_llal.jpg)
Wiosenne nawożenie azotem pszenżyta ozimego
Opublikowano 25.02.2022 r.
Pszenżyto jest zbożem, które ma bardzo duży potencjał plonowania. W związku z tym jego zapotrzebowanie na azot jest również spore. Nawożenie wiosenne jest niezmiernie ważne, gdyż wpływa na liczbę źdźbeł, a co za tym idzie – także kłosów i w końcu na plon ziarna.
Wymagania glebowe pszenżyta są mniejsze jak pszenicy i jęczmienia, natomiast większe niż żyta. Zboże to można uprawiać na terenie całego kraju, na glebach kompleksów pszennego bardzo dobrego i dobrego (klasa I do IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa i IIIb), pszennego górskiego i zbożowego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Dobrze znosi również uprawę na słabszych glebach. W tym przypadku należy zwrócić większą uwagę na dobór odmiany, a glebę utrzymywać w wysokiej kulturze. Ważne są: uregulowany odczyn (pH w 1 M KCl powyżej 5,5), jak największa zawartość próchnicy i co najmniej średnia zasobność przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu.
Pszenżyto ozime gorzej pobiera składniki pokarmowe i wodę z gleby niż żyto, ale lepiej jak pszenica. Z plonem 1 t ziarna i odpowiednią ilością słomy przeciętnie przyswaja: 24 kg azotu (N), 11 kg fosforu (P2O5), 21 kg potasu (K2O), 5 kg wapnia (CaO), 4 kg magnezu (MgO), 3,5 kg siarki (S) lub w przeliczeniu na SO3 – 9 kg oraz 5 g boru (B), 8 g miedzi (Cu), 100 g manganu (Mn), 0,7 g molibdenu (Mo) i 70 g cynku (Zn).
Nawożenie azotem zaleca się wczesną wiosną, z chwilą ruszania wegetacji pszenżyta. Zboże to pobiera najwięcej, bo ponad 70%, tego składnika od fazy krzewienia do fazy rozpoczęcia kłoszenia, a nawozy azotowe są bardzo ruchliwe w glebie, stąd dawki N należy aplikować doglebowo w 2-3 terminach. Trzeba przy tym pamiętać, że nie powinno się wprowadzać jednorazowo więcej niż 60 kg N/ha; zalecana ilość wynosi 22-26 kg na każdą tonę ziarna, czyli przy przewidywanym plonie ok. 5 t z ha, wielkość dawki azotu musi być w okolicach 100-130 kg/ha.
Najlepiej stosować ten pierwiastek wiosną w 2 terminach, gdy dawka azotu wynosi do 80-90 kg/ha, a wyższe dawki w 3 terminach:
• 1. termin – z chwilą ruszania wiosennej wegetacji; od 30 kg N/ha, gdy zboże jest bardzo gęste, rozkrzewione i ma ciemnozielony kolor; do 60 kg N/ha na opóźnionych i osłabionych plantacjach
• 2. termin – na początku strzelania w źdźbło (wyczuwalne pierwsze kolanko) – 40-60 kg N/ha
• 3. termin – na początku kłoszenia 40-50 kg N/ha, gdy przeprowadzono zabieg skracania słomy.
Taki podział zwiększa plon i zawartość białka w ziarnie. Można stosować dwie porcje azotu doglebowo, a trzecią planowaną – w formie oprysków. Wyższe dawki azotu mogą prowadzić do wylegania zboża, dlatego intensywna uprawa pszenżyta wymaga co najmniej jednokrotnego skracania w końcu fazy krzewienia, jednak lepiej ten zabieg wykonać dwukrotnie – po połowie zalecanej dawki w końcu fazy krzewienia i na początku kłoszenia (na liść flagowy).
Wczesną wiosną wskazane jest, by zabezpieczyć pszenżyto w siarkę, szczególnie, jeśli chcemy osiągnąć dobry plon ziarna. Bez tego pierwiastka efektywność nawożenia azotem, a w związku z tym intensywna uprawa pszenżyta jest praktycznie niemożliwa. Dokarmianie dolistne MOCZNIKIEM można stosować przy wykonywaniu praktycznie wszystkich zabiegów ochrony zbóż (na choroby grzybowe i szkodniki), gdy dozwolone jest jego mieszanie z pestycydami. Najlepiej wykonać co najmniej dwukrotne dokarmianie zbóż – pierwszy oprysk w końcu fazy krzewienia (15% roztwór mocznika + nawóz z miedzią, manganem, molibdenem i borem), a drugi w końcu fazy strzelania w źdźbło (5-6% roztwór mocznika + nawóz dolistny z manganem i borem). Koniec fazy krzewienia lub początek strzelania w źdźbło – to najważniejszy termin stosowania większości mikroskładników, które mają duży wpływ na przemiany azotu w roślinie i jakość ziarna, co jest niezmiernie ważne w warunkach intensywnego nawożenia N, na glebach świeżo wapnowanych i o uregulowanym odczynie – pH powyżej 6,5. Dobre wyniki uzyskuje się również podając dolistnie mocznik (+ mangan i zawsze tylko do 50 g/ha boru) w fazie kłoszenia – dawka jakościowa, szczególnie skuteczna w suche lata.
Dobrą praktyką jest również przyorywanie słomy pszenżyta ozimego. Dzięki temu w glebie pozostaje średnio na każdą 1 tonę ziarna: 6 kg azotu (N), 3 kg fosforu (P2O5) i 15 kg potasu (K2O), czyli przy plonie 5 t ziarna, z przyoraną słomą wprowadza się do gleby średnio: 30 kg azotu, 15 kg fosforu i 75 kg potasu.
Przyorując słomę, by przyspieszyć jej rozkład w glebie, należy zastosować azot w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, czyli 36-42 kg N/ha, najlepiej 80-90 kg/ha mocznika (zawsze przed przyoraniem słomy, gdy po pszenżycie będzie uprawiana inna roślina ozima).
|
Marcin Szydłowski
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach
|
