KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Jesienne sadzenie czosnku - praktyczny poradnik

Opublikowano 15.09.2022 r.
Czosnek ma wysokie wymagania pokarmowe, potrzebuje gleb żyznych i bogatych w próchnicę. Jeśli dysponujemy glebą gorszej jakości, niezbędne będzie nawiezienie jej na jesieni obornikiem. Jednak wtedy należy odczekać rok, gdyż uprawia się go dopiero w drugim roku po oborniku. Czosnek sadzimy jesienią (w październiku lub na początku listopada) albo wiosną (w marcu lub na początku kwietnia). Zapoznaj się z naszym poradnikiem!

sadzenie czosnku

Gdzie sadzić czosnek? 

Nie bez znaczenia jest odczyn pH gleby, który powinien być obojętny i wynosić ok. 6,8. Dlatego na glebach kwaśnych konieczne będzie przeprowadzenie wapnowania. Dobrym płodozmianem przed czosnkiem są rośliny motylkowate ‒ groch, fasola i bób. 

Nie sadzimy czosnku na miejscu, gdzie w poprzednim sezonie rosły inne warzywa cebulowe. Czosnek nie powinien być uprawiany na stanowiskach zacienionych, bo główki nie rozrastają się wtedy do zadowalających rozmiarów.

Kiedy sadzić czosnek?

Czosnek sadzimy jesienią (w październiku lub na początku listopada) albo wiosną (w marcu lub na początku kwietnia). Czosnki sadzone jesienią tworzą większe główki. Czosnki jare (sadzone wiosną) nie wytwarzają pędu kwiatostanowego. 
 

Odmiany ozime:

  • Arkus 

Należy do odmian średnio wczesnych, ma duże główki o dużych ząbkach (5-6 ząbków w główce) z fioletowo-brązową łuską. Wrażliwy na niedobór wody. Wytwarza dużą liczbę cebulek powietrznych, a walorem tej odmiany jest długi, jak na czosnek, zimowy okres przechowywania. 

  • Harnaś 

Odmiana wczesna, która tworzy główki składające się z 8-13 ząbków o masie 60-80 g każda. Główka okryta jest szaro-fioletową łuską. 

  • Huzar

Odmiana niewytwarzająca pędu kwiatostanowego, charakteryzująca się silnie przylegającymi łuskami. Miąższ ma ostry smak.

  • Ornak

Średnio wczesna odmiana o ostrym i palącym smaku. Główka ma kulisty i nieco spłaszczony kształt, mieści się w niej zazwyczaj 8 dużych ząbków, a niekiedy nawet 15. Posiadają one kremową barwę o perłowych łuskach. Czosnek ten jest przeznaczony do bezpośredniego spożycia. Wyśmienity w polskiej kuchni, bez palącego smaku

  • Orlik 

Średnio późna odmiana czosnku. W główce znajduje się najczęściej od 8 do 9 średniej wielkości ząbków, a każdy z nich jest okryty przylegającymi łuskami. Charakteryzuje się dużą ilością cebulek powietrznych i posiada dużą tolerancję na ujemne czynniki środowiskowo-pogodowe.

  • Zawrat 

Średnio-wczesna odmiana o delikatnym smaku. Jedna główka zawiera od 5 do 7 dużych ząbków. Łuska nasienna posiada perłową barwę. Czosnek ten charakteryzuje się małą liczbę cebulek powietrznych. 

  • Mega 

Odmiana późna, zawierająca najczęściej 5 dużych ząbków o kremowej barwie i perłowym odcieniu łusek. Miąższ charakteryzuje się palącym i ostrym smakiem. Odmiana ta jest wrażliwa na niedobór wody. 

  • Ceves

Bardzo wczesna odmiana czosnku. 

 

Odmiany jare:

  • Jarus

Odmiana wyróżniająca się zróżnicowaną wielkością ząbków w główce. Idealnie nadaje się do długotrwałego przechowywania. Masa główki wynosi około 35g, a w główce zazwyczaj znajduje się od 7 do 12 ząbków o kremowej barwie. Okryte są perłowymi i mocno przylegającymi łuskami. Odmiana ta dobrze znosi „hartowanie” i świetnie nadaje się do długiego, nawet 11-miesięcznego przechowywania.

  • Cyryl

Średnio wczesna odmiana czosnku. Jedna główka zawiera do 20 luźno rozmieszczonych ząbków o kremowej barwie, do których mocno przylegają perłowe łuski. Czosnek ten świetnie nadaje się do długiego przechowywania.

 

Jak sadzić czosnek?

Aby pozyskać materiał do sadzenia, należy podzielić główkę czosnku na ząbki. Najlepiej kupić kwalifikowany materiał w centrum ogrodniczym. Z główki czosnku kupionej w sklepie spożywczym może nic nie wyrosnąć. Ząbki pobieramy z główki czosnku bezpośrednio przed sadzeniem pamiętając, aby każdy miał fragment piętki. Sadzimy tylko duże ząbki, w rzędach co 6-10 cm. Z małych ząbków powstaną małe główki. Ząbki umieszcza się zatem na głębokości od 5 do 8 cm pionowo, piętką do dołu. Znalezienie optymalnej głębokości jest o tyle ważne, że zbyt głębokie posadzenie mogłoby utrudnić wzrost liści, natomiast zbyt płytkie – spowodować przemarznięcie, nawet pomimo odporności tej rośliny na działanie niskich temperatur

Zabiegi pielęgnacyjne

Pierwszym i podstawowym zabiegiem jest nawadnianie, gdyż czosnek źle znosi niedobór wody, zwłaszcza w okresie zawiązywania się główek, który przypada na czas od połowy maja do połowy czerwca. Jednocześnie trzeba pamiętać, że podlewania powinno się zaprzestać na około dwa tygodnie przed planowanym zbiorem.

Obok podlewania, ważne jest systematyczne odchwaszczanie. W uprawie towarowej zasadne będzie zastosowanie herbicydów, ale w warunkach przydomowego ogródka wystarczające będzie zwykłe motykowanie, połączone z rozbijaniem ziemi skorupiejącej wokół roślin.

Ściółkowanie po posadzeniu

W utrzymaniu stanu ziemi bez chwastów pomocne będzie ściółkowanie, które należy przeprowadzić bezpośrednio po posadzeniu. Za materiał dobrze posłuży tutaj kompost lub obornik, a także rozdrobniona słoma, liście czy kora drzew iglastych. Zabieg ten nie tylko pozwoli uniknąć szybkiego wzrostu chwastów, ale także zapewni utrzymanie wilgotności gleby na odpowiednim poziomie. Dodatkowo wzbogaci ziemię w składniki mineralne oraz zapobiegnie ich wypłukiwaniu, a także – co bardzo ważne – przyczyni się do uzyskania większych plonów.

Dwa typy w ogrodach

W ogrodach w Polsce spotyka się dwa typy czosnku ‒ wypuszczający i niewypuszczający kwiatostanu. Ten pierwszy wymaga ogławiania. Zabieg jest bardzo prosty ‒ najlepiej przeprowadzić go w drugiej połowie czerwca, a jak zapomnimy to w lipcu. Dzięki temu ząbki czosnku będą zdecydowanie większe.

Ogławianie czosnku polega na usuwaniu kwiatostanu, z którego rozwijają się kwiaty (są płonne, czyli nie zawiązują nasion) oraz cebulki powietrzne. Nie należy usuwać całego pędu kwiatostanowego, gdyż jak liście ‒ asymiluje.

Po usunięciu kwiatostanu, czosnek mobilizuje całe swoje siły do odżywiania ząbków podziemnych, dlatego są co najmniej dwukrotnie większe niż bez ogławiania. 

Czosnek i widły

Sygnałem do zbiorów czosnku posadzonego jesienią jest brązowienie i zasychanie liści w lipcu. Kiedy blisko połowa z nich weszła już w taki stan, znaczy to, że główki są dostatecznie dojrzałe.

W słoneczny dzień wykopujemy czosnek przy pomocy wideł, delikatnie podważając. Usuwamy korzenie. Następnie główki pozostawiamy na powietrzu, w razie konieczności nawet przez 3 dni w celu przeschnięcia. Tak zebrane są przygotowane do przechowywania, najlepiej w suchym, chłodnym i przewiewnym miejscu. Czosnek możemy ułożyć luźno, tworząc w skrzynce pojedynczą warstwę lub spleść w warkocze.  

Jeśli w kolejnym roku planujemy uprawę czosnku z zebranych główek, należy je przechować w temperaturze 3-8 st. C przez dwa miesiące. W przeciwnym razie wyrosłe z ząbków rośliny nie zawiążą główek.
 

kontakt1.jpg
Jadwiga Kamińska
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO