Historia bombki choinkowej - o ponadczasowych ozdobach słów kilka
W Boże Narodzenie chętnie nawiązujemy do rodzinnych rytuałów, tradycyjnych zwyczajów i dekoracji. A jak daleko sięga historia bombek?
Otóż wcale nie jest tak bardzo odległa, ale wiąże się ze starożytną techniką formowania szkła w płomieniu, którą udoskonalono wykorzystując dostępną wiedzę i możliwości. W połowie XVIII wieku ten sposób obróbki szkła nazwano lampworking, co w tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza pracę z lampą i wynika z formowania szkła w ogniu lampy naftowej. W znacznie wyższej temperaturze pierwsze szklane bombki wykonał Hans Greiner, pracujący w hucie szkła Lauscha (Turyngia) w Niemczech. Mówią, że potrzeba jest matką wynalazku, to właśnie potrzeba i chęć przyozdobienia choinki, według legendy, zmusiła owego dmuchacza szkła do wymyślenia bombek. Z braku pieniędzy na zakup ciastek, jabłek, orzechów, świec, papierowych ozdób, którymi dekorowano wówczas choinki wymyślił szklane kule, jako ozdoby. W taki sposób rozpoczęły swoją „karierę” bombki, uratowały nawet hutę przed bankructwem, bo ich produkcja i sprzedaż przyniosły niespodziewane zyski. Coraz więcej osób zachwycało się szklanymi bombkami i nimi chciało dekorować bożonarodzeniowe drzewka. W odpowiedzi na rosnący popyt sto lat później, w połowie XIX wieku powstało wiele zakładów rzemieślniczych, w których wytwarzano te ozdoby. Były to niewielkie firmy rodzinne, w których zazwyczaj mężczyźni wydmuchiwali ozdoby, a kobiety i dzieci dekorowały je i pakowały.
W Europie produkcja choinkowych bombek była już na tyle popularna, a stosowane zdobienia tak różnorodne, że w 1860 roku wydano ich katalog, który obecnie znajduje się w zbiorach Sonneberg Museum w Niemczech. Dwadzieścia lat po wydaniu katalogu te piękne choinkowe ozdoby zaczęto rozpowszechniać poza Europę. Pierwszy zestaw bombek firmy Lauscha został sprzedany w USA.
Produkcję bombek zdominowali Niemcy, nieustannie doskonaląc i wprowadzając nowe techniki wytwarzania. Niemiecki chemik Justus von Liebig w 1835 roku odkrył metodę srebrzenia szkła, która od 1867 roku stała się niezwykle popularną techniką zdobniczą. Także w Niemczech, w 1923 roku powstała pierwsza szkoła artystyczna, w której uczono wytwarzania bombek w ogniu palnika.
W Polsce pierwsze choinkowe bombki ze szkła dmuchanego pojawiły się w latach siedemdziesiątych XIX wieku. Początkowo ich kształty przypominały owoce i orzechy, później odwzorowywały np. buciki, parasolki, instrumenty muzyczne, zwierzęta, a każdy z nich miał inne znaczenie. Bombka w kształcie kuli oznacza ciągłość i powtarzalność życia, odradzania się, nieskończoności i wiecznej natury Boga. Ptaki, jako posłańcy boskiej miłości i pokoju zwiastują dobrobyt, szczęście i radość. Owoce zapowiadają dostatek i urodzaj. Zawieszone na choince bombki imitujące szyszki, żołędzie, orzechy mają zapewnić domownikom zdrowie i siłę, a gwiazda bezpieczny powrót do domu.
Obecnie na rynku dostępne są bombki o różnych kształtach i we wszystkich kolorach. W 2013 roku, w Kreatywnym Obiekcie Multifunkcyjnym w Miliczu – w dawnej fabryce bombek, powstała pierwsza bombka wyprodukowana techniką druku 3D.
Źródło: Tekst napisany na podstawie informacji zamieszczonych na stronie http://muzeumbombki.com.pl/historia-bombki oraz książki „W ziemiańskim dworze. Codzienność, obyczaje, święta, zabawy” autorstwa Mai Łozińskiej
Laura Maciejewska
Artykuł opracowany we współpracy z Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Minikowie
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|