_llal.jpg)
Choroby grzybowe na plantacjach ziemniaków
Opublikowano 17.07.2020 r.
Pomimo dużej opłacalności, uprawa ziemniaków wiąże się z wieloma zagrożeniami, wpływającymi na efektywność produkcji i jakość bulw. Przedstawiamy krótki przegląd ważnych gospodarczo chorób grzybowych, występujących na plantacjach ziemniaka.
Ziemniaki rozmnażamy wegetatywnie, przez co uprawy są szczególnie narażone na choroby wirusowe, bakteryjne i grzybowe. Do najgroźniejszych z nich, powodujących największe straty w trakcie wegetacji należy porażenie alternariozą i zarazą ziemniaka. Straty w plonach spowodowane zarazą ziemniaka, na niechronionych plantacjach mogą sięgać 70%. W Polsce jest to najczęściej od 25 do ponad 50% ubytku plonu, ale w skrajnych przypadkach mogą one przekraczać 70% i więcej przy wczesnych infekcjach. Straty w plonach z tytułu występowania alternariozy w Polsce są mniejsze i najczęściej sięgają kilkunastu procent, ale w lata stresowe, z suszą wiosenną – 25-30%, plonu a lokalnie nawet ponad 40%, przy wystąpieniu dłuższych okresów stresowych, zarówno wiosną jak i latem. Objawy alternariozy bywają często mylone z objawami zarazy ziemniaczanej i zastosowanie nieodpowiednich fungicydów może te straty pogłębić.
Alternarioza ziemniaka
Alternarioza jest chorobą grzybową, która może przybierać dwojaką postać w zależności od rodzaju grzyba, który w danym momencie atakuje roślinę. W przypadku porażnie przez Alternaria solani choroba przejawia się w postaci Brunatnej plamistości liści, gdy zaś ziemniak jest porażony przez Alternaria alternata choroba przybiera postać Suchej plamistości liści. Zwalczanie choroby z tego względu jest utrudnione. Zarejestrowane fungicydy skierowane są na walkę tylko z jednym sprawcą choroby.
Cechą charakterystyczną grzybów wywołujących alternariozę jest ich zdolność do atakowania osłabionych roślin, będących w stresie lub starzejących się.
Rozwojowi grzybów wywołujących alternariozę sprzyja ciepła i umiarkowanie wilgotna pogoda. Sprzyjają jej również obfite i długo utrzymujące się rosy, uprawa ziemniaków na glebach lekkich (okresowo za suchych i ubogich w składniki pokarmowe). Największe nasilenie choroby obserwujemy w Polsce w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca. Alternarioza, zależnie od sprawcy, może przybierać dwojaką postać:
Brunatna plamistość liści
Brunatna plamistość liści występuje najczęściej na odmianach wczesnych i wywołana jest przez sprawcę –
Alternaria tenui. W sprzyjających warunkach pojawia się już przed kwitnieniem, a najczęściej w okresie kwitnienia roślin ziemniaka.
Ma postać nieregularnie rozmieszczonych, drobnych (2-5 mm), ciemnobrunatnych plam, ciemniejszych niż te wywoływane rozwojem suchej plamistości. Plamy te nie posiadają charakterystycznych dla suchej plamistości, koncentrycznych strefowań lub jest ono nieznaczne i występuje tylko na pojedynczych nekrozach. Powierzchnia nekroz powiększa się bardzo wolno i najczęściej jest wynikiem zlewania się pojedynczych plam. Przy dużym nasileniu choroby liście mogą zwijać się do środka.
Sucha plamistość liści
Sucha plamistość liści jest wywoływana przez grzyba – Alternaria solani. Występuje najczęściej na starszych, dolnych liściach rośliny, w postaci drobnych, ciemnobrunatnych, suchych plamek, nieregularnie występujących na blaszce liściowej, o kształcie owalnym lub kanciastym. W trakcie rozwoju plamki osiągają średnicę od 5-15 mm i więcej. Przy silnej infekcji plamy się zlewają, są suche, podatne na złamanie w miejscu nekroz. Charakterystycznym objawem jest występowanie koncentrycznych stref – jak na tarczy strzelniczej lub słojach na pniu ściętego drzewa. Nekrozy są otoczone żółtawą otoczką.
W miarę postępu choroby, plamy przenoszą się na liście do wyższych pięter rośliny. Przy dużym nasileniu choroby następuje zamieranie liści, a gromadzenie plonu jest utrudnione.
Prawidłowa agrotechnika z optymalnym nawożeniem makro- i mikroskładnikami, stosowanie zdrowych sadzeniaków odmian o zwiększonej odporności na alternariozę, zmniejsza zagrożenie wystąpienia choroby. W okresie wczesnego rozwoju naci prowadzimy obserwację zdrowotności liści ziemniaka i na odmianach podatnych stosujemy ochronę chemiczną z zastosowaniem fungicydów, zawierających substancję aktywną ograniczającą tę chorobę.
Źródłem infekcji sprawcy suchej plamistości liści są porażone sadzeniaki, resztki pożniwne i sąsiednie uprawy.
Sucha plamistość liści (podobnie jak brunatna plamistość liści) rozwija się w temperaturze powyżej 18 °C. Optymalna temperatura rozwoju Alternaria alternata jest nieco wyższa i mieści się w przedziale
26-28 °C. Grzyb potrzebuje do rozwoju wilgotności względnej powietrza powyżej 80% i większej ilości opadów, przerywanych okresami suszy.
Ograniczanie i zwalczanie alternariozy
Zasady ochrony ziemniaków przed alternariozą:
- wykorzystywanie zdrowego materiału sadzeniakowego,
- przestrzeganie terminu sadzenia,
- racjonalne nawożenie azotem,
- prawidłowy płodozmian.
Na agrotechnikę ograniczającą chorobę składa się też podkiełkowywanie, pobudzanie, prawidłowe obsypywanie i formowanie redlin, zbiór w odpowiednich warunkach, niszczenie resztek pożniwnych czy przechowywanie w profesjonalnych przechowalniach. Przy problemach z tą chorobą, warto wybierać odmiany ziemniaków o podwyższonej odporności na alternariozę.
Z grzybami alternariozy można walczyć także chemicznie. Niestety, większość fungicydów zwalczają tylko jednego ze sprawców alternariozy. Niezwykle istotne jest, żeby pierwszy zabieg wykonać w momencie wystąpienia pierwszych objawów chorobowych na liściach roślin ziemniaka.
Dobrą skutecznością w ograniczaniu alternariozy charakteryzują się preparaty zawierające substancje o działaniu kontaktowym, (jak np. mankozeb), które możemy zastosować do pierwszego zabiegu ochronnego, z chwilą wystąpienia pierwszych objawów chorobowych, na dolnych liściach rośliny. W strategii stosowania kolejnych zabiegów ochronnych, na odmianach szczególnie wrażliwych na tę chorobę, może być konieczne powtórzenie zabiegu. Stosowanie do pierwszego zabiegu preparatów kontaktowych o działaniu powierzchniowym, jest polecane w sytuacji, gdy temperatura powietrza jest umiarkowana, a pogoda bezdeszczowa.
Takie warunki nie sprzyjają szybkiemu rozwojowi naci i mniejszej presji choroby. Fungicydy kontaktowe wymagają dobrego pokrycia powierzchni naci, co osiągamy np. poprzez utrzymanie wyższego ciśnienia na pompie opryskiwacza i przy mniejszych otworach dysz. Przyrost nowych pędów i liści po wykonaniu zabiegu nie chroni rośliny przed nowym zakażeniem chorobami i dlatego powinien być powtórzony po
5-7 dniach.
Antraktoza ziemniaka
Choroba wywoływana przez grzyb Colletotrichum coccode, występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. Jej znaczenie w Polsce rośnie wraz ze wzrostem zainteresowania uprawą tej rośliny. Straty mogą sięgać w skrajnych przypadkach nawet 70% plonu.
Symptomy chorobowe rozpoczynają się od wierzchołkowej części rośliny. Wierzchołkowe liście żółkną, a następnie powoli zamierają. Z biegiem czasu objawy te przenoszą się na liście położone niżej. Łodygi z porażonymi liśćmi brązowieją i zasychają. Zniszczone łodygi można łatwo wyjąć z ziemi. Objawy antraktozy na bulwach mają postać brązowo-szarych nieregularnych plam. Silne porażenie prowadzi do utraty turgoru. Bulwy stają się gumowate.
Głównym źródłem przenoszenia infekcji na następny sezon są mikrosklerocja (czarne kropki 0,1-0,5 mm), które mogą przetrwać w glebie nawet do
8 lat. Czynnikami wpływającymi na rozwój choroby są postępujące ocieplenie klimatu, uprawa roślin na glebach ciężkich o nieuregulowanych stosunkach wilgotnościowych, złe lub niedostateczne nawożenie azotem, a także wysokie temperatury w okresie wegetacji.
Ograniczanie i zwalczanie antraktozy
Ze względu na brak środków do bezpośredniego zwalczania choroby, ochrona polega głównie na wykorzystywaniu metod agrotechnicznych, jak:
wykorzystywanie do sadzenia zdrowego, kwalifikowalnego materiału sadzeniakowego,
4-5–letnia przerwa w uprawie ziemniaków na tym samym polu,
wykorzystywanie przedplonów w produkcji np. gorczycy,
uprawa ziemniaków na glebach nie mających skłonności do zaskorupiania.
Ochrona chemiczna obejmuje tylko chemiczną desykację naci oraz zwalczanie chwastów (psianka czarna, komosa biała, rdest ptasi, bieluń dziędzierzawa), jako żywicieli pośrednich.
Rizoktonioza ziemniaka
Sprawcą choroby jest grzyb z rodzaju Rhizoctonia solani. Choroba występuje powszechnie we wszystkich rejonach uprawy ziemniaka. Powoduje m.in. gnicie kiełków ziemniaka, próchnienie podstawy łodygi, opilś (pleśń) łodygową czy ospowatość bulw. Rozwojowi choroby sprzyjają niskie temperatury i wysoka wilgotność w okresie sadzenia, a w pełni okresu wegetacji wysoka wilgotność oraz osłabienie roślin.
Także błędy agrotechniczne sprzyjają rozwojowi rizoktoniozy. Stosowanie sadzeniaków silnie porażonych, wczesny termin sadzenia zwłaszcza w niedogrzaną glebę (temperatura < 6-8 °C), zbyt głębokie sadzenie i za szybkie formowanie redlin oraz częsta uprawa ziemniaka na tym samym polu, zwiększają ilość materiału infekcyjnego w glebie.
Gnicie kiełków ziemniaka
To jedna z groźniejszych form ryzoktoniozy ziemniaka. Przy silnym porażeniu może prowadzić do strat w obsadzie roślin sięgających blisko 25%. Na kiełkach pojawiają się nekrotyczne plany, które stopniowo prowadzą do ich zamierania.
Powstające kiełki są słabsze, cieńsze i również mogą być porażane. Porażenie kiełków prowadzi do opóźnienia wschodów.
Próchnienie podstawy łodyg
Obserwować można w pełni sezonu wegetacyjnego. W obrębie podstawy łodyg pojawiają się suche, brunatne zranienia, które wraz z objęciem całego obwodu łodygi prowadzą do zakłócenia transportu asymilatów z liści do bulw. Próchnieniu podstawy łodygi towarzyszą różnorodne objawy wtórne w postaci np. żółknięcia i lekkiego więdnięcia roślin, czy zwijania się brzegów liści wierzchołkowych.
Wśród objawów wtórnych można zauważyć również tworzenie się w kątach liści tzw. bulwek powietrznych, które powstają na skutek trudności z transportem asymilatów. Po zwarciu roślin w rzędach i międzyrzędziach po okresie obfitych opadów na łodydze tuż nad powierzchnią redliny pojawia się brunatnobiały nalot obejmujący cały jej obwód. Jest to opilśń (pleśń) łodygowa.
Ospowatość bulw
Jedną z postaci rizoktoniozy są deformacje bulw. Porażone bulwy pokryte są ciemnymi sklerotami, jakby je kto pokropił smołą.
Powstają one w czasie dojrzewania bulw i pozostają niezmienione aż do wiosny. Silniejsze występowanie ospowatości na bulwach ziemniaka obserwuje się w latach o obfitych opadach, w okresie od dojrzewania plonu aż do zbioru.
Ograniczanie i zwalczanie rizoktoniozy
Duże znaczenie w ograniczaniu ryzoktoniozy mają metody agrotechniczne:
- zdrowy materiał sadzeniakowy,
- podkiełkowywanie lub pobudzanie bulw,
- termin sadzenia,
- głębokość sadzenia,
- niszczenie naci,
- termin zbioru,
- chemiczne zaprawianie bulw, gdy ich liczba z objawami ospowatości w partii sadzeniaków przekroczy 20%.
Sucha zgnilizna bulw
Choroba wywoływana przez grzyb z rodzaju Fusarium. Do infekcji najczęściej dochodzi jesienią podczas zbiorów. Możliwe są także infekcje w trakcie przechowywania.
Grzyb Fusarium wnika w głąb bulwy przez zranienia mechaniczne, powstałe podczas zbioru. Może również wnikać przez rany powstałe w skutek infekcji wywołanych przez inne patogeny. Choroba rozprzestrzenia się z sadzeniakami oraz przez zarodniki konidialne, które w warunkach polowych mogą przetrwać przez kilka lat.
Pierwszymi objawami choroby są ciemnobrunatne plamy, które powiększają się z biegiem czasu. W miejscach infekcji miąższ mięknie i zapada się. Skórka na bulwie marszczy się, a w jej obrębie pojawiają się pierścienie a następnie wykwity grzybni. W zależności od gatunku Fusarium, grzybnia ta przybiera barwę od białej poprzez kremową do różowej. Na przekroju bulwy miąższ (w miejscu rozwoju choroby) jest barwy jasnej do brunatnej. Przy silnym porażeniu i zaawansowanym procesie gnilnym obejmującym całą bulwę, dochodzi do jej marszczenia, z czasem bulwa ulega mumifikacji.
Zniszczone bulwy wyglądem przypominają suszoną śliwkę. Rozwojowi choroby sprzyjają nieodpowiednie warunki do zbioru (wysoka wilgotność i temperatura poniżej 10 ⁰C), zbyt wysoka temperatura przechowywania (optymalna temperatura dla rozwoju wynosi 15-20 ⁰C). Nie bez znaczenia jest tutaj również uprawa ziemniaków w monokulturze, a także sadzenie wiosną w nieogrzaną i wilgotną glebę.
Ograniczanie i zwalczanie suchej zgnilizny bulw
- Duże znaczenie w ograniczaniu suchej zgnilizny bulw mają metody agrotechniczne:
- zaprawianie sadzeniaków,
- zdrowy materiał sadzeniakowy,
- uprawa odmian o zwiększonej odporności na choroby,
- ograniczenie powstawania uszkodzeń mechanicznych podczas zbioru,
- zbiór bulw w pełnej dojrzałości technologicznej,
- właściwe przygotowanie bulw do przechowywania.
Chemiczna ochrona ogranicza się do jesiennego zaprawiania bulw po zbiorze. Zabieg przeprowadzamy do tygodnia od momentu zbioru.
Zaraza ziemniaka
Zaraza ziemniaka jest wywoływana przez pseudogrzyb – Phytphtora infestans, w warunkach wysokiej i długotrwałej wilgotności powietrza, to jest przy długotrwałych opadach, czy utrzymujących się mgłach i rosie. Źródłem infekcji mogą być sterty odpadowe w pobliżu kopców z przechowywanymi sadzeniakami, gdzie odrzucono bulwy zainfekowanymi chorobą. Źródłem mogą być też porażone samosiewy bulw, które przezimowały w glebie, w roślinach następczych i wydały chore rośliny.
Pokolenia zarodników
Rozwojowi zarazy w warunkach podwyższonej wilgotności sprzyja także wysoka temperatura powietrza. Powyżej 18 °C zachodzi jej rozwój bezpłciowy. Na tkance chorych roślin tworzą się trzonki konidialne, a następnie zarodniki. W warunkach sprzyjających chorobie, tworzą one wiele pokoleń zarodników konidialnych, zarażających coraz to nowe rośliny, aż do wystąpienia epidemii. Zarodniki te mogą przenosić się z wiatrem i infekować nawet plantacje ziemniaków odległe o kilkadziesiąt kilometrów. Jedna porażona zarazą roślina w okresie zarodnikowania jest w stanie zainfekować ponad 150 ha upraw ziemniaka. Z upraw wczesnych pomidorów w tunelach foliowych, które chorują na zarazę ziemniaka, porażone rośliny mogą infekować sąsiadujące plantacje ziemniaka.
W warunkach wysokiej wilgotności i przy temperaturze poniżej 15 °C, zarodniki przekształcają się w zarodnie pływkowe, zawierające zoospory, które mogą zainfekować nowe rośliny. Występują dwa patotypy kojarzeniowe zarazy ziemniaka, które przy rozmnażaniu płciowym, wytwarzają płciowe zarodniki przetrwalnikowe Pierwsz to tzw. oospory, które mogą przezimować w glebie bez konieczności występowania rośliny gospodarza. Są odporne na działanie niskich temperatur i mogą przeżyć w glebie około roku. W warunkach wysokiej wilgotności kiełkują i uwalniają do gleby zoospory, które pod działaniem rozpryskujących kropli deszczu mogą infekować dolne części roślin ziemniaka.
Klasyczne plony
Klasyczny objaw zarazy ziemniaczanej to nieregularne, jasnozielone plamy, które następnie brązowieją, tworząc nekrozy na szczytach i brzegach liści (tam, gdzie najdłużej utrzymuje się wilgoć). Plamy te są otoczone seledynową obwódką. Na pograniczu zdrowej i chorej, suchej tkanki liścia,
od jego dolnej strony, zwłaszcza w dni wilgotne, występuje nalot białych zarodników konidialnych, który nigdy nie pojawia się na nekrozach.
Zaraza łodygowa
W dni suche i upalne zarodniki nie występują, a rozwój choroby może zostać powstrzymany. Poza klasycznymi objawami zarazy, od kilkunastu lat występuje jej nietypowa, groźniejsza postać, która nosi nazwę zarazy łodygowej. Umiejscawia się ona najczęściej w środkowej i górnej rośliny części, na wierzchołkach pędów, ogonkach liściowych lub łodygach. Objawy początkowo przypominają tłustawą, brązową plamę, która zmienia kolor na ciemnobrunatną i najczęściej rozprzestrzenia się wzdłuż łodygi, na całym jej obwodzie. Przy silnych porażeniach prowadzi to do przełamania łodyg i całkowitego zniszczenia roślin. Na kikutach porażonych roślin pojawia się nalot białej grzybni.
Ograniczanie i zwalczanie zarazy ziemniaka
Ochrona plantacji ziemniaka przed Phytophthora infestans polega przede wszystkim na niszczeniu pierwotnych źródeł infekcji, jak sterty odpadowe czy samosiewy ziemniaków oraz stosowaniu prawidłowej agrotechniki:
- 3-4–letnia przerwa w uprawie ziemniaków na tym samym polu,wykorzystywanie zdrowych, sadzeniaków o zwiększonej odporności,uprawa w szerokich rzędach.
Wymienione metody często są niewystarczające. Wtedy należy przystąpić do ochrony plantacji z wykorzystaniem fungicydów. Skuteczna ochrona plantacji ziemniaków przed Phytophthora infestans wymaga kilku do kilkunastu zabiegów w ciągu okresu wegetacyjnego.
Kluczowe jest, aby prawidłowo określić termin pierwszego zabiegu. Powinien być on przeprowadzony przed wystąpieniem pierwszych objawów chorobowych. Przy określeniu prawidłowego terminu pierwszego zabiegu, w Polsce sprawdziły się systemy wspomagające typu NegFry czy Simphyt.
Jeśli nie mamy możliwości skorzystania z tego typu systemów, zaleca się przeprowadzenie pierwszego zabiegu wraz z wystąpieniem pierwszych objawów chorobowych. Pamiętajmy jednak, że rozpoczęcie zabiegów ochronnych po wystąpieniu pierwszych objawów chorobowych, w warunkach wysokiej presji infekcyjnej, może okazać się mało skuteczne.
Upalne hamowanie
Nawet upały nie zatrzymują rozwoju choroby, co najwyżej ją przyhamowują. Z nastaniem bardziej sprzyjających warunków, choroba nadal się rozwija i może przybrać charakter epidemii. Ze względu na trwałe źródło infekcji, powinna być zwalczana z udziałem fungicydów układowo-wgłębnych np. Axidor, Infinito 687,5 SC, czy Pyton Consento 450 SC, względnie układowo-kontaktowych.
Podwyższona temperatura powietrza i podwyższona wilgotności z powodu długotrwałych opadów oznacza wzrost zagrożenia zarazą ziemniaczaną. Lepszym rozwiązaniem będzie wtedy zastosowanie co najmniej fungicydu o działaniu wgłębnym. Zastosowanie fungicydu wgłębnego o działaniu interwencyjnym, powoduje wniknięcie na głębokość kilku warstw komórki. Potrafią one powstrzymać infekcję w ciągu 2 dni od opadnięcia zarodników na wilgotny liść i mogą być stosowane co 7-10 dni.
Razem z sokami
Nie chronią one jednak nowych przyrostów naci. Dlatego w warunkach podwyższonych temperatur i utrzymującej się wysokiej wilgotności ‒ sprzyjającej infekcji roślin przez zarazę ziemniaka, powinniśmy włączyć do ochrony ziemniaka fungicydy układowe. Ich substancje aktywne krążą z sokami w roślinie i przemieszczają się także do przyrastających po zabiegu nowych pędów. Fungicyd chroni je od środka przed nowymi infekcjami.
W celu zapobiegania wytworzenia się odporności zarazy ziemniaka na działanie fungicydów układowych, powinniśmy je stosować w trakcie wegetacji tylko raz. W warunkach dużego zagrożenia chorobą, zwłaszcza na odmianach wrażliwych, możemy wykonać nie więcej niż dwa zabiegi preparatami zawierającymi substancje o działaniu układowym. Najlepsze rezultaty w ochronie ziemniaka uzyskamy, gdy używamy preparaty fungicydowe przemiennie, stosując środki o różnych mechanizmach działania. Zabiegi wykonujemy z wykorzystaniem fungicydów o działaniu kontaktowo-wgłębnym na przemian z fungicydami o działaniu kontaktowym.
Pod koniec wegetacji, w fazie fizjologicznego starzenia się roślin ziemniaka, zastosowanie fungicydów będzie miało na celu zabezpieczenie bulw przed infekcją zarodnikami pływkowymi zarazy ziemniaka. Zarodniki te mogą infekować nowo wytworzone bulwy i być źródłem infekcji w czasie ich przechowywania lub być źródłem infekcji z wysadzonymi, porażonymi sadzeniakami w kolejnym roku.
Możemy użyć fungicydów o działaniu powierzchniowym, wgłębnym lub w kombinacjach mieszanych – wgłębno-powierzchniowych, układowo-powierzchniowych lub układowo-wgłębnych.
Najlepiej stosować fungicydy mające zdolność niszczenia zarodników pływkowych tzw. zoospor, mogących infekować w glebie nowe bulwy. Warto zastosować fungicydy zawierające niżej wyminione substancje aktywne: (Propamokarb + cymoxanil) i Cyazofamid.
Na koniec desykacja
Ochrona przed zarazą ziemniaka a szczególnie przed jej łodygową formą i innymi chorobami, powinna zostać zakończona desykacją naci. Najlepiej przeprowadzić ją w kombinacji mechaniczno-chemicznej, z wykorzystaniem rozdrabniacza łęcin i oprysku chemicznego z użyciem zarejestrowanych desykantów np. opartym na glufosynacie amonowym ‒ Basta 150 SL.
Programowe wsparcie
Walka z zarazą ziemniaka jest trudna do wygrania i na dużych plantacjach o charakterze przemysłowym, coraz częściej jest wspomagana programami sygnalizacyjnymi, opartymi o pomiar negatywnych czynników pogodowych, przez stacje meteorologiczne, współpracujące z programami komputerowymi, które mierzą ryzyko wystąpienia czynników sprzyjających infekcji chorobowej zarazą ziemniaka. Np. program NEGFRY 2 określa, kiedy należy przystąpić do ochrony ziemniaków. Dzięki temu liczba zabiegów fungicydowych jest ograniczana do niezbędnego minimum. Wsparcie pomiarami parametrów pogody,
wpisuje się w system integrowanej ochrony.
W oparciu o pomiar takich czynników pogody, jak temperatura, wilgotność powietrza, opady atmosferyczne, zwilżenie powierzchni liści w godzinnych odstępach i przesłanie danych drogą radiową na współpracujący komputer, zaprzęgamy do pracy technikę. Producent lub ich grupa zostanie powiadomiony, np. SMS-em, że należy wykonać zabieg ochronny. Dzięki tak precyzyjnemu narzędziu wspomagania decyzji można obniżyć liczbę zabiegów fungicydowych z 12-14 do 6-8, zapewniając dobrą ochronę przed zarazą.
Dla zapobiegania wytworzeniu odporności na stosowane fungicydy powinniśmy prowadzić ochronę przed chorobami z użyciem fungicydów zawierających różne substancje aktywne. Używamy ich na zmianę raz lub dwa razy stosując drogie preparaty układowe, a później stosujemy popularniejsze preparaty kontaktowe czy kontaktowo-wgłębne. Najmniejsze zagrożenie wytworzenem odporności na zarazę ziemniaka wystąpi, gdy włączymy do sekwencji zabiegów fungicydy zawierające substancje aktywne: difenkonazol obecny w Carial Star 500 SC, ametoktradynę wchodzącą w skład Zampro 56 WG, cyjazofamid – obecny np. w Ranman Top 160 S.C., czy będący w trakcie rejestracji boskalid w preparacie Signum 33,4 WG. Przed zastosowaniem rozwiązań chemicznych zawsze powinniśmy się zapoznać z etykietą rejestracyjną środka ochronnego i przestrzegać warunków jego stosowania.
Tabela 1. Substancje aktywne wykorzystywane do zwalczania chorób ziemniaka
|
zwalczana choroba |
substancja aktywna |
przykładowy środek |
uwagi |
|
Alternarioza ziemniaka |
Dimetomorf, mankozeb |
Acrobat MZ 69 WG |
Zabieg opryskiwania wykonywać zapobiegawczo lub w momencie pojawienia się pierwszych objawów na dolnych liściach. |
|
Mankozeb |
Penncozeb 80 WP |
||
|
Fluazynam |
Banjo 500 SC |
||
|
Azoksystrobina |
Amistar 250 SC |
||
|
Difenokonazol, Mandipropamid |
Carial Star 500 SC |
||
|
Parch Sucha Fomoza |
Imazalil |
Diabolo 100 SL |
Zalecana ilość wody 100-200 ml/100 kg ziemniaków. Zabieg wykonywać jednorazowo, zapobiegawczo lub interwencyjnie po zaobserwowaniu pierwszych objawów chorób, tuż po zbiorach ziemniaków, maksymalnie 5-10 dni po zbiorze, przed ich umieszczeniem |
|
Rizoktonioza ziemniaka |
Azoksystrobina |
Agristar 250 S.C. Aztek 250 S.C. Demeter 20 S.C. Tascom 250 SC |
Środki stosować do oprysku pasowego gleby w trakcie wysadzania bulw. Unikać bezpośredniego opryskiwania bulw, aby nie opóźniać kiełkowania i wschodów. |
Tabela 2. Przykładowe substancje aktywne zarejestrowane do zwalczania zarazy ziemniaka
|
substancja aktywna |
przykładowy środek |
uwagi |
|
środki o działaniu układowym i wgłębnym |
Pierwszy zabieg wykonać zgodnie
Program ochrony ziemniaka – stosować |
|
|
Chlorowodorek propamokarbu, cymoksanil |
Axidor |
|
|
Dimetomorf, piraklostrobina |
Cabrio Duo 112 EC |
|
|
środki o działaniu układowym, wgłębnym i powierzchniowym |
||
|
Mandipropamid, difenokonazol |
Carial Star 500 |
|
|
środki o działaniu układowym i powierzchniowym |
||
|
Metalaksyl, mankozeb |
Armetil M 72 WP |
|
|
Benalaksyl-M, mankozeb |
Fantic M WP |
|
|
Metalaksyl-M, mankozeb |
Rubikon 67,8 WG |
|
|
Oksatiapiprolina |
Zercec Encade |
|
|
środki o działaniu wgłębnym |
||
|
Cymoksanil |
Cymbal Flow |
|
|
środki o działaniu wgłębnym i powierzchniowym |
||
|
Dimetomorf, mankozeb |
Acrobat MZ 69 WG |
|
|
Cymoksanil, miedź |
Copforce Extra |
|
|
Cymoksanil, mankozeb |
Ekonom Duo 72,5 WP |
|
|
Mandipropamid |
Revus 250 S.C. |
|
|
Fluazynam, cymoksanil |
Tezuma 625 WG |
|
|
Bentiowalikarb, Mankozeb |
Valbon 72 WG |
|
|
środki o działaniu układowym |
||
|
Dimetomorf |
Dimix 500 SC |
|
|
środki o działaniu powierzchniowym i translaminarnym |
||
|
Amisulbrom |
Leimay 200 SC |
|
|
środki o działaniu powierzchniowym |
||
|
Miedź |
Airone S.C. |
|
|
Fluazynam |
Banjo 500 S.C. |
|
|
Cyazofamid, |
Ranman Top 160 E.C. |
|
|
Folpet |
Folpan 80 WG |
|
|
Mankozeb |
Indofil 80 WP |
|
 |
Karolina Kucharska
Artykuł opracowany we współpracy z Dolnośląskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj |
