KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Uprawa ogórka gruntowego

Opublikowano 31.03.2023 r.
Historia uprawy ogórka jest bardzo bogata, jednak informacje dotyczące jego pojawienia się na terenie naszego kraju są bardzo nieścisłe. Nie wiadomo skąd i kiedy do nas przybył, ani kiedy rozpoczęto jego uprawę. Potrawy z ogórka docenili w XVI w. chłopi. Mizeria – potrawa dawnej społeczności wiejskiej – gościła na ich stołach przed później dojrzewającymi warzywami.

uprawa ogórka

Uprawa ogórka gruntowego

Z biegiem lat uprawa ogórka rozpowszechniła się, a jego spożycie wzrosło. W dzisiejszych czasach konsumentom trudnobyłoby wyobrazić sobie życie bez tego smacznego, pachnącego warzywa. Jest ono powszechne ze względu na stosunkowo łatwą uprawę, liczne walory smakowe oraz możliwość spożywania pod postacią surową, konserwową czy w formie kiszonek. Ogórki kiszone z koprem, chrzanem i czosnkiem stały się wręcz naszą narodową specjalnością. Ogórek może być uprawiany nawet na niewielkim kawałku ziemi. Stąd też jest warzywem lubianym przez działkowców, mimo że jego ochrona przed chorobami sprawia wiele kłopotów. Jest rośliną roczną, należącą do ciepłolubnej rodziny dyniowatych. Posiada płytki (ok. 30 cm), ale szeroko rozłożony (1,5-2 m) system korzeniowy.

Pęd główny osiąga długość powyżej 2 metrów. Z niego wyrastają pędy boczne. Odmiany wczesne mają krótsze pędy niż odmiany późniejsze. Liście są owłosione o dość długim ogonku. W ich kątach wyrastają kwiaty rozdzielnopłciowe (oddzielne męskie i żeńskie na jednej roślinie). Odmiany wartościowsze to te, które tworzą przeważającą ilość kwiatów żeńskich. Kwiaty zapylane są głównie przez pszczoły. Do uprawy można wybrać także odmiany partenokarpiczne, które wytwarzają owoce bez zapylania. W porównaniu do odmian z przewagą kwiatów żeńskich są one mniej wrażliwe na niesprzyjającą pogodę i bardziej odporne na choroby. Owoce ogórka są charakterystyczne dla danej odmiany. Ich powierzchnia jest chropowata dzięki brodawkom i sztywnym włoskom, ale w miarę dojrzewania wygładza się, a włoski odpadają. Nasiona są eliptyczne, płaskie, kremowe. Zachowują zdolność do kiełkowania nawet do 10 lat. Na 1 gram przypada około 35-50 nasion Owoce ogórka zawierają 95% wody, 0,3% białka, 0,16% tłuszczów, 1-2% cukrów, niewielkie ilości witamin A, B i C oraz kwas nikotynowy. O wartości ogórka decydują walory smakowe i zawartość soli mineralnych oraz łatwo przyswajalnych witamin. Składniki mineralne, których połowę stanowi potas, dzięki wysokiemu stopniu zasadowości działają na organizm ludzki neutralizująco. 

WYMAGANIA

Ogórek ma duże wymagania cieplne, szczególnie w okresie kiełkowania. Nasiona wysiewa się do gruntu, gdy temperatura gleby wynosi 10-12º C. Najczęściej gleba osiąga tę temperaturę po 15 maja. Uprawę należy lokalizować w miejscach łatwo nagrzewających się, na stokach południowych, a unikać wszelkich obniżeń terenu. Ogórek ma również duże wymagania glebowe. Gleby pod uprawę ogórka powinny być w dobrej strukturze, bogate w substancję organiczną i próchnicę. Zaleca się uprawę w pierwszym roku po oborniku. Przy stosowaniu nawozów mineralnych należy zwrócić uwagę na duże zapotrzebowanie na fosfor i wapń oraz wrażliwość na chlor. Roślina wymaga obojętnego odczynu gleby. Wapnowanie należy wykonać przed przedplonem, gdyż ogórek jest wrażliwy na świeże wapnowanie. Ze względów fitosanitarnych ogórka nie należy uprawiać po roślinach dyniowatych i psiankowatych częściej niż co 3 lata.

WYBÓR ODMIAN 

Warto wybierać odmiany odporne lub co najmniej tolerancyjne na najbardziej dokuczliwe choroby (kanciasta plamistość bakteryjna ogórków i mączniak rzekomy dyniowatych). Wybór odmian ogórka jest duży i co roku powiększa się o nowe odmiany

 

TERMINY SIEWU I SADZENIA

Ogórek uprawiany jest zarówno z siewu (jest to najtańsza metoda), jak i z rozsady. Uprawa z rozsady przyśpiesza zbiór, a w przypadku większych obszarowo upraw, daje możliwość mechanicznego odchwaszczenia. Nasiona ogórka można wysiewać, gdy wierzchnia warstwa gleby osiągnie temperaturę co najmniej 12°C. Wschody w takich warunkach przebiegają szybciej. Zbyt wczesny siew nasion do zimnej gleby naraża siewki na porażenie chorobami oraz gnicie. Najczęściej można wysiewać nasiona od 10 maja do pierwszej dekady czerwca. Rośliny lub rozsadę można okryć włókniną. Ogórek jest wrażliwy nawet na drobne uszkodzenia systemu korzeniowego. Nie znosi przesadzania, dlatego można go uprawiać tylko z rozsady doniczkowanej.

NAWOŻENIE


Roślina ma wysokie wymagania nawozowe. Jako podstawowy nawóz można zastosować kompost lub obornik. Prawidłowym terminem nawożenia obornikiem jest wczesna wiosna, a stosowany jesienią powinien być natychmiast przyorany. Odpowiednia ilość obornika to 30-40 t/ha, co daje 30-40 kg/10 m². Można też zastosować nawozy zielone przyorane jesienią. Ogórek lubi dużą ilość masy organicznej. Jeżeli brakuje wymienionej wyżej ilości obornika, można zastosować obornik w rowki tylko pod same rośliny. Ogórek, ze względu na płytki system korzeniowy, dużą masę plonu i krótki okres wegetacji, potrzebuje intensywnego nawożenia. Dawkę obornika uzupełnia się nawozami mineralnymi, bowiem nawożenie organiczne nie zaspokaja potrzeb pokarmowych i nawozowych ogórka. Nawozy mineralne stosuje się nie później niż 2−3 tygodnie przed siewem lub sadzeniem. W początkowym okresie wzrostu i rozwoju, gdy następuje intensywna budowa liści i łodyg, ogórek pobiera głównie azot. Natomiast w trakcie wiązania, dorastania owoców i plonowania, wymaga potasu i fosforu. Potas musi być stosowany w formie siarczanowej, ponieważ ogórek jest wrażliwy na chlorki. Nawozy mineralne nie wpływają ujemnie na jakość ogórków kwaszonych, jeśli wszystkie z potrzebnych składników mineralnych są zastosowane w odpowiednio dobranym stosunku. Warto stosować nawozy wieloskładnikowe, które wzbogacą glebę w makro i mikroelementy, np. Azofoskę, Fruktus, Biopon. Dokarmianie stosuje się w czasie owocowania, kiedy trudno nawozić warzywa w sposób posypowy. Dobre wyniki daje oprysk Florovitem rozpuszczonym w wodzie (stężenie 1-2%).

NAWADNIANIE

Ogórek jest wrażliwy na niedobór wody. Jest to szczególnie ważne na glebach lżejszych i przy uprawie bez obornika. Odmiany heterozyjne (F1), cechujące się wysoką plennością, mają większe wymagania wodne. Podlewanie wpływa na zwiększenie plonu o ok. 50% i poprawia jakość owoców. Odpowiednio podlewane rośliny rodzą ogórki o zmniejszonej tendencji do tworzenia pustych przestrzeni i mięknięcia w czasie kiszenia. W drugiej połowie maja, kiedy nasiona wysiewa się do gruntu, często występująca wówczas susza opóźnia wschody, a w rezultacie zbiory. Należy wtedy podlewać wierzchnią warstwę gleby małą dawką wody (10 l/m²). Ogórek potrzebuje też znacznej ilości wody od początku kwitnienia do końca zbiorów. Co 4-6 dni należy go zasilać dawkami nie przekraczającymi 20 l/ m². Ogórek silnie reaguje na zmianę temperatury, najlepiej więc podlewać rośliny w godzinach porannych, co zmniejsza ryzyko porażenia roślin przez kanciastą plamistość i mączniak prawdziwy. W godzinach popołudniowych można podlewać wodą ogrzaną, zebraną w zbiornikach.

ZWALCZANIE CHWASTÓW

Chwasty, które pojawią się po siewie, powinny być usuwane na bieżąco zanim się rozrosną. Ich późniejsze zwalczanie grozi uszkodzeniem całych roślin ogórka. Także poruszanie się i przekładanie pędów ogórka powoduje zrzucanie zawiązków owoców. Preferowanym sposobem ograniczania zachwaszczenia jest ściółkowanie powierzchni materiałami nieprzepuszczającymi światła, czarną folią lub czarną agrowłókniną, najlepiej biodegradowalną. Chwasty, które wyrosną w miejscach niezakrytych można zwalczyć mechanicznie motyką.

ZBIÓR

W uprawie gruntowej zbiór rozpoczyna się w połowie lipca (po ok. 2 miesiącach od wysiewu) i trwa do końca września. Zwykle przeprowadza się go co 2 dni, a w pełni owocowania codziennie. O częstości zbioru decydują warunki wzrostu oraz przeznaczenie owoców (korniszony 3-5 cm konserwy 6-10 cm). Ogórki uprawiane w polu powinno się zbierać w godzinach rannych, po obeschnięciu rosy. Nie zaleca się zbioru w godzinach południowych, w czasie upałów lub w deszczu. Zbiór powinno wykonywać się ostrożnie, aby nie uszkodzić owoców. Ogórki można uszczykiwać lub obcinać nożem w połowie szypułki i delikatnie układać do skrzynek. Składowanie powinno się odbywać w zacienionym i chłodniejszym miejscu. Najlepiej zaraz po zbiorze owoce przeznaczyć do przerobu. W chłodnym pomieszczeniu ogórki można przechowywać kilka dni, ale wtedy należy je użyć tylko do bezpośredniego spożycia.

kontakt1.jpg
Karina Krasoń
Artykuł opracowany we współpracy ze specjalistami ze Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO