Uprawa pomidorów w tunelu foliowym

Warto jeść pomidory, bo są smaczne, soczyste i zdrowe. Zawierają wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, witaminę C, A i E, a także likopen. Ten ostatni to organiczny związek chemiczny o działaniu przeciwutleniającym. Najwięcej likopenu mają pomarańczowe i czerwone warzywa, a pomidory są jego głównym źródłem. 

Co ciekawe, nie ginie on przy obróbce cieplnej. W przetworach jest go nawet 2-3 razy więcej niż w świeżych pomidorach. Jako przeciwutleniacz likopen opóźnia procesy starzenia, ponieważ neutralizuje wolne rodniki. Aby zapewnić sobie i rodzinie smaczne owoce pomidorów, warto uprawiać je w tunelu foliowym.

Ciepło w tunelu

Uprawa pomidorów pod folią ma wiele zalet. Tunel zapewnia pomidorom ciepło do wzrostu, chroni przed wiatrami i deszczem, stanowi barierę dla szkodników. W środku lata, pomidory będą się rozwijać przy odpowiednim świetle, cieple, nawadnianiu i nawożeniu. Aby zapewnić optymalne warunki uprawy pomidorów, należy zbadać kwasowość gleby (pH powinno być w granicach od 6,0 do 6,5). Dobrze jest zastosować kwaśny torf (worek 80 l) ‒ 2 worki na 12 m2 oraz 10 g siarki na 1 m2. 

Pomidor lubi glebę lekko kwaśną, wtedy prawidłowo rośnie i wydaje dorodne, smaczne owoce. Po zastosowaniu torfu i siarki glebę należy zagrabić i przekopać na głębokość 20 cm. Pamiętajmy również o nawożeniu organicznym (kompost lub obornik). Dobrze je zastosować jesienią po zbiorach. Nawozy organiczne wzbogacają glebę w makro- i mikroelementy. 

Pomidory z silnej rozsady

Uprawa pomidorów w tunelu foliowym udaje się, jeżeli mamy silną, zdrową rozsadę, którą możemy sami wyhodować. Czas przygotowania rozsady pomidora tunelowego trwa 6-8 tygodni. Nasiona pomidorów wysiewamy do skrzynek wzdłuż dłuższej krawędzi. Termin siewu to początek marca. 

Do wysiewu nasion najlepiej użyć ziemi do wysiewu warzyw, nasiona przykryć 0,5 cm warstwą ziemi lub piasku. Skrzynki należy przykryć folią, aby zapewnić odpowiednią temperaturę i wilgotność. Nasiona pomidorów kiełkują już po 4-8 dniach, optymalna temperatura wzrostu roślin to 25-26 °C. Po około dwóch tygodniach przystępujemy do pikowania rozsady. Wilgotność powietrza dla pomidora to 60%. Sadzonki są wtedy zdrowe, silne i wyrośnięte. 

Sadzonka przywiązana sznurkiem

Po 6-8 tygodniach sadzimy pomidory do wcześniej przygotowanej gleby w rozstawie 60x70 cm dla odmian silnie rosnących, dla słabiej – 50x60 cm, na głębokość ok. 20 cm. Każdą sadzonkę pomidora przywiązujemy sznurkiem do konstrukcji zrobionej z drutu przy górnej czaszy namiotu foliowego. W czasie wegetacji musimy zwrócić uwagę na ingerencję chwastów, należy je sukcesywnie usuwać. Podlewamy pomidory najlepiej wodą odstaną, lekko ogrzaną w zbiornikach (deszczówka) co 3‒4 dni. 

Do piątego grona

Na bieżąco wycinamy dzikie pędy (te wyrastające z międzywęźli) i nadmiar liści. Uprawę pomidorów prowadzimy na jednym lub dwóch pędach do czwartego, piątego grona. 

Uprawa pomidorów wymaga odpowiedniego nawożenia

Możemy zastosować nawożenie roztworem gnojowicy z pokrzywy (1 litr gnojówki na 10 litrów wody). Ma ona również właściwości grzybobójcze, co 10 dni lub nawozy dolistne. Aby mieć zdrowe, piękne owoce, musimy zwracać szczególną uwagę na zdrowotność roślin. W razie wystąpienia objawów należy zastosować środki ochrony roślin.

Owoce pomidorów mogą atakować choroby grzybowe i wirusowe, do których należą zaraza ziemniaczana, alternarioza – sucha plamistość liści, zgorzel podstawy łodygi i brunatna zgnilizna owoców pomidora, szara pleśń czy rak bakteryjny. Najbardziej charakterystyczne objawy tej choroby pomidorów występują na zielonych, niedojrzałych jeszcze owocach. Pojawiają się na nich duże, twarde, brunatne plamy, sięgające w głąb miąższu. Porażone owoce nie dojrzewają i opadają.

Zwalczanie chorób

Zaraza ziemniaka 

Rozpoczynamy po zauważeniu pierwszych objawów. Z zarazą ziemniaka możemy walczyć domowymi sposobami, stosując opryski wywarem z pokrzyw lub skrzypu polnego. W okolicy upraw pomidora warto sadzić szałwię lekarską i lawendę. Ich olejki eteryczne ograniczają występowanie choroby. 

Pomidory są roślinami o dużych potrzebach pokarmowych i podatnymi na choroby grzybowe. Dlatego tak ważne jest regularne nawożenie i stosowanie profilaktycznych oprysków. 

Przy silnym porażeniu stosujemy ochronę chemiczną. Najskuteczniejszymi środkami ochrony w walce z zarazą ziemniaka są Amistar 250 SC (stosować w uprawie polowej w ilości 10 ml rozpuszczone w 8 litrach wody/100 m²) oraz Amistar Opti 480 SC (stosować w uprawie pod osłonami w ilości 20-25 ml na 10 litrów wody).

Preparaty te warto stosować naprzemiennie z innymi fungicydami. Pozostałe polecane środki ochrony przeciwko zarazie to Acrobat MZ 69 WG (pod osłonami w ilości 30 g na 10 l wody), Cabrio Duo 112 EC (20-25 ml na 2-10 l), Signum 33 WG (stosujemy 2 g środka na litr wody) oraz Miedzian 50 WP.

Alternarioza pomidora (sucha plamistość liści)

Wywoływana przez grzyb Alternaria solani, poraża przede wszystkim pomidory uprawiane w gruncie, może wystąpić również w tunelach, szczególnie w ciepłe (30 °C) i deszczowe lata.

Objawy tej choroby pomidorów to pojawiające się na liściach pomidorów ciemnobrunatne, ograniczone nerwami plamy o wyraźnie zarysowanym koncentrycznym strefowaniu. Plamy osiągają wielkość do 1,5 cm. Z czasem zasychają i wykruszają się w środku. Liście, w wyniku przybywania plam, żółkną, zwijają się i obumierają. 

Porażenie owoców jest zlokalizowane w miejscach uszkodzenia skórki i w zagłębieniu szypułki. Porażone owoce gniją, a na powierzchni plam widoczny jest nalot grzybni.

Do zwalczania alternariozy pomidora wykorzystuje się preparaty chemiczne zalecane do ochrony pomidorów przed zarazą ziemniaka. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tej choroby pomidorów, należy unikać uprawy pomidorów w pobliżu plantacji ziemniaków. W miejscu, gdzie wystąpiła choroba, przez 3-4 lata nie uprawiamy pomidorów. Po zbiorach dokładnie oczyszczamy miejsce uprawy ze wszystkich resztek roślinnych. Możemy również wykonać profilaktyczne opryski pomidorów preparatem Biosept Active 33 SL.

Zgorzel podstawy łodygi i brunatna zgnilizna owoców pomidora

Obok zarazy ziemianka, zgorzel podstawy łodygi i brunatna zgnilizna owoców pomidora jest najgroźniejszą chorobą pomidorów. Wywołuje ją grzyb Didymella lycopersici bytujący w glebie. Poraża on łodygi oraz powoduje gnicie owoców. Na skutek tej choroby pomidorów zniszczeniu ulegają całe rośliny.

Objawy zgorzeli łodygi i brunatnej zgnilizny owoców pomidora pojawiają się dość późno. Najczęściej kilka tygodni po posadzeniu roślin lub tuż przez zbiorem owoców. Rośliny więdną w wyniku uszkodzenia podstawy łodygi przez grzyb. Na łodydze, tuż nad ziemią pojawiają się brunatne gnilne plamy, obejmujące łodygę pierścieniowo. Na owocach zgnilizna pojawia się wokół szypułki, w postaci ciemnobrunatnych, zapadających się plam. Na plamach widoczne są drobne, czarne kuleczki.

Zwalczanie tej choroby pomidorów polega na zapobieganiu jej wystąpieniu. Do siewu używamy zaprawionych nasion (Zaprawa nasienna T 75 DS/WS ‒ 0,3 g/100 g nasion). Należy zrobić 3-4 letnią przerwę w uprawie pomidora na tym samym stanowisku. Gdy wystąpią objawy choroby, rośliny usuwamy z całą bryłą korzeniową. Pozostałe rośliny opryskujemy naprzemiennie preparatami Curzate Cu 49,5 WP (40 g w 10 l wody/100 m²), Gwarant 500 SC (20 ml w 6-8 l wody/100 m²) lub Miedzian 50 WP (30 g w 7 l wody/100 m²).

Szara pleśń

Powodowana przez grzyb Botrytis cinerea stanowi największe zagrożenie dla pomidorów w okresie zimowo-wiosennej i jesiennej uprawy pod osłonami. Sprzyjające warunki rozwoju to 14-15 °C i wysoka wilgotność (97-98%).

Objawy szarej pleśni na pomidorach występują na wszystkich nadziemnych częściach rośliny. Na liściach powstają szarozielone lub żółte plamy, które stopniowo się powiększają.

Porażone liście zamierają. Na łodygach tworzą się duże szare lub brązowe plamy. Powyżej miejsca porażenia roślina zamiera. Na owocach pomidora pojawiają się wodniste, miękkie plamy. Na plamach na liściach, łodygach i owocach pojawia się charakterystyczny szary nalot grzyba.

W zwalczaniu szarej pleśni w uprawie pomidorów na pierwszym miejscu stoi ograniczenie rozwoju choroby. Należy dbać o utrzymanie niskiej wilgotności powietrza w pomieszczeniach uprawowych. W okresie sprzyjającym rozwojowi choroby lub po zaobserwowaniu pierwszych objawów, opryskujemy rośliny preparatami chemicznymi, np. polecanymi w uprawie amatorskiej Amistar Opti 480 SC (20-25 ml w 10 l wody/100 m²), Signum 33 WG (2 g w 1 l wody, dawka cieczy: 10 l/100 m²) lub Switch 6.

Rak bakteryjny pomidora

Rak bakteryjny pomidora jest chorobą kwarantannową. Wywołuje ją bakteria Corynebacterium michiganense. Atakuje pomidory uprawiane w gruncie i pod osłonami. Uważany jest za najgroźniejszą chorobę bakteryjną pomidorów.

Głównym objawem raka bakteryjnego pomidora jest więdnięcie liści. Na więdnących liściach pojawiają się brunatne plamy, a liście zamierają. Na początku więdnięcie może występować tylko po jednej stronie łodygi. Na przekroju łodygi widoczne są ciemne, brunatne smugi. Na pędach pojawiają się pęknięcia i śluzowate wycieki. Owoce pokrywają się ciemnymi plamami, tworzącymi tzw. ptasie oczko. Porażone owoce gniją.

Zwalczanie raka bakteryjnego pomidora jest trudne. Aby zapobiec chorobie, należy przed siewem odkażać nasiona. Odkażamy również wszelkie narzędzia używane do pielęgnacji pomidorów. Gdy zaobserwujemy objawy choroby, usuwamy chore rośliny, a pozostałe opryskujemy preparatem Kocide 2000 35 WG (30 g w 10 l wody/100 m²). W miejscu, gdzie wystąpiła choroba przez kolejne 4 lata nie wolno uprawiać roślin z rodziny psiankowatych. 

Zwalczanie szkodników

Aby mieć zdrowe rośliny i owoce pomidorów, należy zwalczać również szkodniki zwłaszcza mszyce, które są wektorami rozwoju niektórych chorób. Mszyce występują w uprawie pomidorów od maja do końca zbiorów. Najskuteczniejszym środkiem jest Mospilan 20 SP lub Agricolle. Groźnym szkodnikiem pomidora jest również mączlik szklarniowy, którego zwalczamy takimi środkami, m.in. jak Admiral 100 EC, Confidor 200 SL, Kohinor 200 SL, Mospilan 20 SP, a także środek Sherpa 100 EC. 
Zabieg opryskiwania należy wykonać bezpośrednio po stwierdzeniu obecności mączlika szklarniowego na roślinach w tunelach foliowych.

Ryszard Rzeszowski Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu realizuje na obszarach wiejskich województwa dolnośląskiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj