Ziemniaki dla świń? Oczywiście!

Ziemniaki są doskonałą paszą węglowodanową o dużej strawności stosowaną w żywieniu trzody chlewnej i drobiu. Najczęściej taka pasza była zadawana po uparowaniu lub na surowo dla większości przeżuwaczy. Najlepiej na paszę nadają się odmiany o wysokiej zawartości skrobi, ze względu na ich wysoką wartość energetyczną i wysoką jakość białka roślinnego. Ilość białka w ziemniakach nie jest co prawda wysoka - wynosi bowiem zaledwie około 2%, ale biorąc pod uwagę dobre plony, z hektara uprawy można zebrać nawet tonę dobrej jakości białka ziemniaczanego.

W przeszłości zbiory ziemniaków w 50% przeznaczane były na paszę - druga połowa przeznaczana była do spożycia. 20-30 lat temu areał uprawy ziemniaków był znacznie większy niż obecnie, z obliczeń podawanych przez dr Wojciecha Nowackiego z Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, na paszę, głównie dla trzody chlewnej przeznaczano wówczas nawet 20-25 milionów ton ziemniaków rocznie.

A jednak, biorąc pod uwagę nowoczesne pasze, ziemniaki przegrały. Przegrały ze zbożami ze względu na wyższe koszty uprawy i bardziej kłopotliwe przechowywanie. Warto jednak pamiętać, że zdaniem eksperta - i wszystkich tych, którzy pamiętają smak wieprzowiny sprzed 20-30 lat, stosowanie tuczu ziemniaczanego jest podstawą uzyskania mięsa doskonałej jakości. 
To mięso, które dziś jest dostępne nawet się do ,,ziemniaczanej wieprzowiny'' nie umywa.

Smaczne, ale drogie

Ziemniaki są chętnie zjadane przez zwierzęta gospodarskie, jednak w produkcji współczesnych pasz nie są wykorzystywane - są zbyt drogie i ,,kłopotliwe''. W nowoczesnych oborach, chlewniach czy kurnikach nie ma miejsca na zadawanie ziemniaków jako paszy. Trudno jednak nie postawić pytania: czy rzeczywiście jest to słuszna decyzja i czy naprawdę warto było rezygnować z ziemniaków?

Eksperci od żywienia zwierząt nie kwestionują faktu, że ziemniaki są karmą bardzo wartościową i smakowitą - mogą być podawane surowe, parowane czy kiszone, a nawet w postaci suszu. Lech choć susz ziemniaczany jest doskonałą paszą dla zwierząt - praktycznie wszystkich zwierząt gospodarskich - to nie stosuje się go, a zakłady produkujące taki susz najczęściej zakończyły działalność. Warto natomiast wspomnieć o wykorzystaniu w przemyśle paszowym niezwykle wartościowego białka ziemniaczanego, jakie jest produkowane w krochmalniach. 

Ziemniaki surowe bardzo chętnie są zjadane przez przeżuwacze. Dla trzody chlewnej polecane są ziemniaki parowane oraz kiszone parowane lub surowe. Drób preferuje ziemniaki parowane - na przykład z dodatkiem ziół - choćby pokrzywy. Pamiętać jednak warto, że udział ziemniaków w żywieniu powinien być dostosowany nie tylko do gatunku, ale i do do wieku zwierzęcia i kierunku produkcji.

Dla trzody chlewnej dawka ziemniaków parowanych lub kiszonych powinna wynosić od 4 do 6 kilogramów na dzień. Liczne badania potwierdzają, ze dawniej w Polsce prowadzono tucz bekonowy, z którego wieprzowina i wędzone wyroby wędliniarskie odznaczały się najwyższa jakością i smakowitością. Co więcej - polskie produkty wieprzowe były hitem eksportowym na cąły świat, wysyłano je nawet do Stanów Zjednoczonych. W tak zwanym tuczu bekonowym dzienna dawka ziemniaków sięgała nawet 10 kg.

Sprawdzając możliwości powrotu do karmienia zwierząt gospodarskich ziemniakami, prowadzone były badania nad zakiszaniem surowych kartofli zmieszanych z otrębami, śrutami zbożowymi lub zielonkami z roślin bobowatych. Jak podaje dr Wojciech Nowacki, wyniki badań są korzystne, a uzyskiwana jakość mięsa jest wręcz wyśmienita.

Tucz bekonowy, czyli supersmak 

Eksperci oceniają, że warto przypomnieć sobie polskie tradycje i powrócić do stosowania ziemniaków w żywieniu zwierząt gospodarskich. Stosowanie ziemniaków w żywieniu trzody warto polecać nie tylko gospodarstwom ekologicznym, ale tam - przede wszystkim. Sposób przygotowania ziemniaków do skarmienia powinien być zapotrzebowaniem zwierząt na składniki pokarmowe, ale także rachunkiem ekonomicznym gospodarstwa. Jak wynika z przeprowadzonych badań, najskuteczniejszym sposobem wydaje się być właśnie kiszenie ziemniaków surowych z dodatkiem śrut zbożowych i preparatów enzymatycznych. Pamiętajmy także o tym, że główne znaczenie w dobrej jakości mięsa ma właśnie pasza. Jeśli świnia je byle co, to potem jej mięso też smakuje byle jak...Jest wiele czynników decydujących o jakości uzyskiwanego mięsa. Do najważniejszych należą: rasa, wiek zwierzęcia, płeć, technologia i rodzaj zadawanej paszy. 

Współczesny rynek mięsa wieprzowego działa w oparciu o jak najniższy koszt tuczu , którego zasadniczym celem jest wysoki wskaźnik mięsności. Producentom nie zależy na jakości mięsa - która z kolei jest ważna dla konsumenta. Ziemniaki, stosowane jako pasza, powodują znaczną poprawę jakości mięsa, w tym jego marmurkowatość i smak.

Ziarno zbóż jest chętnie zjadane przez trzodę chlewną i dają smaczne, jędrne mięso oraz słoninę. Owies powinien stanowić maksymalnie do 20% w paszach treściwych podobnie jak i kukurydza - obydwie rośliny dają wodniste mięso i mazistość słoniny. Ziemniaki są także niezwykle chętnie zjadane i dają najwyższą jakość mięsa, ponieważ pod wpływam spożycia powstaje tak zwany tłuszcz śródmięśniowy, który jest nośnikiem smaku. Przede wszystkim jednak takie mięso i słonina są bardzo smaczne i jędrne.

Warto czy nie warto?

Ci, co pamiętają smak wieprzowiny sprzed 20 lat bez wahania odpowiedzą: warto. Powtórzmy więc za dr. Nowcakim pytanie: czy nie warto wypromować polski stary-nowy markowy produkt jakim jest żywiec wieprzowy tuczony ziemniakami w zbilansowanej dawce pokarmowej? Warto, aby polska wieprzowina znów była smaczna i zachwycała nie tylko nas, ale i konsumentów mieszkających poza granicami Polski. Zwłaszcza, że co jak co - ale świnie tuczone na ziemniakach to starsze pokolenie rolników jeszcze hodować potrafi! Warto te umiejętności wykorzystać!

Źródła:
dr Wojciech Nowacki - Ziemniaki, cenne skarby ziemi o różnorodnym wykorzystaniu – Jadwisin 2016
prof. F. Witczak - Ziemniaki jako pasza, PWRiL , Warszawa 1971

Redakcja KalendarzRolnikow.pl Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj