_llal.jpg)
Święta Hildegarda - kim była germańska prorokini?
Opublikowano 29.10.2017 r.
Św. Hildegarda z Bingen (1098-1179) - kim była? To benedyktyńska mniszka, reformatorka Kościoła, odnowicielka życia monastycznego; egzorcystka i kaznodziejka, autorka prac z zakresu teologii, medycyny, kosmologii, przyrodoznawstwa i ziołolecznictwa; poetka, kompozytorka, wizjonerka, prorokini... W każdej z tych dziedzin osiągnęła stopień wybitny.
Jako jedyna kobieta otrzymała zezwolenie i zachętę od papieża do pisania rozpraw teologicznych; jako jedyna też za pozwoleniem Kościoła głosiła kazania dla duchowieństwa i świeckich. Jako pierwsza kobieta w średniowieczu samodzielnie założyła klasztor żeński, jako pierwsza dokonała całościowego opisu niemieckiej fauny i flory. Jest pierwszą znaną autorką moralitetu, pierwszą i jedyną podpisaną imieniem kompozytorką średniowiecza, pierwszą świętą, która pozostawiła po sobie autobiografię i pamiętniki. Jako pierwsza z kobiet poruszyła w swych pismach tematykę życia seksualnego i ginekologii... Jeśli jeszcze dodamy do tego bogatą korespondencję z możnymi ówczesnego świata oraz jej działalność apostolską, jawi się obraz osoby nieprzeciętnej, której dzieło znacznie wyprzedza osiągnięcia epoki, w której żyła.
Jak to wszystko osiągnęła?
Jak udało się jej - w czasach, kiedy rola kobiet w życiu społecznym, również w życiu Kościoła, była bardzo ograniczona - stanąć w pierwszym rzędzie tych, którzy bezpośrednio wpływali na kształt średniowiecznej nauki, sztuki, a nawet polityki?
Ogromna siła wewnętrzna, konsekwencja, zdolności dyplomatyczne, wiedza, mądrość? Tak, to wszystko niewątpliwie miała Hildegarda, ale to tylko część wytłumaczenia. Hildegarda bowiem, nazywając samą siebie „nieuczoną, zwykłą ubożuchną kobietą”, z mocą podkreślała, że źródłem jej wiedzy, zdolności i różnorodnych pasji są otrzymywane od Boga „wewnętrzne” wizje. Napominając, by jej dzieł nie traktować jako dzieł ludzkiej mądrości, przedstawiała się tylko jako narzędzie w rękach Stworzyciela, który był prawdziwym tych dzieł Autorem.
Wizje Hildegardy
Przyszła święta doświadczała wizji od wczesnego dzieciństwa. Przychodziły za dnia i w nocy, zawsze w stanie czuwania, to znaczy bez popadania w ekstazę. Pozostając świadomością w świecie realnym, nie stanowiła części tych wizji, była tylko ich obserwatorem, oglądała je jak toczący się przed nią – i tylko dla niej – spektakl. Widziała go nawet nie przerywając wykonywanej właśnie pracy.
Wizje towarzyszyły Hildegardzie przez całe życie - w pustelniczej celi, w której przebywała od ósmego roku życia pod opieką pustelnicy Jutty; podczas modlitw i prac, które wykonywała będąc mniszką; w czasie pełnienia obowiązków najpierw przełożonej żeńskiego zgromadzenia w Disibodenbergu, a później opatki założonych przez siebie klasztorów w Rupertspergu i Eibingen. Dzięki tym objawieniom poznała istotę i działanie siły życia (viriditas) we wszystkich stworzeniach, tajemnice ciała i duszy człowieka, tajemnice Kościoła, niebo i piekło; doświadczała Boga i Jego zbawczej ofiary w Jezusie Chrystusie. Nie odczuwała potrzeby zapisywania treści wizji, ani dzielenia się otrzymaną wiedzą. Więcej – swoje mistyczne przeżycia utrzymywała w ścisłej tajemnicy. Do czasu, kiedy w czterdziestym trzecim roku życia usłyszała w jednej z wizji nakaz: „Zapisz to, co słyszałaś i widziałaś.” Od tej pory przekazywanie światu objawionej jej wiedzy stało się celem życia Hildegardy, misją, którą niestrudzenie wykonywała do końca swojego długiego życia.
Prywatne objawienia i dar prorokowania Hildegardy jeszcze za jej życia zostały uznane przez najwyższy autorytet, zyskując jej miano Sybilli Renu i Teutońskiej Prorokini. Na synodzie w Trewirze, trwającym od 30 listopada 1147 r. do 13 lutego 1148 r., papież Eugeniusz III potwierdził dar wizjonerski przyszłej Świętej. Rękopis do Trewiru przywiózł sam Bernard z Clairvaux, z którym Hildegarda nawiązała korespondencję prawdopodobnie chcąc się upewnić w słuszności swoich działań.
Przedstawienie nauk wizjonerki z Bingen nie jest sprawą łatwą, gdyż jej rozważania tworzą zespół różnych treści, możliwych do rozpatrywania na kilku płaszczyznach. Najważniejszą jest płaszczyzna teologiczna - prawdy wiary chrześcijańskiej są fundamentem rozważań Hildegardy i głównym dla niej punktem odniesienia. Niezwykle znamienny jest jej symbolizm, którym wyraża wewnętrzne powiązanie wszystkich rzeczy między sobą i jednocześnie ze Stwórcą. To przekonanie, iż wszystkie rzeczy ziemskie i materialne przez swój symboliczny charakter, mają udział w rzeczach duchowych i są realnie z nimi złączone jest kluczem do zrozumienia myśli Hildegardy. Wszelkie zjawiska czy cechy rzeczy mają dla niej głębszy religijny sens. Wizjonerka dowodziła, że człowiek ma w sobie cały wszechświat, ponieważ w ludzkim ciele znajdują się wszystkie składniki, z których jest on zbudowany. Podkreślana przez Hildegardę pełna jedność świata wyraża się też w proporcjach ciała człowieka, które odpowiadają budowie kosmosu i strukturze przyrody, a także wyrażają okresy boskiego dzieła zbawienia. W wizjach Świętej świat i człowiek dążą stopniowo, poprzez ewolucję, do doskonałości.
Kult św. Hildegardy
Po śmierci świętej mniszki jej duchowe i medyczne przesłanie zaczęło z wolna popadać w zapomnienie, choć w rodzinnych okolicach jej kult był zawsze żywy. Każdego roku w rocznicę śmierci, 17 września, w Eibingen odbywały się i odbywają nadal uroczystości ku jej czci i chwale. Można przypuszczać, że część z receptur Hildegardy przez cały czas – dzięki przekazom ustnym – funkcjonowało jako domowe sposoby leczenia. Jednak nie znalazł się żaden kontynuator dzieła Hildegardy, który podjąłby się popularyzacji jej systemu medycznego na większą skalę. Wiedza spisana przez Hildegardę długi czas pozostawała w uśpieniu. Sytuacja nie zmieniła się nawet wówczas, kiedy w 1859 r. Carl Jensen odnalazł w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze jedyny rękopis jej księgi medycznej „Causae et curae” ani kiedy kardynał Pitra w 1881 r. przetłumaczył z łaciny na język niemiecki zbiór jej porad lekarskich z dzieła „Physica”, ani kiedy w 1932 r. prof. dr Hugo Schulz z Greifswaldu przetłumaczył na niemiecki rękopis odnaleziony w Kopenhadze. Teksty Świętej stanowiły prawdziwą gratkę dla historyków średniowiecza, nikt jednak nie przypisywał im wartości naukowej z zakresu medycyny.
Możliwość praktycznego zastosowania metod przedstawionych przez wizjonerkę dostrzegł dopiero dr med. Gottfried Hertzka z Salzburga. Jako pierwszy, narażając się na odrzucenie przez środowisko lekarskie, podjął się ich badania i praktykowania. Skuteczność i siła działania tych środków przekonała go o konieczności rozpowszechniania wiedzy o systemie medycznym Hildegardy. Zaangażowaniu i poświęceniu tego jednego człowieka zawdzięczamy dziś nie tylko możliwość korzystania z całego bogactwa środków terapeutycznych średniowiecznej Świętej, ale również wzrost zainteresowania innymi formami jej działalności.
Odkrywane na nowo dzieło Hildegardy cieszy się obecnie wielką popularnością w środowiskach naukowych i artystycznych Zachodniej Europy i Ameryki Północnej. Jej twórczość jest wnikliwie analizowana, organizuje się sympozja i konferencje poświęcone jej osobie i jej osiągnięciom. Zachwyt wzbudzają jej utwory muzyczne. Dziełami Hildegardy fascynują się fizycy atomowi oraz historycy astronomii i medycyny, dostrzegając w nich wiele sformułowań, które o setki lat wyprzedzają podstawowe odkrycia tych nauk.
 |
dr Alfreda Walkowska
Stowarzyszenie Centrum św. Hildegardy w Polsce
dr Alfreda Walkowska od 25 lat popularyzuje w naszym kraju i za granicą wiedzę o św. Hildegardzie z Bingen. W 2007r. założyła Polskie Centrum św. Hildegardy. Od 2015 roku stowarzyszenie wydaje kwartalnik „Hildegarda“, jest też współorganizatorem wielu wydarzeń związanych z upowszechnianiem dziedzictwa Świętej: wykładów, warsztatów, sesji naukowych, konferencji, rekolekcji z postem, pielgrzymek do Eibingen z udziałem w dorocznych uroczystościach wspomnienia liturgicznego św. Hildegardy i zwiedzaniem miejsc kultu. Stowarzyszenie pod kierunkiem dr Walkowskiej organizuje rekolekcje postne w klasztorze Benedyktynów w Tyńcu. Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|
