Uprawa zerowa - co warto o niej wiedzieć?
Siew bezpośredni, zwany także uprawą zerową, polega na umieszczaniu materiału siewnego w nieuprawianej wcześniej glebie. Podczas siewu dochodzi jedynie do nacięcia gleby w taki sposób, aby umieścić w niej ziarno i zagwarantować jego dobre zakrycie. Poza tą czynnością nie dochodzi do żadnej innej mechanicznej ingerencji w glebę.
Zalety siewu bezpośredniego:
- oszczędność czasu ‒ nie wykonujemy żadnej uprawy tylko siew,
- mniejsze zużycie paliwa i maszyn wynikające z odstąpienia od uprawy roli,
- większa zawartość próchnicy w glebie,
- odpowiednia struktura gleby,
- lepsza infiltracja i zatrzymywanie wody,
- aktywniejsze życie biologiczne w glebie (spulchniona gleba, dostarczanie przyswajalnych składników pokarmowych dla roślin),
- mniejsze zużycie nawozów i środków ochrony roślin w kolejnych latach,
- ochrona przed erozją spowodowana całorocznym pokryciem gleby przez resztki roślin,
- mniejsze zapotrzebowanie na siłę roboczą,
- mniejsze wymywanie składników pokarmowych i substancji aktywnych do wód gruntowych,
- mniejsza emisja CO2 na skutek większego zatrzymywania węgla w glebie w postaci związków i materii organicznej,
- wzrost opłacalności produkcji.
Przemyślana decyzja
Podjęcie decyzji o zastosowaniu siewu bezpośredniego wiąże się z całkowitą zmianą sposobu gospodarowania. Niektóre aspekty związane z uprawą roli, które przy systemie uprawy orkowej i uproszczonej były mało istotne, zaczną odgrywać większą rolę. Dotyczy to choćby zmianowania czy doboru pestycydów. Należy także pamiętać o tym, że wprowadzenie siewu bezpośredniego powinno być przemyślane, bo to działanie długofalowe, które prowadzi do lepszej efektywności gospodarowania dopiero po kilku latach.
Jak najmniejszy bank
Po pierwsze analiza i decyzja. Siew bezpośredni jest innym systemem uprawy niż tradycyjny i uproszczony. Widać to głównie przy ograniczaniu zachwaszczenia. Nie walczymy w tym systemie z chwastami w sposób mechaniczny, lecz głównie przy pomocy chemicznych metod. Przed rozpoczęciem uprawy zerowej dobrze jest zadbać o to, aby bank nasion chwastów w glebie był jak najmniejszy. Należy się także spodziewać, że będziemy musieli walczyć z chwastami, z którymi nie mieliśmy wcześniej problemów.
Analiza gleby
Kolejnym krokiem będzie przeprowadzenie analiz glebowych, czyli zbadanie czy gleba ma odpowiednie pH oraz jaka jest jej zasobność w składniki pokarmowe. Diagnoza stanu gleb jest kluczowa dla uprawy zerowej. Głównymi ograniczeniami produkcji są niski poziom próchnicy, nieuregulowany odczyn gleby oraz słaba zasobność w składniki pokarmowe i nieznajomość składu kompleksu sorpcyjnego. Pod uwagę trzeba także wziąć to, że w początkowych latach stosowania uprawy tego typu będzie dochodziło do słabej mineralizacji resztek pożniwnych. Przy słabej wymianie składników pokarmowych z kompleksu sorpcyjnego może to doprowadzić do niedoborów u roślin, które będą musiały być zmniejszone przez dokarmianie dolistnie lub zwiększone dawki nawozów.
Bez podeszwy
Ważne jest także wyeliminowanie zagęszczenia gleby, a w szczególności pozbycie się podeszwy płużnej. Zagęszczenie gleby jest niekorzystnym zjawiskiem nie tylko podczas wdrażania siewu bezpośredniego, ale także w tradycyjnych systemach uprawy. Zagęszczenia można się pozbyć za pomocą głębosza, co jest dosyć kosztownym zabiegiem. Możemy także wykorzystać do tego celu rośliny silnie korzeniące się, najlepiej z grubym systemem korzeniowym, jednak potrwa to dłużej. Aby zapobiegać nadmiernemu zagęszczeniu gleby podczas stosowania uprawy zerowej, stosujemy obniżone ciśnienie w kołach ciągnika podczas pracy na polu, koła bliźniacze lub gąsienicowy układ jezdny.
Na wyrównanej powierzchni
Wyrównanie powierzchni pola jest jednym z głównych czynników wpływających na komfort pracy na polu. Wyrównanie powierzchni pola jest niezbędnym elementem przed wprowadzeniem siewu bezpośredniego w gospodarstwie, ponieważ jeśli go już wprowadzimy, nie będziemy mieli możliwości wykonania takiego zabiegu. Dobrym sposobem na wyrównanie pola jest płytka uprawa broną talerzową, bądź agregatem, wykonana ze zwiększoną prędkością.
Kupno siewnika
Czeka nas także zakup siewnika do siewu bezpośredniego. Na rynku jest dostępnych wiele siewników do siewu bezpośredniego ‒ od mniejszych, do których nie jest wymagany ciągnik o dużej mocy, po siewniki których szerokość robocza przekracza 20 metrów. Podczas zakupu kierujemy się wielkością gospodarstwa i posiadanymi ciągnikami. Szczególną uwagę należy zwrócić na rodzaj redlic wysiewających, najlepszy do warunków w gospodarstwie. Dominują siewniki z talerzowymi redlicami wysiewającymi, które są dobre, gdy mamy do czynienia z dużą ilością resztek roślin na powierzchni gleby. Kupując siewnik, należy się także zastanowić, czy ma być wyposażony w doglebowy aplikator nawozu. Siewnik wyposażony w taki aplikator daje więcej korzyści. Po pierwsze wykonujemy więcej zabiegów podczas jednego przejazdu, ale także podajemy roślinom nawóz blisko korzeni. Jest korzystne, ponieważ podczas stosowania uprawy zerowej dochodzi do gorszego przemieszczania się składników pokarmowych z powierzchni gleby w jej głąb.
Zrównoważony płodozmian
Czynnikiem decydującym o powodzeniu systemu siewu bezpośredniego jest zrównoważony płodozmian. Zmianowanie powinno być jak najbardziej zróżnicowane pod względem gatunków roślin. Należy unikać siewu tych samych roślin po sobie, ponieważ pozostawione resztki to potencjalny czynnik chorobotwórczy. Dobrą praktyką wpływającą na powodzenie tego systemu jest utrzymywanie roślinności na polu przez cały rok. Ważną rolę odgrywają międzyplony, które powinny składać się z jak największej liczby gatunków roślin. Gwarantuje to bioróżnorodność. Dobierając zmianowanie, zwróćmy także uwagę na układ korzeniowy roślin, ponieważ system korzeniowy i fauna glebowa odpowiadają za spulchnianie gleby w tym systemie uprawy.
Na początek niewielki areał
Zaczynanie siewu bezpośredniego na niewielkim areale, w razie niepowodzenia nie spowoduje dużych strat. Nawet mały areał umożliwia zdobycie doświadczenia i sprawdzenie, czy odpowiada nam taki system uprawy.
Źródła:
http://rolf-derpsch.com/
https://www.youtube.com/channel/UCSBiyc3QU9cyiFrDwrzxe6w
https://www.gkb-ev.de/
Kamil Josek
Artykuł opracowany we współpracy z Dolnolšskim Orodkiem Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj |