Ekoschematy - nowa płatność bezpośrednia

Kolejną modyfikacją w nowej WPR jest sposób programowania płatności bezpośrednich. Państwa członkowskie muszą oszacować liczbę hektarów w odniesieniu do poszczególnych płatności i dopiero na ich podstawie mogą ustalić stawki jednostkowe. Takie rozwiązanie jest dość problematyczne, ponieważ z góry trzeba oszacować liczbę rolników zainteresowanych poszczególnymi praktykami.

Ekoschematy będą płatnością roczną za realizację zobowiązań lub praktyk korzystnych dla środowiska i klimatu, które wykraczają ponad wymogi podstawowe. Ponadto będą różne od znanych już zobowiązań o podobnym charakterze i realizowanych od lat przez niektórych rolników, np. działania rolno-środowiskowo-klimatyczne, rolnictwo ekologiczne czy też Natura 2000, które są określone w Planie Strategicznym w ramach II filaru. Aby skorzystać z tej nowej płatności, rolnicy będą mogli dobrowolnie przystępować do wybranej – z zaproponowanych 15 – praktyki.

Wprowadzenie ekoschematów – to nie tylko korzyści płynące z dodatkowej dopłaty, ale również – a może przede wszystkim – poprawa jakości i struktury gleby, a tym samym wyższy standard wyprodukowanej żywności, za którą można uzyskać większą cenę. Niektóre praktyki będą wymagały dodatkowych inwestycji w gospodarstwie. Na przykład, doglebowa aplikacja gnojowicy czy uproszczone systemy uprawy wiążą się z zakupem drogich i specjalistycznych maszyn. Warto w tym miejscu przypomnieć i ponownie zachęcić rolników nie tylko do wspólnego użytkowania maszyn, ale także do wspólnych inwestycji. Daje to wiele możliwości i korzyści.

W ramach ekoschematów zaproponowano następujące praktyki:

Obszary z roślinami miododajnymi

Praktyka ta to obowiązek wysiewu mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy, przy czym gatunki typowo uprawne mogą być wysiewane wyłącznie w połączeniu z pozostałymi (nieuprawnymi) i nie mogą w niej dominować. W mieszance będzie można uwzględniać także trawy i inne zielne rośliny pastewne. Ponadto na takiej działce nie będzie można prowadzić produkcji rolnej, np. koszenia czy wypasu zwierząt w terminie do 30 września oraz stosować środków ochrony roślin.

Zimowe pożytki dla ptaków

Zimowe pożytki to nic innego, jak wysiew we wsiewce, wraz ze zbożem jarym, przynajmniej dwóch gatunków roślin stanowiących źródło pokarmu i miejsce schronienia dla ptaków w okresie jesienno-zimowym, w tym, m.in., takich gatunków jak: len, komosa ryżowa, rzepak, jarmuż w określonej ilości. Zboże wraz ze wsiewkami będzie musiało pozostać na polu na okres jesienno-zimowy, aż do lutego/marca następnego roku. Tu również będzie obowiązywał zakaz stosowania środków ochrony roślin.

Mikrosiedliska ptaków w uprawach zbożowych – luki skowronkowe

Praktyka ta zakłada utworzenie i utrzymanie luk w uprawie zboża ozimego o powierzchni co najmniej 20-25 m2, poprzez wyłączenie i podniesienie siewnika. Na każde rozpoczęte 0,5 ha uprawy trzeba będzie utworzyć co najmniej jedną taką przerwę.

Ekstensywny wypas na TUZ z obsadą zwierząt

W pakiecie tym obowiązkowo obsada zwierząt trawożernych (bydło, kozy, owce, konie) musi wynosić co najmniej 0,3 DJP/ha trwałych użytków zielonych (TUZ) i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ.

Międzyplony ozime

Zobowiązanie polega na utrzymaniu międzyplonu ozimego w terminie co najmniej od 1 października do 15 lutego. W okresie tym dopuszcza się mulczowanie, natomiast zabrania się stosowania środków ochrony roślin. Następnie po 15 lutego trzeba będzie wykonać zabieg przykrycia/wymieszania polegający na przyoraniu, wykonaniu podorywki, talerzowaniu.

Wsiewki śródplonowe

Wsiewki śródplonowe powstają po wysiewie traw lub roślin bobowatych drobnonasiennych (w tym mieszanek traw z bobowatymi drobnonasiennymi oraz mieszanek bobowatych drobnonasiennych) w uprawę główną. Trzeba będzie to zrobić w terminie wysiewu uprawy jarej lub wiosną w rosnącą roślinę ozimą. Następnie pozostawić na polu do czasu wysiewu następnej uprawy głównej. Dopuszcza się pozostawienie wsiewki jako uprawę główną w roku następnym.

Strefy buforowe na gruntach ornych wzdłuż wód powierzchniowych

Ta praktyka zawiera obowiązek wysiewu traw i roślin bobowatych (zwłaszcza koniczyn i lucern) oraz zachowania istniejących drzew i krzewów wzdłuż wód powierzchniowych. Szerokość strefy w zależności od ich typu ma wynosić 10 lub 20 m. Będzie można ją kosić minimum raz w roku, w terminie od 15 lipca do 30 września, zakazane jest natomiast jej nawożenie, stosowanie ścieków, osadów ściekowych, środków ochrony roślin oraz wypasanie zwierząt. Trzeba będzie ją utrzymać co najmniej do ostatniego dnia lutego.

Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia

Pakiet zakłada opracowanie planu nawozowego do powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie i przestrzeganie go. Powinien być on oparty na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby określającej dawki składników pokarmowych (N, P, K) oraz potrzeb wapnowania.

Wapnowanie

Z kolei ten pakiet wymaga stosowania na glebach zakwaszonych nawozów wapniowych (wapna nawozowego lub środka wapnującego), ale nie częściej niż raz na 4 lata. Potrzeba wapnowania danej działki rolnej będzie wynikała z opinii wydanej przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą o zalecanej dawce CaO lub CaO+MgO.

Korzystna struktura upraw

Zobowiązanie nakazuje utrzymanie w strukturze zasiewów udziału zbóż na poziomie nie większym niż 50%, natomiast udział roślin okopowych nie będzie mógł przekroczyć 25%. Ponadto trzeba będzie prowadzić zrównoważoną gospodarkę nawozowo-paszową określoną obsadą zwierząt; np. 1,5 DJP/ha użytków rolnych (UR).

Zmianowanie

W tej praktyce należy uprawiać rośliny na gruntach ornych w taki sposób, aby zachować dodatni bilans substancji organicznej. Będzie on obliczany na podstawie określonych współczynników reprodukcji i degradacji glebowej, przypisanych do danych gatunków roślin uprawnych.

Produkcja integrowana

Kolejne zobowiązanie zakłada w danym roku produkcję roślinną w systemie Produkcji Integrowanej (IP), zgodnie z metodyką opracowaną dla danego rodzaju uprawy oraz potwierdzonej certyfikatem IP.

Przyorywanie obornika w ciągu 12 godzin od aplikacji na glebę

Rolnik, który zdecyduje się na tę praktykę, musi przyorać obornik na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji.
Rozlewanie gnojowicy innymi metodami niż rozbryzgowo, aplikacja doglebowa nawozów na bazie mocznika

W pakiecie tym ważne jest minimalizowanie strat amoniaku poprzez rozlewanie gnojowicy na gruntach ornych metodami innymi niż rozbryzgowo. Dopuszczona jest w ramach tego zobowiązania płytka iniekcja z wykorzystaniem aplikatorów wyposażonych w redlice tarczowe lub aplikacja do gleby z zastosowaniem wozów asenizacyjnych z płozami.

Uproszczone systemy uprawy

Rolnik, który wybierze ten pakiet, zobowiązany będzie do prowadzenia uprawy uproszczonej na gruntach ornych w formie następujących praktyk: uprawa konserwująca bezorkowa z mulczowaniem, uprawa uproszczona, uprawa pasowa lub uprawa zerowa.

Wachlarz propozycji jest bardzo szeroki i na pewno każdy znajdzie coś odpowiedniego dla siebie i swojego gospodarstwa.