KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Zboża ozime dla gospodarstw ekologicznych - sprawdzone odmiany

Opublikowano 18.09.2020 r.
Zboża należą do najważniejszych roślin uprawnych niezależnie od regionu i sposobu gospodarowania. Rolnictwo konwencjonalne daje wiele możliwości wpływania na wielkość i jakość plonu, m.in., dzięki doborowi różnych form nawozów czy dzieleniu dawek azotu dostosowanych do aktualnych potrzeb roślin. W uprawach ekologicznych możliwości oddziaływania na cechy jakościowe są ograniczone, stąd szczególnego znaczenia nabiera wybór odpowiedniej odmiany.

Polsce plony zbóż w logicznych są przeważnie bardzo niskie i wahają się w przedziale od 1,5 do 3 t/ha w zależności od gatunku, co świadczy o całkowicie ekstensywnym sposobie uprawy i niewykorzystywaniu potencjału produkcyjnego zbóż. Jednym z elementów agrotechniki w niedostatecznym stopniu stosowanym jest dobór odpowiedniej odmiany.

Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach w ramach systemu Ekologicznego Doświadczalnictwa Odmianowego prowadzi badania oceniające przydatność do tego typu uprawy najnowszych odmian ozimych pszenicy, pszenżyta i żyta. Uzyskane rezultaty wskazują na możliwość uzyskania wyższych plonów. Ze zbożami ozimymi założono w roku 2019 doświadczenia na terenie 10 gospodarstw ekologicznych (6 należących do COBORU i 4 do IUNG) w miejscowościach zlokalizowanych w różnych częściach kraju, w tym także w województwie łódzkim w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian COBORU w Lućmierzu (doświadczenia z pszenżytem ozimym i żytem).

Pszenica ozima

Ocenę 16 odmian pszenicy ozimej: Hondia, Formacja, Euforia, RGT Kilimanjaro, Comandor, Owacja, Plejada, Artist, Tytanika, Grodkowicka, Hybery (odm. mieszańcowa), RGT Bilanz, rozpoczęto w 2019 roku.

Uprawy prowadzono na stanowiskach optymalnych dla pszenicy (kompleksy glebowe pszenne i żytni bardzo dobry, przedplon – groch, rzepak). Uzyskane plony w poszczególnych miejscowościach mieściły się w granicach 4,13- -8,53 t/ha (dla wszystkich wymienionych kompleksów). W warunkach gleb słabszych (w tym wypadku kompleksu żytniego bardzo dobrego) w przedziale 4,13-4,90 t/ha.

Powyżej wzorca (wartości średniej z wszystkich odmian) plonowały:
 na glebach kompleksów pszennych: Formacja, Owacja, Memory, Delawar, RTG Kilimanjaro, Hybery
 na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego: Euforia, Comandor, Owacja, Plejada, Hybery. Należy zaznaczyć, że Owacja uzyskiwała plony powyżej średniej we wszystkich lokalizacjach.

Spośród badanych odmian największą konkurencyjnością w stosunku do chwastów cechowały się: Hybery, Bonanza, Comandor i Tytanika.

Pszenżyto ozime

Doświadczenia prowadzono na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego na 12 odmianach: Avokado, Belcanto, Carmelo, Kasyno, Meloman, Octavio, Orinoko, Rotondo, Sekret, Subito, Trapero, Trefl.

Średnie plony pszenżyta były o 0,69 t/ha większe niż pszenicy i mieściły się w przedziale od 5,38 t/ha do 7,92 t/ha. Wyższa średnia związana jest ze słabszym porażeniem pszenżyta przez choroby grzybowe oraz niższym wpływem okresowej suszy.

Potwierdzone zostają obserwacje, że zboża o niedużych wymaganiach w warunkach produkcji ekologicznej cechują się również mniejszą zmiennością plonowania.

Tylko Belcanto dało zbiory we wszystkich miejscowościach powyżej wzorca. Wyróżnił się również Meloman, który powyżej średniej plonował w pięciu lokalizacjach. Obie odmiany charakteryzowały się wysoką obsadą kłosów oraz większą odpornością na choroby grzybowe – głównie rdzę brunatną i septoriozę (do doświadczeń wybrano odmiany o wyższej odporności na patogeny grzybowe). Różnice w plonach między pozostałymi odmianami można uznać za nieistotne.

Zachwaszczenie pszenżyta było we wszystkich lokalizacjach niewielkie i kształtowało się na poziomie 1-1,25% pokrycia powierzchni – nie wpłynęło na wysokość plonów

Żyto ozime

Oceniano 12 odmian: Dańkowskie Hadron, Dańkowskie Granat, Dańkowskie Turkus, Reflektor, Dańkowskie Skand, Piastowskie, Poznańskie, Dańkowskie Diament, KWS Theofano (odm. mieszańcowa), KWS Dolaro (odm. mieszańcowa), Tur (odm. mieszańcowa), Tur + Dańkowskie Hadron.

Średni plon żyta był mniejszy niż pszenżyta o 0,46 t/ha. Zbiory uzyskiwano w granicach od 4,98 t/ha do 7,52 t/ha. We wszystkich punktach doświadczalnych wyraźnie najlepsze wyniki uzyskały odmiany mieszańcowe – średnio ok. 1,2- -1,8 t/ha więcej od populacyjnych.

Te pierwsze tworzyły zwykle łany o obsadzie kłosów powyżej średniej i wysokiej masie 1000 ziaren. Należy zwrócić uwagę na odmianę KWS Theofano, która w porównaniu do KWS Dolaro i Tur była bardziej odporna na choroby grzybowe, głównie na rdzę brunatną. W warunkach niesprzyjających rozwojowi patogenów grzybowych (suszy) nie wpłynęło to na różnicę w plonowaniu między odmianami mieszańcowymi, jednak w warunkach produkcji ekologicznej odmiany o słabszej odporności (np. KWS Dolaro i Tur) mogą nie być dobrym wyborem.

Z odmian populacyjnych najwyżej plonowało Dańkowskie Granat. We wszystkich punktach doświadczalnych uzyskało plony powyżej wzorca (średniej dla odmian populacyjnych). Powyżej wzorca w pięciu punktach plonowało Dańkowskie Hadron. W przypadku odmiany Dańkowskie Granat dobry wynik wynikał głównie z dużej obsady kłosów, a w przypadku Dańkowskie Hadron dodatkowo z dorodnego ziarna. Pozostałe rodziły zmiennie w zależności od miejscowości. Podobnie jak w przypadku pszenżyta zachwaszczenie żyta we wszystkich miejscowościach było niewielkie (ok. 1-1,25% pokrycia powierzchni) i nie miało wpływu na plonowanie ocenianych odmian.

 

Andrzej Bartosik

ŁODR w Bratoszewicach

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:zboża ozime
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO