Pryszczyca u świń - zapobieganie i zwalczanie

Istnieją cztery choroby pęcherzykowe świń, trudne do rozróżnienia klinicznego: pryszczyca (FMD), choroba pęcherzykowa świń (SVD), wysypka pęcherzykowa (VES) i pęcherzykowe zapalenie jamy gębowej (VS). Spośród nich, pryszczyca FMD (Aphtae epizooticae) występuje na całym świecie i jest najgroźniejszą chorobą zwierząt. Jest przez to najważniejsza ekonomicznie, także w krajach UE, gdzie podlega obowiązkowi zgłaszania i jest zwalczana z urzędu (jako poważne ograniczenie międzynarodowego handlu zwierzętami i produktami zwierzęcymi). FMD. W związku z tym, zainwestowano duże kwoty w programy kontroli i zwalczania, a także w badania nad tą chorobą. Każdy hodowca trzody chlewnej powinien znać jej objawy kliniczne i co należy zrobić, jeśli zaczniemy podejrzewać FMD u swoje ich zwierząt.

Wśród zwierząt gospodarskich, podatne są na nią: świnie, bydło, owce, kozy, wielbłądy oraz hodowlane jeleniowate (np. sarny, daniele, renifery). Pryszczyca zwykle powoduje jednak ciężką chorobę głównie na fermach świń (pryszczyca u świń) i bydła. Ponadto, mogą na nią zapadać też dzikie zwierzęta kopytne (w tym dziki). Od nich zarażają się zwierzęta hodowlane.

Pryszczyca u świń – wirus

FMD wywołuje bezobjawowy Aphtovirus z rodziny Picornaviridae, występujący w 7 różnych serotypach: O, A, C, SAT 1, SAT 2, SAT 3 i Asia 1. Większość z nich ma też jeszcze inne, pomniejsze podtypy. Dlatego zakażenie i szczepienie jednym serotypem, a w niektórych przypadkach nawet innym podtypem tego samego serotypu, nie zapewnia wcale odporności na inne serotypy. Szczepienia należy więc robić dopiero po wykazaniu, z jakim serotypem mamy do czynienia.

Pryszczyca u świń – rozprzestrzenianie

Wirus pryszczycy FMD rozprzestrzenia się przez kontakt między zwierzętami, za pośrednictwem mięsa i produktów mięsnych, mleka i jego przetworów, nasienia, skór, wełny, paszy dla zwierząt itp. Może też być przenoszony przez człowieka, sprzęt gospodarski, ptaki, owady, gryzonie, środki transportu, odzież, a nawet samoistnie w powietrzu na znaczne odległości.

Pryszczyca u świń – objawy kliniczne

Okres wylęgania FMD u świń wynosi od kilkunastu godzin, do 5 dni. Wczesne objawy to: brak apetytu, osowiałość, osłabienie, wychudzenie, gorączka 40-41ºC. Później pojawiają się też pęcherzyki średnicy do 3 cm, umiejscowione głównie w okolicy racic (na skórze międzyracicznej, na koronie i piętkach racic), na błonie śluzowej policzków, pysku, ryju i sutkach. Zwierzęta mogą też mocno się ślinić, a niektóre zaczynają kuleć i zaczynają im schodzić puszki rogowe z racic. W ciągu 24 godz. wiele pęcherzyków pęka i powstają płytkie nadżerki, a wtórne infekcje i urazy na nogach mogą przekształcić zlokalizowane tam pryszcze w postrzępione wrzody. Zakażone prosięta padają, ciężarne lochy mogą ronić, a zainfekowane knury kulą się i nie chcą kryć loch. FMD mogą też zarazić się ludzie, jednak nie jest to u nas choroba śmiertelna.

Pryszczyca u świń – rozpoznawanie i likwidacja

Podejrzenie pryszczycy potwierdza się badaniami laboratoryjnymi. Służy do tego tzw. test ELISA, a także badania reakcji polimeryzacji łańcuchowej i testowe zakażenia doświadczalne na żywych zwierzętach. Należy wiedzieć, że na terenie UE, a więc także w Polsce, leczenie pryszczycy jest prawnie zabronione i jest to choroba zwalczana z urzędu, poprzez przymusowe wybicie zainfekowanych zwierząt i ich utylizację. Hodowca otrzymuje za to odszkodowanie z budżetu państwa. Środki kontroli i zwalczania pryszczycy w UE określono w dyrektywie Rady 2003/85/WE. Istnieją też przepisy dotyczące stosowania szczepień interwencyjnych. W tym celu Unia utrzymuje jeden z największych na świecie banków antygenów do ekspresowej formulacji szczepionek. Państwa członkowskie są zobowiązane do posiadania gotowych planów awaryjnych, a ich laboratoria referencyjne muszą współpracować z głównym laboratorium UE.

Pryszczyca u świń – czy grozi nam epidemia w Polsce?

W UE i naszym kraju nie ma ognisk FMD. Światowa Organizacja Zdrowia OIE opublikowała jednak na początku br. dwa raporty potwierdzające obecność tego wirusa w dwóch gospodarstwach w Korei Południowej, gdzie choroba ta zaatakowała w sumie ponad 4 tys. świń. Obowiązujące aktualnie przepisy prawne oraz zasady monitoringu i zwalczania pryszczycy u świń w UE są na stronie Głównego Inspektoratu Weterynarii RP: https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/pryszczyca 

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj