Rolnictwo precyzyjne w produkcji roślinnej

W literaturze możemy znaleźć wiele definicji rolnictwa precyzyjnego. Jedna z nich, według Samborskiego, określa, że rolnictwo precyzyjne to system rolnictwa, w którym poszczególne obszary pola uprawnego traktowane są z różnym nakładem środków produkcji, tj. dawki nawozów, środków ochrony roślin, wielkości dawki przy nawadnianiu oraz gęstości siewu i sadzenia.

W ostatnich latach wykorzystuje się rolnictwo precyzyjne w zakresie stosowania zmiennej dawki nawozów azotowych i pestycydów na podstawie rejestrowanego przez czujniki naziemne, z powietrza i satelitarne stanu łanu roślin, np. poprzez systemy nawigacji ciągników i maszyn czy automatyczną kontrolę szerokości roboczej maszyn, takich jak: rozsiewacze, opryskiwacze i siewniki.

Wprowadzenie technologii rolnictwa precyzyjnego można podzielić na cztery etapy:
• gromadzenie danych w przestrzeni i czasie za pomocą systemów informacji przestrzennej, m.in. poprzez GPS, zdjęcia satelitarne i lotnicze, drony, dane cyfrowe – np. rejestruje się zmienność warunków siedliskowych, opady, temperaturę, zasobność gleby, plonowanie roślin itp.
• planowanie zabiegów na podstawie map przestrzennego rozmieszczenia danych oraz ich interpretacji – na podstawie modeli tworzone są mapy aplikacji, wskazujące odpowiednie normy wysiewu, wielkość nawożenia lub dawki pestycydów czy herbicydów
• sterowanie wykonaniem zabiegów polowych dzięki wyposażeniu maszyn rolniczych w systemy nawigacyjne – np. nowoczesne siewniki punktowe wyposażone są w systemy płynnej regulacji dawki nawozu i nasion w zależności od miejsca na polu czy automatyczne sterowanie, które pozwala na włączanie lub wyłączanie sekcji siewnika na uwrociach
• ocena podstawowych efektów:

− agronomicznego – np. różne wersje uprawy bezorkowej – której celem jest wzrost żyzności gleby przy mniejszych nakładach bez ujemnego wpływu na plon roślin np. w wariacie uprawy pasowej specjalne agregaty spulchniają pasy gleby do głębokości 30-35 cm, w których wysiewane są nasiona oraz pozostawiają rolę niespulchnioną w międzyrzędziach; ma to korzystny wpływ na bilans materii organicznej oraz dodatkowo ogranicza emisję dwutlenku węgla do atmosfery

− ekonomicznego, np. za pomocą kombajnu wyposażonego w system nawigacyjny GNSS można monitorować wielkość plonów zebranych z poszczególnych fragmentów pola i na ich podstawie stworzyć mapy plonów

− środowiskowego, np. wykorzystanie inteligentnych technologii do wykonywania zabiegów środkami ochrony roślin czy nawożenia wpływa na zmniejszenie pozostałości tych środków w roślinach czy glebie, mniejsze zanieczyszczenie środowiska naturalnego oraz produktów, w konsekwencji otrzymujemy mniej skażoną chemią żywność; nowoczesne opryskiwacze mogą dokonywać zmiany wydatku cieczy roboczej z rozpylacza, co przekłada się na zmianę dawki rozpylanego środka, natomiast na podstawie map aplikacyjnych następuje automatyczne wyłączanie sekcji nad obszarem już opryskanym; innym przykładem jest robot ROBO-CROP odchwaszczający, który za pomocą kamery komputerowej wykrywa chwasty i usuwa je mechanicznie; podobne inteligentne aplikacje dotyczące dawkowania mają zastosowanie przy rozsiewaniu nawozów.

Do najważniejszych zalet rolnictwa precyzyjnego zaliczamy:
• ograniczenie do niezbędnego minimum stosowanych nawozów i środków ochrony roślin
• zwiększenie plonowania roślin poprzez wprowadzenie precyzyjnego nawożenia
• zmniejszenie zanieczyszczeni środowiska poprzez prowadzenie zrównoważonego rozwoju
• mniejsze nakłady finansowe na zabiegi agrotechniczne - redukcja kosztów produkcji
• zwiększenie wydajności pracy ludzi i maszyn
• możliwość wykonywania zabiegów agrotechnicznych niezależnie od warunków pogodowych
• sporządzanie dokładnych danych odnośnie wielkości i jakości plonów
• możliwość oszacowania w łatwy sposób wydajności pola uprawnego i jego rentowności
• łatwiejsze i efektywniejsze zarządzanie gospodarstwem.

Rolnictwo precyzyjne ma również swoje wady. Z pewnością największą są wysokie koszty wiążące się z zakupem specjalistycznego sprzętu. Poza tym, by móc w pełni wykorzystać jego potencjał rolnicy, którzy podejmą się wdrożenia tych nowoczesnych metod, muszą ciągle doskonalić swoją wiedzę, współpracować z producentami i naukowcami oraz być otwarci na innowacje. W Polsce, niestety, wciąż należy ono do rzadkości. Wiąże się to nie tylko z dużymi inwestycjami, które trzeba zrealizować, ale także ze strukturą rolnictwa. W naszym kraju dominuje rozdrobnienie gospodarstw, a rolnictwo precyzyjne znajduje zastosowanie głównie w gospodarstwach wielkoobszarowych. Obecnie oprócz upraw polowych ma również zastosowanie w produkcji ogrodniczej polowej i pod osłonami oraz w produkcji zwierzęcej.