KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Żyto hybrydowe i populacyjne - różnice w uprawie

Opublikowano 25.08.2020 r.
Od lat notuje się nieustanny i dynamiczny postęp w tworzeniu odmian i hodowli zarówno żyta populacyjnego, jak i żyta hybrydowego. Na listach odmian żyta zalecanych do uprawy od ponad roku dominują już jednak mieszańce-hybrydy, gdyż o wiele lepiej plonują niż odmiany populacyjne, a ich ziarno jest chętniej skupywane. Kto chce uprawiać zboże powinien znać różnice w uprawie, jakie ma żyto populacyjne i żyto hybrydowe.

Co rolnik musi wiedzieć o życie mieszańcowym/hybrydowym i populacyjnym? Gdy plantator chce wysiać takie zboże po raz pierwszy, musi najpierw zastanowić się, który typ żyta jest trudniejszy w uprawie. Prawda jest taka, że uprawa żyta hybrydowego jest bardzo łatwa i w zasadzie niemal nie odbiega od agrotechniki odmian żyta populacyjnego. Oto pozostałe różnice i podobieństwa:

    • Potencjał plonotwórczy i termin siewu – żyto hybrydowe ma wyższy potencjał plonowania, więc wymaga przez to również wyższego nawożenia i skracania źdźbeł, optymalnie dwukrotnie w sezonie uprawowym. Różnicą jest też nieco wcześniejszy termin i mniejsza ilość wysiewu w przypadku hybryd, w porównaniu do żyta populacyjnego.

    • Jednostki siewne i głębokość siewu – Odmiany hybrydowe charakteryzuje ponadto mniejsza norma wysiewu niż u odmian żyta populacyjnego ozimego (rzadszy siew żyta F1). Plantatorów uprawiających żyto hybrydowe po raz pierwszy, mogą być zaskoczeni tak niską normą wysiewu. Przy siewie w optymalnym terminie zaleca się bowiem, by na żyto hybrydowe (mieszańcowe) stosować dwie jednostki siewne ziarna, podawane do gleby na głęb. 2-3 cm. Tylko w razie gorszych warunków wilgotnościowych na stanowisku lepszy jest wysiew nieco głębszy. Nie należy na własną rękę zwiększać zalecanej normy wysiewu. Zalecane dwie jednostki siewne żyta mieszańcowego na 1ha ważą tylko 65-80 kg i zależnie od odmiany zawierają zwykle ok. 180-210 kiełkujących nasion w przeliczeniu na 1 m2. Otrzymuje się z tego na koniec 500-600 kłosów/1m2 na glebach dobrych oraz 420-520 kłosów/1m2 na polach najsłabszych. Wyłącznie siew w opóźnionym terminie umożliwia zwiększenie normy wysiewu o 10% (2,2 jednostki siewne na 1ha). W podobny sposób ustala się też siew w terminach wcześniejszych od optymalnych, czyli zmniejsza się zalecaną normę ogólną o 10% (wysiew 1,8 jednostki siewnej na 1ha).

    • Termin siewu – żyto hybrydowe (mieszańcowe) sieje się rzadziej i wcześniej, w porównaniu do żyta populacyjnego. Termin siewu powinien zostać tak ustalony, by zapewnił zbożu ok. 45–55 dni jesiennej wegetacji. Trzeba wiec już jesienią jak najwcześniej odchwaścić pole pod zasiew. Mieszańce wysiewa się więc między 5 i 15 września. Umożliwia pełnię ich krzewienia do końca jesieni. W porównaniu z nimi, żyto populacyjne optymalny termin siewu w Polsce ma zależnie od regionu, w przedziale od 5 września do 5 października (wg IUNG-PIB w Puławach).

    • Opłacalność uprawy i przewaga hybryd – uprawa żyta hybrydowego jest trudna i kosztowna. Są to rośliny wiatro- i obcopylne, do tego samoniezgodne. Już samo stworzenie nowej odmiany mieszańcowej może potrwać nawet kilkanaście lat lub dłużej i wymaga sztucznej izolacji w foliowych namiotach. Jednak efekt heterozji w zakresie plonowania osiągany u hybryd w stosunku do odmian populacyjnych, jest największy właśnie w przypadku żyta, ponieważ jest to roślina obcopylna. Jeszcze w 2001 r. hybrydy plonowały tylko od kilku do kilkunastu procent wyżej niż żyto populacyjne, z powodu sporej podatności na susze i choroby, w tym szczególnie sporysza (cechy te wykazywała np. pierwsza nasza odmiana hybrydowa-mieszańcowa Marder, którą zaczęto sprzedawać w Polsce w 1995 r.). Obecnie jednak prace genetyczne poszły dużo dalej i postęp hodowlany wyeliminował niedogodności. Aktualne żyto hybrydowe jest już w takim samym stopniu odporne na choroby, jak żyto populacyjne. Najnowsze dane COBORU i badania PDOiR dowodzą na przykład, że najsłabsza odmiana hybrydowa żyta plonuje o ok. 14% lepiej, a odmiany najlepsze nawet o 32% wyżej od wzorca. Odmiany hybrydowe wykazują do tego mniejszą ilość substancji antyżywieniowych w ziarnie, w porównaniu z odmianami populacyjnymi. Daje to kolosalną przewagę w plonowaniu odmian żyta hybrydowego nad żytem populacyjnym.

UWAGA! Na koniec warto uspokoić niezdecydowanych, gdyż dokładne zalecenia agrotechniczne w zakresie terminu i gęstości siewu, nawożenia i ochrony żyta oraz inne możliwe przedstawią nam konsultanci firm hodowlano-nasiennych, sprzedający nasiona. Zwykle do zakupionego ziarna siewnego hybryd rozdawane są prospekty informacyjne. Dla każdej odmiany hybrydowej, w obrębie województw firmy hodowlano-nasienne opracowują bardzo dokładne zalecenia odnośnie jej siewu, uprawy i ochrony. Należy to stosować u uprawie.

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO