KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

NegFry chroni ziemniaki... taniej

Opublikowano 26.07.2019 r.
NegFry to system ochrony przed zarazą ziemniaczaną wymyślony przez Duńczyków, a w Polsce wprowadzony przez fachowców z Wielkopolski. Pozwala na zmniejszenie liczby zabiegów przeciwko zarazie ziemniaczanej, czyli na oszczędności.

Zasada działania opiera się o dokładne wskazania stacji meteorologicznych połączone z datą wschodu ziemniaka. W Polsce zaczęto system wprowadzać w 2008 r., choć tak naprawdę wszystko rozwinęło się wraz z zakupem kilkudziesięciu stacji meteorologicznych przez Instytut Ochrony Roślin i Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Duńczycy mówią, że można w ten sposób ograniczyć liczbę zabiegów o 50%. Powoli i polscy specjaliści dochodzą do podobnych osiągnięć.

NegFry - skąd się biorą oszczędności?

Duński system NegFry wykorzystuje model niemiecki o nazwie ,,Negative Prognosis" oraz model opracowany przez Fry'a i zespół. System opracowano w Duńskim Instytucie Nauk Rolniczych w latach 1992-1993.

NegFry testowano w ok. 80-ciu doświadczeniach polowych w warunkach Danii, Norwegii i Szwecji (w 1994 roku), dlatego modele zostały skorygowane do warunków skandynawskich. Użycie systemu pozwala w przeciętnych warunkach uzyskać dostateczną ochronę mimo zmniejszenia liczby zabiegów o 50% w porównaniu z ochroną tradycyjną. Taka oszczędność jest możliwa przede wszystkim dzięki opóźnieniu pierwszego zabiegu, a także na skutek wydłużenia okresów miedzy następnymi zabiegami.

System ten wskazuje optymalny moment wykonania zabiegu chemicznego, zwalczającego chorobę. Działa on w oparciu o dane pogodowe z polowych stacji meteorologicznych, które przekazywane automatycznie do systemu są przetwarzane komputerowo przez program NegFry na dwie wielkości: dzienne ryzyko i kumulowane ryzyko wystąpienia zarazy, a w konsekwencji precyzyjnie określa datę aplikacji fungicydu.

Dane wprowadzane do systemu to godzinowe dane pogodowe (temperatura, wilgotność względna i suma opadów) poczynając od daty wschodów do zakończenia ochrony (około 90 dni) oraz dane polowe. Zalecenie odnośnie daty pierwszego zabiegu ochronnego jest generowane przez model Negative Prognosis. Zalecenia odnośnie okresów pomiędzy następnymi zabiegami są generowane przez model wykorzystujący metodę Fry'a (opracowaną w 1983 roku). Określenie zaleceń jest oparte na epidemiologii zarazy ziemniaka (temperatura, liczba godzin o wysokiej wilgotności względnej, a także odporność odmiany) oraz ocenie spłukiwania fungicydu przez deszcz. Dane pogodowe są bardzo istotne dla pracy modeli.

Ustalenie daty pierwszego zabiegu następuje na podstawie kalkulacji tzw. kumulowanego indeksu ryzyka, który jest sumą dziennych indeksów ryzyka, obliczanych przez program wg określonego algorytmu. Po przekroczeniu progu kumulowanego indeksu ryzyka (130 dla warunków Danii) sprawdzane są dzienne indeksy ryzyka, czy nie przekroczyły progu (7 dla warunków Danii). Data przekroczenia jest datą pierwszego oprysku.

Integrowana ochrona ziemniaków to wyzwanie

Ziemniak jest gatunkiem bardzo trudnym w produkcji z uwagi na zagrożenie ze strony szeregu chorób i szkodników oraz łatwość zachwaszczania się plantacji w okresie od posadzenia do zwarcia rzędów i przy zasychaniu plantacji [Nowacki 2014]. Wegetatywny sposób rozmnażania sprawia, że ziemniak jest szczególnie narażony na choroby. Jedną z najważniejszych - jeśli nie najważniejszą z chorób ziemniaka - jest zaraza ziemniaczana.

Szkodliwość zarazy ziemniaka polega na obniżaniu plonu i bezpośrednim porażeniu bulw, które w następstwie gniją w czasie przechowywania i są wtórnie atakowane przez inne grzyby i bakterie. W Polsce szkodliwość tej choroby jest duża ze względu na warunki klimatyczne sprzyjające rozwojowi patogena. Straty plonu wahają się od 2% do powyżej 20%. Dlatego każdy pomysł pozwalający na racjonalizację zwalczania i ograniczenie liczby oprysków jest - dosłownie - na wagę złota.

Sprawdź przez internet

Najlepiej mają rolnicy z Wielkopolski i z zachodniej częsci kraju, gdyż mogą korzystać z kalkulatora obliczania terminów zabiegów przeciwko zarazie ziemniaka dostępnego na stronie Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.

Kalkulator można znaleźć Tutaj.

Znajdziemy tu dokładną instrukcję obsługi i... możemy zdać się na wyliczenia komputerowe optymalnych terminów zabiegów przeciwko zarazie ziemniaczanej. Jest to tak zwany systemem wspomagania decyzji - ostateczna decyzja o wykonaniu zabiegu należy do użytkownika - rolnika i zależy od powinna być poparta obserwacjami.

Jeśli w naszej najbliższej okolicy znajduje się stacja meteorologiczna warto zapytać, czy nie ma możliwości podpięcia jej pod system NegFry. Niewątpliwie, będzie to wymagało trochę zachodu, ale... możliwe oszczędności są tego warte. Pamiętać trzeba jednak, że system zaleca wykonanie zabiegu, ale decyzję podejmuje jednak człowiek. I tego należy się trzymać.

 

Dlaczego warto?

W sezonie wegetacyjnym średnio należy wykonać - 4 (w ziemniakach wczesnych) do 7 (w ziemniakach późnych) zabiegów fungicydowych przeciwko zarazie ziemniaczanej. Daje to możliwość utrzymania zdrowotności liści na poziomie 90 % , co pozwala uzyskać plon powyżej 35 t z ha bulw przy właściwej agrotechnice i odpowiedniej wilgotności.


Program komputerowy NegFry wyznacza aplikację fungicydów w okresach silnej presji infekcyjnej patogena, a to pozwala zmniejszyć ilość zabiegów o co najmniej 1 (w ziemniakach wczesnych) do 2 (w ziemniakach późnych) na zarazę - co potwierdzają ostatnie lata. Przyjmując średni koszt fungicydu 150 zł na 1 zabieg na ha. plus koszt wykonania zabiegu - 50 zł, to koszt 1 zabiegu na ha łącznie wynosi 200 zł. Przy ograniczeniu 1 zabiegu pomniejsza to koszt ochrony o 200 zł na ha; przy ograniczeniu 2-óch zabiegów - 400 zł na ha.



Dla przykładu przy uprawie 10 ha ziemniaków daje to możliwość zaoszczędzenia:

  • przy ograniczeniu o 1 zabieg - 2000 zł,
  •  przy ograniczeniu o 2 zabiegów - 4000 zł na ha.


A efekt ochrony pozostaje ten sam, co w systemie konwencjonalnym.

Decyzja o tym, czy skorzystamy z systemu czy nie zależy wyłącznie od nas. Warto jednak wiedzieć, że mamy takie możliwości i być może właśnie tak - z pomocą cyfrowych systemów decyzyjnych - przebiegać będzie uprawa roślin w niedalekiej już przyszłości.

 

Źródła:

Dr Andrzej Wójtowicz - Zwalczanie zarazy ziemniaka z wykorzystaniem NegFry - Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu

Kapsa J., Bernat E., Kasprzak M. 2007. Przydatność systemu decyzyjnego NegFry w ochronie ziemniaka przed zarazą w różnych warunkach meteorologicznych. Biuletyn IHAR, tom XXVIII z. 2:177-186.

NegFry online. 2015. NegFry online - system wspomagania decyzji w zwalczaniu zarazy ziemniaka. System doradztwa w zakresie zrównoważonej produkcji roślinnej. IUNG-PIB Puławy.

Wójtowicz A., Piekarczyk J. 1998. Porównanie skuteczności wybranych systemów wspierających podejmowanie decyzji w zwalczaniu zarazy ziemniaka. Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 38(2): 358-361.

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO