prowadzi do zmów cenowych odnośnie cen płaconych producentom buraków cukrowych.

Ceny buraków są nieuczciwe i na ile łamane jest polskie prawo?

Polska jest obecnie trzecim po Francji i Niemczech producentem cukru w Europie. Nieprzemyślana prywatyzacja doprowadziła jednak do tego, że z 78 cukrowni w 1990 r., obecnie działa tylko 18, z czego mamy jednak tylko 40% produkcji w polskich rekach, a pozostałe 60% należy do wielkich koncernów niemieckich (m.in. Südzucker), monopolistycznie dyktujących ceny.

Obecny rząd postanowił jednak mocno wesprzeć rodzimy biznes, w odzewie na bardzo liczne skargi rolników. Po wprowadzeniu wspomnianej ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej, UOKiK przeanalizował, czy producenci cukru od sierpnia 2017 r. nie stosują praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową wobec dostawców buraków cukrowych (przewaga kontraktowa wobec dostawców buraków cukrowych). Wykryto, że faktycznie zasady ustalania cen cukru i terminów płatności przez Südzucker za dostarczane buraki są „nieprecyzyjne”.

Na tej podstawie prezes UOKiK w stosunku wszczął postępowanie sprawdzające. Südzucker Polska nie będzie już dłużej wykorzystywać nieuczciwie swojej pozycji rynkowej w stosunku do słabszych uczestników rynku.

Monopoliści mają wielką przewagę i polskie państwo musi to zmienić. Producenci buraków nie otrzymują od razu zapłaty i znają tylko jej przyszłą część, tzw. cenę gwarantowaną. Reszta jest ustalana przy wypłacie na niejasnych zasadach. Rolnicy nie tylko nie znają więc ceny buraków, ale nie mogą też zweryfikować rzetelności jej ustalania przez Südzucker Polska. Ponadto, płatność może nastąpić dopiero po ponad 60 dniach od dostawy buraków, co jest niezgodne z prawem (zapłata powinna być uregulowana do 60 dni, jednak cukrownie często łamią tu prawo). Na terenie, na którym jeden monopolista dyktuje warunki, nie ma zakładów produkcyjnych innych spółek cukrowych, co jeszcze mocniej pogłębia monopol.

Polscy producenci buraków cukrowych nie mogą sprzedać swoich zbiorów innym, być może lepiej płatnym i mogącym zaoferować godniejsze warunki kontraktowe nabywcom. Gdy między odbiorcą i nabywcą jest tak silna dysproporcja potencjału ekonomicznego i odbiorca jest monopolista na danym terenie, stan taki jest właśnie przewagą kontraktową.

Póki co, w Südzucker Polska trwa jeszcze postępowanie wyjaśniające i UOKiK oczekuje na reakcję tej spółki. Jeśli ostatecznie okaże się, że monopolista faktycznie łamie prawo, wtedy zgodnie z ustawą, UOKiK zakaże złych praktyk i nałoży nań karę w wysokości do 3% obrotu osiągniętego w roku poprzednim.

UOKiK apeluje też do wszystkich producentów buraków cukrowych w Polsce, by zgłaszali problemy z kontrahentami, nawet tylko anonimowo.

Urząd zapewnia jednak ochronę i anonimowość tym rolnikom, którzy złożą swój podpis. Polski rząd oznajmił też, że finalizuje rozwiązania mające silnie wzmocnić pozycję polskich rolników wobec monopolistycznych odbiorców.