Pierwsze dni odchowu cieląt - wszystko, co musi wiedzieć hodowca
Pierwsze godziny życia
Natychmiast po urodzeniu cielęcia należy usunąć mu śluz i błony z jamy ustnej i nosa. Następnie trzeba pozwolić matce wylizać cielaka, bądź samemu wytrzeć go do sucha, chociażby wiechciem ze słomy czy siana, pobudzając tym samym krążenie.
Kolejnym krokiem jest dezynfekcja pępowiny jodyną lub nadmanganianem potasu, co zapobiegnie infekcji. Bardzo ważne jest również zapewnienie krowie i nowonarodzonemu cielęciu czystej i suchej ściółki.
Siara dla cielaka
Pierwsze mleko matki – siara pokrywa zapotrzebowanie noworodka na wszystkie składniki odżywcze oraz zapewnia dostarczenie ciał odpornościowych, stanowiących główne źródło odporności przez pierwsze tygodnie życia. Koncentracja przeciwciał w siarze jest największa bezpośrednio po ocieleniu i szybko maleje. Wraz z upływem czasu zmniejsza się również przepuszczalność ścian jelita cienkiego u noworodków dla immunoglobulin. Dlatego ważne jest, żeby pierwszą dawkę siary podać w pierwszych 30 minutach życia, gdyż ma ona wtedy największą wartość i jest najlepiej przyswajalna.
Dobra siara jest gęsta i ma kremowy kolor. Siarę rzadką, wodnistą cechuje niski poziom przeciwciał, białka i tłuszczu. Zalecana ilość dobrej siary, którą cielę powinno otrzymać, wynosi 8–10% masy ciała (2–4 l). Pierwszą porcję (1,5–2 l) należy podać bezpośrednio po porodzie – najwcześniej jak to tylko możliwe, a pozostałą ilość po 6–8 godzinach.
Sprawdzoną i często praktykowaną przez hodowców metodą gromadzenia i przechowywania siary dobrej jakości jest mrożenie, co umożliwia jej wykorzystanie w późniejszym czasie. Siarę zamraża się w niewielkich porcjach (nie więcej niż 500 ml), aby zapewnić równomierne rozmrażanie (najlepiej w kąpieli wodnej). Można również przechowywać siarę przez 2–3 dni w lodówce, w temperaturze 4°C.
Siara pochodząca od krów starszych oraz krów ras mięsnych często ma wyższy poziom przeciwciał niż w przypadku pierwiastek lub krów ras mlecznych.
Ważne pierwsze dni
W stadach mięsnych cielęta zostają przy matce i ssą ją do około 6–7 miesięcy, stopniowo przyzwyczajając się do pobierania paszy stałej.
Inaczej jest w stadach ras mlecznych. Cielęta oddzielane są od matki kilka godzin po porodzie i pojone siarą przez 3–5 dni, a następnie wprowadza się preparaty mlekozastępcze. Należy pamiętać, by sporządzać je zgodnie z instrukcją i dbałością o higienę. Większość preparatów rozpuszcza się w temperaturze 38–45°C, a optymalna temperatura pójła podczas podawania cielęciu wynosi 30–35°C. Przygotowując preparat do picia, trzeba zatem pamiętać o czasie potrzebnym na przestudzenie pójła. W pojeniu cieląt mlekiem lub preparatem mlekozastępczym bardzo ważna jest punktualność. Cielęta należy karmić w równych odstępach czasu, a maksymalne przerwy nie mogą być dłuższe niż 12 godzin.
Zalecane jest pojenie cieląt przy użyciu wiaderek ze smoczkiem umieszczonych na wysokości około 60 cm. Takie ustawienie smoczka powoduje, że cielę pije w pozycji najbardziej zbliżonej do naturalnej (tak jakby stało ssąc matkę) i tworzy się wówczas tzw. rynienka przełykowa. Jest to bardzo ważne, bo tylko podczas picia w takiej pozycji można mieć pewność, że pójło nie dostanie się do jeszcze nieukształtowanego żwacza, gdzie zepsułoby się powodując biegunkę.
Częstym błędem popełnianym podczas pierwszych dni odchowu jest niepodawanie wody. Mleko lub preparat mlekozastępczy jej nie zastąpią, więc już od 4 dnia życia cielęcia należy zapewnić mu stały dostęp do świeżej i czystej wody.
Na zdrowotność zwierząt, obok prawidłowego żywienia, znaczący wpływ ma mikroklimat w cielętniku. Niezależnie od sposobu utrzymania cieląt należy zapewnić im dużo suchej i świeżej słomy oraz chronić przed przeciągami.
Źródła: Grodzki Henryk, Metody chowu i hodowli bydła. SGGW Warszawa, 2011.
Marta Lewandowska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających. Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|