Kalkulacje rolnicze - Łubin wąskolistny słodki

Z racji swojego pochodzenia łubiny mają małe wymagania cieplne przez cały okres wegetacji. W Polsce najczęściej uprawiany jest łubin wąskolistny i żółty, natomiast znaczenie łubinu białego jest marginalne. 

Produkcja towarowa roślin strączkowych w Polsce ma bardzo bogatą tradycję zarówno jako uprawa pożądana w płodozmianie, jak i jako źródło białka roślinnego. Dotychczas największą wielkość produkcji tych roślin w kraju odnotowano w 1988 roku. Obsiano wówczas 450 tys. ha gruntów ornych. Wprowadzenie śruty sojowej na polski rynek sprawiło, że źródła rodzimego białka roślinnego zostały zmarginalizowane na wiele lat. W 2011 roku wielkość powierzchni zasiewów roślin strączkowych ogółem wynosiła zaledwie 156 818 ha. W kolejnych latach nastąpił powolny wzrost i do roku 2016 powierzchnia ta zwiększyła się ponad dwukrotnie i wynosiła 403 913 ha.

Według GUS w Polsce w 2017 roku powierzchnia uprawy strączkowych jadalnych oraz pastewnych na ziarno łącznie z mieszankami zbożowo-strączkowymi wyniosła ok. 272 tys. ha.

W Europie największą powierzchnię upraw strączkowych (bez soi) odnotowano w 1965 roku – 13,4 mln ha – i od tego czasu obserwuje się tendencję spadkową – w 2012 roku strączkowe uprawiane były już tylko na 3,733 mln ha, tj na powierzchni ponad 3,5 razy mniejszej. Podobnie w krajach Unii Europejskiej obserwuje się stale postępujące ograniczenie zasiewów strączkowych – z ponad 5 mln na początku lat 60. ubiegłego wieku do 1,422 mln ha w 2012 roku (3,8 razy mniej).W skali globalnej powierzchnia upraw roślin strączkowych ulega stałemu zwiększeniu i w 2012 roku wynosiła 77,5 mln ha. W Europie stanowią 4,81% światowych zasiewów, w tym w UE – 1,83%

Regres upraw tych roślin wynikał z wielu czynników zarówno biologicznych, jak i ekonomicznych, które wpłynęły na obniżenie rynkowej konkurencyjności rodzimych roślin strączkowych i jej zastępowania w produkcji pasz importowaną śrutą sojową. Warto podkreślić, że roczny koszt importu śruty sojowej z Argentyny i Brazylii przekracza 4 mld zł – przynajmniej połowa tej kwoty mogłaby (powinna) być wykorzystana przez polskich rolników uprawiających łubiny, groch czy bobik. 

Współcześnie dąży się do podwyższenia bezpieczeństwa paszowego Polski, zwiększając m.in. areał upraw roślin strączkowych. Trend uniezależniania się od zagranicznych źródeł białka roślinnego znajduje odzwierciedlenie w polityce rolnej Polski, jak i wielu innych krajów Unii Europejskiej. Uprawy roślin strączkowych promowane są i wspierane poprzez dopłaty bezpośrednie – w formie dopłaty do produkcji upraw roślin wysokobiałkowych. Rośliny strączkowe wpisują się również w program Unii Europejskiej dotyczący tak zwanego zazielenienia i związanych z tym dopłat bezpośrednich. Zazielenienie (greening) to obowiązkowe praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska. Jednym z trzech wymogów zazielenienia jest utrzymanie obszarów proekologicznych na gruntach ornych (EFA) i w tej części mogą uczestniczyć uprawy roślin strączkowych. 

Również bardzo ważnym zagadnieniem związanym z uprawą łubinów, często zresztą pomijanym przy kalkulacji opłacalności uprawy, jest jego zdolność do produkcji azotu symbiotycznego, meliorowania gleby, pobierania z głębi gleby składników niedostępnych już dla korzeni zbóż, przerywania rozwoju szkodliwych dla zbóż patogenów odglebowych. Wszystko to powoduje, że plony zbóż zasianych po łubinie wzrastają beznakładowo o 4–7 dt/ha, a w skrajnych przypadkach nawet aż o 15 dt/ha. Przy kalkulacji opłacalności należy uwzględnić także fakt, że łubin nie wymaga nawożenia azotowego, a także to, że pozostawia po sobie do wykorzystania przez rośliny następcze 50–70 kg czystego azotu symbiotycznego. 

Dotychczas uprawa roślin bobowatych postrzegana była, jako niezbyt intratna i przydatna w gospodarstwie. Mało stabilne i stosunkowo niewysokie plony, zbyt niskie ceny skupu nasion oraz nieuzasadnione uprzedzenia w stosowaniu rodzimych roślin białkowych w żywieniu zwierząt, powodowała słabe zainteresowanie ich uprawą wśród rolników. Obecnie uprawa roślin strączkowych może być opłacalna i pożądana. Oprócz stosowania ich, jako dobrego poplonu, rośliny te mogą również wysoko plonować. Stosowanie właściwej technologii uprawy, wysiew nowych plennych odmian oraz zmniejszanie bezpośrednich kosztów uprawy, powoduje, że ich uprawa staje się ekonomicznie uzasadniona. Tabela zawiera kalkulację uprawy 1 ha łubinu wąskolistnego słodkiego wg cen brutto środków do produkcji.

Tabela 1. Kalkulacja uprawy 1 ha łubinu wąskolistnego przy różnych poziomach intensywności.

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Kalkulacji Rolniczych” 2018,  KPODR
1) JPO – jednolita płatność obszarowa,
2) ST – płatność do roślin wysokobiałkowych,
3) kombajnowanie,                                                                                                                                                                     

4) utrzymanie budynków, podatki i ubezpieczenia, pozostałe koszty.

Małgorzata Kutnik Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj