KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Nowoczesne technologie uprawy gleby

Opublikowano 11.05.2020 r.
W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wzrost zainteresowania rolnictwem precyzyjnym oraz nowymi technologiami uprawy gleby. Temat ten wywołuje nadal ożywioną dyskusję: czy lepsza jest uprawa klasyczna orkowa, czy bezorkowa, a może siew bezpośredni. Nie można jednoznacznie odpowiedzieć, jaka technologia uprawy jest lepsza. Każdy sposób jest dobry i skuteczny, jeżeli przynosi odpowiednie efekty i oszczędności.

Elementy agrotechniki w technologii orkowej, takie jak: uprawa roli, nawożenie i pielęgnacja, są energo- i czasochłonne. Dlatego w nowoczesnym rolnictwie wprowadza się nowe technologie, maszyny, nawigacje satelitarne GSP, nowoczesne środki ochrony roślin i nawozy, które obniżają koszty. Wybór systemu uprawy roli zależy od wielkości gospodarstwa, właściwości fizykochemicznych i biologicznych gleby, rzeźby terenu, klimatu, rośliny uprawnej i oczywiście od podejścia do tego tematu rolnika i tego, jak bardzo chce sięgnąć po nowoczesne technologie. 

Odchwaszczanie w uprawie uproszczonej

Stosowanie uproszczeń w uprawie gleby wymaga od rolnika rozsądnego postępowania, które pozwoli wykorzystać zalety takiej uprawy, jednocześnie ograniczając mogące wystąpić ujemne skutki. Pamiętać przy tym należy, że całkowite zrezygnowanie z orki powoduje wzrost zachwaszczenia. Dotyczy to przede wszystkim zwiększenia ilości chwastów, takich jak perz czy ostrożeń polny. Odchwaszczanie stanowiska w uprawie uproszczonej musi być wykonane środkiem gwarantującym bezpieczeństwo rośliny wysiewanej. 


Przystępując do zabiegu ochrony herbicydowej, wskazane jest na kilkanaście dni przed zabiegiem zastosować płytką uprawę spulchniającą, która pobudzi chwasty do wschodów, aby umożliwić wschody jak największej liczbie chwastów. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie glifosatu. Młode chwasty w fazie siewek wymagają dawki około 0,7 l glifosatu (substancji aktywnej) na 1 ha. Chwasty bardziej zaawansowane w rozwoju należy zwalczać, stosując glifosat w dawce 1 l/ha. Gatunki wieloletnie, np. bylice, mniszek lekarski, ostrożeń polny, perz właściwy czy powój polny, wymagają zastosowania glifosatu w dawce 1,1-1,4 l/ha. Uzyskanie dobrych plonów przy stosowaniu bezorkowej uprawy roli to skuteczne odchwaszczenie pola. 

Plusy i minusy

W bezorkowej uprawie roli większe są nakłady na herbicydy i nasiona, natomiast przy uprawie tradycyjnej - na robociznę, energię i maszyny. Przy konwencjonalnej uprawie każdy przejazd maszyny powoduje utratę sporej ilości wilgoci z gleby, a więc im więcej przejazdów, tym większa utrata wody, co w ostatnich latach nie jest bez znaczenia. 

Ważne są poplony

Warto pamiętać, że w nowoczesnym rolnictwie ważne są, często niedoceniane, poplony. Uprawiamy je w czystym siewie lub w mieszankach między dwoma plonami głównymi, nie tylko jako bazę pokarmową dla zwierząt, ale także jako element płodozmianu w poplonach na przyoranie. Warto stosować mulcz, czyli nie zostawiać gołej ziemi, żeby bezproduktywnie parowała, gdy nie ma na niej roślin uprawnych. 


Korzyści jakie wynikają ze stosowania poplonu to m.in.: przełamanie monokultury upraw, wzrost plonu upraw następczych (zbóż, okopowych), wprowadzenie dużej ilości biomasy (15-30 t/ha), ochrona gleby przed erozją oraz wymywaniem substancji mineralnych, wzrost w glebie próchnicy i ilości azotu (dzięki roślinom motylkowatym), poprawa stanu fitosanitarnego gleby, co prowadzi do redukcji występowania chorób w uprawie wiodącej, redukcja zachwaszczenia oraz możliwość uzyskania dopłat „za zazielenianie”, jako że poplony zaliczane są do obszarów proekologicznych.

Resztki pożniwne zostają

Istotne jest również pozostawianie słomy i innych resztek pożniwnych, takich jak np. liście z buraków i inne pozostałości roślin, nawożenie nawozami naturalnymi, ponieważ ilość materii organicznej i skład mineralny gleby decydują o ilości wody, która będzie dyspozycyjna dla roślin.

Uprawa gleby
Wyróżniamy trzy systemy uprawy gleby:

  1. Konwencjonalny - tradycyjny, orkowy.
  2. Uproszczony - bezpłużny. 

W systemie tym gleba jest powierzchniowo spulchniana oraz mieszana za pomocą głębosza, spulchniacza, grubera, brony talerzowej lub aktywnej.

  1. Zerowy - bez zabiegów przygotowujących glebę do siewu, chwasty są niszczone środkami chemicznymi, siew wykonuje się specjalnym siewnikiem do siewu bezpośredniego.

System ten wykorzystuje takie systemy uprawy gleby, jak:

  • striptill, czyli uprawa gleby w pasach roboczych, gdzie za jednym przejazdem dokonuje się wymieszania gleby, wysiewu nawozów oraz wysiewu nasion.
  • uprawa konserwująca, która polega na wyeliminowaniu orki jesiennej i wiosennej. Ogranicza się ona do jednego płytkiego przejazdu, którego celem jest wymieszanie mulczu międzyplonowego z glebą. Uprawa ta ma na celu ochronę gleby przed erozją. Siew można przeprowadzić w przemarznięty międzyplon ścierniskowy.

Technologiami tymi można uprawiać kukurydzę, rzepak, zboża, rośliny strączkowe i buraki cukrowe.

Rolnictwo precyzyjne

Nowoczesne technologie uprawy gleby to także rolnictwo precyzyjne. Dostarcza ono wielu możliwości i narzędzi, które pozwalają na prowadzenie ciągników i maszyn rolniczych w równoległych przejazdach w celu wyeliminowania zakładek i omijaków. Najbardziej zaawansowane rozwiązania czynią to w sposób automatyczny z dokładnością sięgającą nawet 1-2 cm. Umożliwiają również tworzenie precyzyjnych map polowych i informowanie o stanie gleb w konkretnym miejscu pola. 
Moduły sterujące w rozsiewaczach precyzyjnie sterują szerokością i dawką nawozu na bazie regulacji szerokości roboczej, lub precyzyjnym załączaniem i wyłączaniem rozsiewacza przy wjeżdżaniu w ścieżkę przejazdową i przy wyjeżdżaniu z niej. Zmiana szerokości wysiewu oraz włączanie i wyłączanie następuje oczywiście na podstawie informacji GPS, czyli pozycjonowania maszyny na polu z wczytanej mapy pola. Aby ten system działał, obowiązkowym wyposażeniem jest np. antena DGPS zamontowana na ciągniku. Zmiany następują na podstawie pozycji ciągnika z rozsiewaczem lub opryskiwaczem w odniesieniu do mapy pola. Precyzyjne rozpoczynanie i kończenie rozrzucania granul to jedna z metod oszczędności nie tylko samego nawozu, ale także możliwość uniknięcia niedonawożenia lub przenawożenia, czyli klasycznej nakładki. Oczywiście pole musi zostać poddane wcześniejszym badaniom glebowym w stacji chemiczno-rolniczej i na tej podstawie zostaje stworzona mapa jego zasobności w składniki pokarmowe. 


Dzięki stosowaniu nawigacji satelitarnej możliwe jest również precyzyjne przeprowadzanie zabiegów ochrony roślin oraz nawożenia dolistnego. Odbywa się to za pomocą włączania i wyłączania pojedynczych głowic na belce opryskiwacza, co zmniejsza powierzchnię pola, na której występują nałożenia. System automatycznej kontroli sekcji sprawdza się znakomicie na klinach i uwrociach. Odbywa się to wszystko automatycznie. System GPS pomaga również w zasiewach upraw polowych, np. zbóż, rzepaku, buraków cukrowych, i uprawie gleby różnego rodzaju maszynami uprawowymi. Sprawdza się on w każdych warunkach terenowych. Takie rozwiązania technologiczne w swoich maszynach stosują m.in. firmy: Amazone, Kuhn, John Deere, Rauh.


Wszystkie te technologie przyczyniają się do znacznych oszczędności w stosowaniu nawozów mineralnych, wapna, środków ochrony roślin, materiału siewnego. Dzięki nowoczesnym technologiom i systemom, które niewątpliwie wspomagają rolnika w uprawie gleby, można nie tylko zaoszczędzić czas i pieniądze, ale także w znacznym stopniu przyczynić się do ochrony środowiska poprzez oszczędności wynikające z mniejszych wysiewów nawozów sztucznych i mniejszej ilości zabiegów środkami ochrony roślin.

 
Krzysztof Tkaczyk
Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO