To musisz wiedzieć o podatkach!

Zgodnie z Artykułem 6. Ordynacji Podatkowej: „Podatek to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.”
Charakter publicznoprawny informuje, że obowiązek podatkowy istnieje niezależnie od woli podatnika. Nieodpłatność podatku oznacza, że świadczeniu podatkowemu nie towarzyszy prawny obowiązek świadczenia wzajemnego wierzyciela podatkowego na rzecz dłużnika, a nadto jest to przymusowe świadczenie, czyli w sytuacji, gdy zobowiązany do zapłacenia podatku nie uiszcza go dobrowolnie, można pobrać świadczenie w sposób przymusowy, czyli w drodze egzekucji administracyjnej. Przymus podatkowy jest zabezpieczony sankcjami karnymi i swoistymi sankcjami podatkowymi. Z kolei bezzwrotny charakter świadczeń podatkowych polega na definitywnym przekazaniu środków pieniężnych przez podmiot zobowiązany na rzecz budżetu państwa.
Kolejny artykuł wspomnianej wcześniej Ordynacji definiuje pojęcie podatnika, czyli osoby, która odprowadza podatki – tak więc „Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.”

Każdy podatek ma 4 podstawowe elementy:
- podmiot (czyli, kto jest opodatkowany – kto ma płacić podatek),
- przedmiot (czyli, co podlega opodatkowaniu – od czego płaci się podatek),
- podstawę opodatkowania (wielkość, która stanowi podstawę do obliczania wymiaru podatku),
- stawkę podatkową (określony procentowo lub kwotowo wskaźnik służący obliczeniu należnej kwoty podatku od podstawy opodatkowania).

Wszystkie podatki pobierane w Polsce oraz organy podatkowe tworzą system podatkowy. System podatkowy to ogół przepisów prawnych oraz instytucji podatkowych. Jest to najważniejszy element polityki budżetowej, gdyż zapewnia środki finansowe na pokrycie wydatków publicznych tj. np. budowa dróg czy utrzymanie szkół i szpitali.

Na polski system podatkowy składają się podatki:
1. Bezpośrednie:
- podatek dochodowy od osób fizycznych,
- podatek dochodowy od osób prawnych,
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek od czynności cywilnoprawnych,
- podatek rolny,
- podatek leśny,
- podatek od nieruchomości,
- podatek od środków transportowych,
- podatek tonażowy,

2. Pośrednie:
- podatek od towarów i usług,
- podatek akcyzowy,
- podatek od gier.

Do podatków bezpośrednich zalicza się te podatki, które nie mogą być przerzucone na inny podmiot lub nie powinny być przerzucone według zamiaru ustawodawcy. W przypadku podatków bezpośrednich istnieje więc tożsamość między podatnikiem podatku w kategoriach prawnych i podmiotem ponoszącym ciężar opodatkowania w kategoriach ekonomicznych. Ciężar podatku ponosi zawsze podmiot, na którego ustawodawca nałożył obowiązek podatkowy. W przypadku podatków pośrednich istnieje możliwość przerzucenia podatku na inny podmiot niż ten, na który ustawodawca nałożył obowiązek podatkowy. Do najbardziej znanych podatków pośrednich należy podatek od towarów i usług (VAT), pobierany na każdym kolejnym etapie obrotu towarami lub usługami.

Reasumując, podatek jest świadczeniem ustalanym jednostronnie, co oznacza, że fakt uiszczenia podatku nie upoważnia nas do żądania jakiegokolwiek zachowania się organu podatkowego. W praktyce, okazuje się, że podatek można nałożyć na wszystko, o czym świadczą różne strony internetowe przedstawiające nietypowe podatki na całym świecie.