Potrzeby nawozowe roślin - jak ustalić dawkę nawozu i jej termin?

Pomijając czynniki, na które rolnik nie ma wpływu (głównie pogodę) – to żywienie roślin sprowadza się do nawożenia, a więc ustalenia dawki nawozu, jego rodzaju i terminu zastosowania, zgodnie z potrzebami pokarmowymi danej rośliny uwzględniając planowany poziom plonowania. Należy też zwrócić uwagę na stanowisko w zmianowaniu.

Ostatnio rolnicy ze względu na wysokie ceny nawozów i trudną sytuację finansową swych gospodarstw nawożenie mineralne ograniczają najczęściej jedynie do azotu; pozostałych składników pokarmowych, tj. fosforu, potasu i magnezu ze względu na oszczędności nie stosują w ogóle bądź w niewielkich ilościach.

Postępowanie takie w konsekwencji jest bardzo drogie. Warto więc przypomnieć niektórym rolnikom, że roślina pobiera z gleby nie tylko azot i wodę, ale również inne składniki, za których dostarczenie odwdzięczy się w postaci wzrostu plonu.

Prawidłowe ustalenie dawki nawozów mineralnych wymaga wiedzy na temat zasobności gleby w składniki pokarmowe. Aby ją ocenić, niezbędna jest analiza chemiczna gleby, którą wykonują stacje chemiczno-rolnicze oraz akredytowane laboratoria.

Do zadań rolnika należy prawidłowe pobranie próbek gleby do badań, w czym pomoc i poradę może uzyskać u swojego doradcy rolniczego na terenie gminy, w której pracuje. Aby dostarczyła ona wartościowych informacji, ważne jest, by możliwie najlepiej odzwierciedlała zasobność gleby w badany składnik. Powinna być więc pobrana z głębokości około 20 cm na gruntach rolnych (GO), natomiast na użytkach zielonych po uprzednim usunięciu wierzchniej warstwy darni z głębokości od 15 do 20 cm i powinna się składać z minimum 20-40 próbek cząstkowych z ha dających około 0,5 kg ziemi do zbadania.

Bardzo ważny dla poprawnej oceny zasobności gleby jest termin pobrania próbek. Najlepiej to zrobić w sezonie przed siewem roślin. Chcąc na podstawie wyników prób glebowych prawidłowo usta lić dawki nawozów, konieczna jest wiedza na temat zapotrzebowania rośliny na składniki pokarmowe, które pobierze z plonem, co obrazuje Tabela 1.

Musimy też pamiętać, że wysoki plon oznacza duże pobranie składników, których nie są w stanie dostarczyć tylko rezerwy glebowe. Dlatego też im rezerwy danego składnika w glebie są mniejsze, tym większe dawki nawozów powinniśmy zastosować. Następnym etapem postępowania jest ustalenie i oszacowanie ilości składników pokarmowych, jakie wprowadzono do gleby z resztkami pożniwnymi przedplonu, np. słomy lub po zastosowaniu nawożenia organicznego, co obrazują Tabela 2. i Tabela 3.

Aby zapobiec powstaniu szerokiego stosunku C:N w słomie powodującego dynamiczny rozwój mikroorganizmów glebowych, które unieruchamiają uwalniający się azot, należy zastosować 0,8 kg azotu na każdych 100 kg słomy.

Końcową czynnością jest zbilansowanie składników pokarmowych w zmianowaniu oraz wybór odpowiedniej formy nawozu uwzględniając preferencje danego gatunku rośliny uprawnej.

Na przykład, potas możemy zastosować w tańszej postaci nawozów chlorkowych (sól potasowa) albo w formie siarczanu potasu. Droższej formy wymagają rośliny nietolerujące chloru, np. ziemniaki, warzywa czy tytoń.

Ustalając dawki nawozów należy uwzględnić stopień wykorzystania składnika z danego nawozu. Warto zatem pamiętać, że wykorzystanie fosforu z nawozów mineralnych w roku, w którym stosujemy wynosi 15-20%, a potasu 50-60%. Mając aktualne analizy prób gle- bowych każdy rolnik może skorzy- stać z pomocy pracownika ośrodka doradztwa rolniczego, który w oparciu o wyniki analiz, zmianowanie i znajomość warunków wodnych ustali optymalny poziom nawożenia. W znacznym stopniu zaoszczędzi to czas i pieniądze rolnika, a lepsze plonowanie roślin wpłynie na wzrost efektywności gospodarowania.

Andrzej Zdziebko Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj