Wysłodki buraczane w żywieniu bydła

Jak wiadomo produktem ubocznym przemysłu cukrowniczego pozostają wysłodki buraczane, które są chętnie zjadane przez bydło oraz cechują się dobrą strawnością.

Ze względu na zawartość wody wysłodki dzielimy na:

• mokre – do 12% suchej masy,
• prasowane – 21–22% suchej masy,
• suszone – około 90% suchej masy
• uszlachetnione – suszone z dodatkiem melasy.

W ubiegłym wieku najpopularniejsze były wysłodki mokre, miały one jednak wiele negatywnych cech, takich jak:

• słaba wartość energetyczna,
• wyciek soku kiszonkowego,
• problemy z ubiciem,
• a przede wszystkim psucie się.

Problemy te zostały zniwelowane dzięki produkcji wysłodków prasowanych, które powstają w wyniku odwodnienia wysłodków mokrych i zawierają ok. 22% suchej masy. Wysłodki prasowane produkowane są przy temperaturze 50–60°C. Świeże wysłodki prasowane mają jednak ograniczony okres trwałości i dlatego konieczne jest ich kiszenie, a najlepiej robić to w silosach przejazdowych ze ścianami bocznymi lub w rękawach foliowych. Pamiętajmy, że wysłodki powinny być dobrze ubite. Po około miesiącu nadają się do bezpośredniego wykorzystania.

Wysłodki prasowane odznaczają się lepszą „smakowitością”, wyższym poziomem energetycznym, łatwiej się ubijają. Ze względu na swoje cechy obniżają się znacznie koszty transportu w porównaniu z postacią mokrą. Podczas zakiszania nie zachodzi także proces wyciekania soków, co również ma swoje pozytywne aspekty – w tym ekologiczne.

Jednak postać ta nie ma niestety samych zalet. Po pierwsze w porównaniu z mokrymi wysłodkami są one droższe, co wydaje się raczej logiczne ze względu na otrzymywanie jakościowo lepszego produktu.
Poza tym duża zawartość wapnia sprawia, że nie powinno się ich stosować w żywieniu krów zasuszonych, a dla krów mlecznych konieczny jest dodatek premiksu z większą zawartością fosforu. Mimo tych pewnych niedogodności wysłodki prasowane są jak najbardziej pożądane w żywieniu krów mlecznych.

W tym miejscu należy wskazać i podkreślić, że wysłodki buraczane niezależnie od formy nie mogą absolutnie zastąpić kiszonki z kukurydzy.

Powinny stanowić jej uzupełnienie. Przyjmuje się, że dobowa dawka dla krów mlecznych w okresie zasuszenia wynosi 1–3 kg, a w szczycie laktacji 2–6 kg (jeśli chodzi o wysłodki prasowane).

Paszą o bardzo dużym potencjale energetycznym oraz całkowicie bezpieczną pod względem ryzyka zakwaszenia żwacza są suche wysłodki buraczane. Fermentacja tej paszy w żwaczu jest wolna, co nie prowadzi do obniżenia wartości pH. Może być podawana prosto na stół paszowy i może stanowić część mieszanki treściwej.W zależności od przeznaczenia, może stanowić od 10 do 50% masy mieszanki treściwej uzupełniającej. Jeśli chodzi o dawkę, to dla krów mlecznych przyjmuje się 2–4 kg na dzień. Dla krów zasuszonych dawka powinna być ograniczana do 1 kg/dzień, głównie ze względu na zawartość potasu.

Ostatnim rodzajem są wysłodki suche melasowane. Melasowane wysłodki zawierają dużą ilość pektyn oraz łatwo strawnego włókna. Czas  rozkładu tych składników w żwaczu jest dłuższy niż skrobi, dlatego możliwe jest utrzymanie prawidłowego zakwaszenia żwacza. Środowisko żwacza jest wtedy odpowiednie zarówno dla bakterii, jak i dla krowy. Dzięki temu krowa może pobierać więcej suchej masy niż w przypadku występowania w dawce pasz treściwych. A wiadomo, że odpowiednia ilość i żywotność bakterii w żwaczu ma decydujące znaczenie dla wydajności mlecznej zwierząt. Oczywiście wraz ze wzrostem wartości energetycznej wzrasta cena.

Poniżej przedstawiam tabelę z wyszczególnieniem składników odżywczych oraz zawartości poszczególnych składników, każdego z rodzaju wysłodków buraczanych.

Grażyna Sowińska Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj