Jak chronić owoce w sadach przed poparzeniem słonecznym?

Światło słoneczne jest głównym źródłem energii w fotosyntezie roślin, czyli konwersji dwutlenku węgla i wody do węglowodanów, które tworzą wegetację, owoce i nasiona. Jest więc nieodzowne w przyspieszeniu produkcji i poprawie jakości plonu, a także zmniejsza częstość występowania szkodników i chorób.

Jeśli jednak intensywność światła słonecznego jest za duża, rośliny nabywają wiele problemów fizjologicznych, w tym poparzenia słoneczne owoców i liści. Tego typu urazy są obecnie spotykane częściej, głównie w związku z wysokim poziomem promieniowania słonecznego, rosnącej z roku na rok średniej temperatury powietrza i obniżającej się wilgotności względnej powietrza. Anomalie te są skutkiem ocieplania się klimatu. Najbardziej do takich uszkodzeń przyczynia się szkodliwe także dla ludzi promieniowanie ultrafioletowe (UV). Pomóc może jednak właściwa ochrona owoców w sadach przed poparzeniem słonecznym.

Częstość występowania i nasilenie oparzeń słonecznych owoców zależy jednak nie tylko od czynnika klimatycznego, ale również od typu odmiany, zmian i predyspozycji hormonalnych roślin, czynników odżywczych i glebowych (m.in. wilgoci). Straty w produkcji owoców wywoływane przez słońce, mogą wynosić od 6 do 30 %, w zależności od pór roku i rodzaju, gatunków i odmian owoców. Oparzenia słoneczne występują głównie tam, gdzie temperatura i liczba godzin wystawienia na słońce są wysokie podczas dojrzewania. Także gdy nagle nastąpi fala słonecznego gorąca (nagłe słoneczne ocieplenie). Ciężkie poparzenia zmieniają wtedy nie tylko naskórek, ale też niszczą i tkanki podskórne, miękiszowe owoców. Zmianom ulegają również struktury komórek owoców – m.in. grubsze stają się ściany komórkowe – co pogarsza jakość plonu. Bieżący stres wodny może dodatkowo zintensyfikować straty i obrażenia. Sprzyjają temu również niektóre roślinne choroby grzybowe (np. z rodzajów Alternaria, Monilinia, Glomerella) i inne choroby. Mogą one zainfekować owoce przez zranioną lub zniszczona poparzeniem tkankę naskórka, przez co absolutnie nie nadają się potem do sprzedaży. Dlatego poparzenia słoneczne owoców i całych roślin w wielu przypadkach mogą wywoływać nawet poważne straty ekonomiczne (m. In. w sadach jabłoni, czereśni, czy wiśni).
Na oparzenia słoneczne owoców najbardziej narażone są:

• nasadzenia ukierunkowane w linii wschód-zachód;
• drzewka szczepione na karłowatych podkładkach i rosnące na kratach;
• nasadzenia bez nawodnień lub z niewłaściwymi, zbyt skąpymi nawodnieniami;
• sady rosnące na terenach z panującą suszą (stres wodny);
• owoce usytuowane wysoko w koronach drzew, rosnące w rzadkich koronach z dobrym przenikaniem przez nie światła słonecznego oraz rosnące w południowo-zachodniej części korony;
• owoce większe od pozostałych i/lub wcześniej dojrzewające na drzewie;
• owoce z pierwszym rumieńcem (np. jabłonie Gala, Pinova, Red Jonaprince );
• owoce o niskiej zawartości wapnia w owocach oraz z drzew, na których w nieodpowiednich warunkach wykonano zabieg wapniowania;
• oparzenia słoneczne pojawiają się też przede wszystkim na części skóry owocu zwróconej w kierunku bezpośredniego padania promieni słonecznych.

Ochrona owoców w sadach przed poparzeniem słonecznym

Aby zapobiegać oparzeniom słonecznym owoców należy:

• unikać wystawiania ich na promieniowanie słoneczne przez odpowiednie cięcie oraz formowanie koron drzew (aby nie odsłaniać gwałtownie owoców, które wcześniej były chronione przez liście);
• stosować zraszacze ponadkoronowe, trzeba jednak mieć odpowiednią ilość wody do natrysku danego areału, jest to też metoda droga;
• można też opryskiwać drzewa roztworem 2% glinki kaolinowej i 0,5% krzemionki, jednak wadą tego zabiegu jest wyraźny i ciężko zmywalny, białawy osad na owocach;

W USA do ochrony sadów przed poparzeniami stosuje się też preparat Rainox na bazie naturalnego wosku z drzewa palmowego oraz preparat Pur Shade na bazie wapnia. Węglan wapnia także pokrywa owoce warstwą ochronną, co obniża temperaturę o 2-6⁰C na owocach, odbija promienie słoneczne UV i jednocześnie dostarcza im wapń;

Z kolei w Afryce rolnicy używają m.in. sieci zacieniające stałe i nakładane czasowo (tzw. Drape Net) w czasie upałów (sieci podobne jak u nas niektórzy zakładają na drzewa w sadach dla ochrony przed ptakami owocożernymi, szpakami). Drape Net wymyślił jednak i opracował Australijczyk. Sieci te zmniejszają również uszkodzenia owoców spowodowane przez grad, owady i ptaki.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj