Jak ograniczyć straty ziarna?

Przechowujemy tylko zdrowe ziarno

Przechowywanie ziarna musi dotyczyć plonów zdrowych i niezachwaszczonych. Tylko takie ziarno uda się przechować z minimalnymi stratami. Ziarno pochodzące od roślin chorych, uszkodzonych, zagrzybionych i zainfekowanych szybciej się psuje i nie stanowi dobrego surowca do przechowywania. Trzeba wiec regularnie monitorować uprawy i zawczasu reagować stosownie do sytuacji – np. poprzez użycie odpowiednich środków ochrony roślin, czy korekcję terminu i parametrów zbioru (np. wysokie koszenie zboża na plantacjach zachwaszczonych, co pozwoli zminimalizować wilgotność masy pobieranej z pola przez kombajn).

Zbiór i oczyszczanie ziarna

Termin zbioru może wymagać zmiany z powodu warunków atmosferycznych – np. niekorzystna, deszczowa pogoda w czasie żniw, zwiększa wilgotność ziarna i możliwość jego butwienia, porastania, czy zagrzybienia w przechowywaniu.
Minimalizacja strat w ziarnie w czasie przechowywania obejmuje też jego oczyszczanie. Zbiór i wymłócenie wstępnie oczyszcza ziarno, które jednak nadal może zawierać np. łuski i plewy, piasek i grudki gleby, nasiona chwastów, drobne kamyczki itp. Po zbiorze i omłocie trzeba więc ocenić resztki zanieczyszczeń i zaaplikować ewentualne doczyszczenie. Bez tego przechowywanie ziarna będzie kiepskie, bo zanieczyszczenia zawilgacają i zmniejszają zysk ze sprzedaży. Umowy kontraktowe zwykle przecież mają zapis, że „ogólna zawartość zanieczyszczeń nie może być większa niż 12%, w tym materiału obcego 3%”. Ziarno można doczyścić w specjalnych, łatwoobsługowych czyszczalniach.

Dosuszanie ziarna

Minimalizacja strat w ziarnie w czasie przechowywania często wymaga też dosuszania. Nadmierna wilgoć w magazynowanym zbożu uniemożliwi przechowanie. Do nadmiernego zawilgocenia dochodzi przede wszystkim, gdy w trakcie żniw wystąpią opady. Kosić należy wtedy dopiero po tylu godzinach, ile spadło mm deszczu. Jednak intensywność i długotrwałość opadów nie zawsze pozwala roślinom wyschnąć. Ponadto, ziarno w przeciwieństwie do słomy, wolno namaka, ale długo wysycha. Dlatego przed koszeniem trzeba mierzyć wilgotność nasion przy pomocy specjalnego urządzenia. Aby przechowywanie ziarna było skuteczne, wilgotność ziarna w magazynie przez minimum pół roku powinna być tylko do 14%, a przy dłuższym przechowywaniu – do 13%. Zbyt wilgotne ziarno trzeba dosuszyć w suszarni (im wilgotniejsze, tym mniej ogrzanym powietrzem). Poszczególne gat. zbóż mają bardzo różne wymagania suszenia – na wysoką temp. najwrażliwsze są: jęczmień browarny, potem owies, a najmniej mieszanka zbożowa i pszenica. Zbyt mała wilgotność (do 12%) też jest niedobra i uszkadza ziarno (szczególnie materiał siewny, ziarno konsumpcyjne i jęczmień browarny).

Skuteczna ochrona

Należy też chronić ziarno przed chorobami, szkodnikami i grzaniem. W magazynach zbożowych łatwo wzrasta temperatura (tzw. grzanie) i wilgotność, co rodzi ryzyko porażenia grzybami pleśniowymi i ataku szkodników, gdy wilgoć przekroczy 12-13%. Grzanie mokre ziarna zachodzi w wilgotności ponad 15%, przy udziale ataku grzybów pleśniowych i butwienia. Natomiast grzanie suche jest w wilgotności do 15% i powodują je głównie roztocza i owady oraz ich odchody i wydzieliny. Powiększa to wilgoć i rozrost pleśni. Wszystkiemu sprzyja też ciężka masa milionów ziaren. Przechowywanie ziarna musi więc być monitorowane, by móc w porę zareagować – badanie temperatury ziarna, obecności szkodników i pleśni w magazynie zbożowym. Zagrzybione ziarno traci niestety wartość konsumpcyjną i paszową oraz zdolność kiełkowania i staje się bezużyteczne. Następuje w nim też rozkład glutenu i tłuszczu roślinnego oraz zawiera szkodliwe mykotoksyny (metabolity grzybów), odchody i ciała szkodników. Zjawisko grzania wyeliminuje regularne przesypywanie ziarna i/lub odpowiednia wentylacja suchym i zimnym powietrzem. Ziarno już zgrzane częściowo uratuje przeczyszczenie i podsuszenie. W przypadku obecności szkodników należy użyć trutki (np. fumiganty) lub łapki (np. na myszy).

Najlepiej w silosie zbożowym

Minimalizacja strat w ziarnie w czasie przechowywania jest najlepsza w silosie zbożowym. Niektórzy magazynują ziarno np. na strychach, poddaszach, w stodołach. Nie jest to jednak dobra ochrona dla zboża, które mogą tu wyjadać ptaki, gryzonie i owady, atakować wilgoć i pleśnie. Ziarna muszą też być stale pracochłonnie przegarnianie. Dlatego zdecydowanie najlepsze jest przechowywanie ziarna w profesjonalnym silosie zbożowym. Daje to możliwość: automatycznego załadunku i rozładunku oraz mieszania i dosuszania, równomiernego przepływu świeżego powietrza, zabezpieczenia przed szkodnikami, grzybami, butwieniem.

Redakcja KalendarzRolnikow.pl   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Kupujemy cielęta - od kogo najlepiej, jak je wybrać?