Rachunkowość w rolnictwie - PL FADN

Dobór gospodarstw, z których będą zbierane dane, powinien być przeprowadzony w odpowiedni sposób – tak aby stosunkowo niewielka grupa gospodarstw – bo ok. 12 tys. (w skali kraju) – reprezentowała blisko 740 tys. gospodarstw towarowych (gospodarstw, których wielkość ekonomiczna jest większa niż 4 tys. euro i znajdują się w tzw. polu obserwacji rachunkowości Polski FADN). Poza wielkością gospodarstwa musi uwzględniać również jego typ produkcyjny – powinna być, np., stosowna liczba gospodarstw specjalizujących się w produkcji bydła, uwzględniając jednocześnie ich wielkość ekonomiczną. Dla przypom- nienia tabele przedstawiają: typy użytkowe i klasy wielkości ekonomicznej, które uwzględnia plan doboru w rachunkowości PL FADN:

Corocznie część gospodarstw będących w doborze ulega wymianie. W zeszłym roku (2019 na 2020) wymieniono 11% ogólnego stanu (95 z 892 gosp.). Gospodarstwa „wypadają” z kilku przyczyn:
- znalazły się poza polem obserwacji (zmniejszyła się ich wielkość ekonomiczna)
- rolnicy nie chcą współpracować w ramach systemu (zasada dobrowolnego udziału rolników w rachunkowości Polski FADN)
- przekazywane przez rolników dane są nierzetelne (dane nierzeczywiste lub niekompletne nie mogą być wykorzystywane w systemie)
- inne przyczyny losowe.

Liczba gospodarstw w doborze na rok 2021 nie ulegnie zmianie w stosunku do roku 2020. Rokrocznie Agencja Łącznikowa Polskiego FADN (IERiGŻ – PIB) przekazuje biurom wojewódzkim plan doboru, według którego doradcy powinni kwalifikować gospodarstwa do współpracy w ramach PL FADN.

Przedstawiam, jak kształtują się potrzeby doboru na rok 2021:

Typ I – uprawy polowe (nadmiar)
– potrzebne jedynie gospodarstwa o wielkości ekonomicznej (4-8 tys. €), bardzo małe.
Typ II – uprawy ogrodnicze (niedobór)
– potrzebne gospodarstwa w każdej klasie wielkości ekonomicznej, z wyjątkiem gospodarstw bardzo dużych – klasa 6 (pow. 500 tys. €)
Typ VIII – mieszane (nadmiar)
– w tej grupie potrzeba jedynie gospodarstw z typu 5 – duże (100-500 tys. €)
Typ IV – uprawy trwałe (niedobór)
– potrzebne gospodarstwa we wszystkich klasach wielkości ekonomicznej.
Typ V – krowy mleczne (niedobór)
– potrzebne gospodarstwa we wszystkich klasach wielkości ekonomicznej z wyjątkiem klasy
4 – średnio duże (50 do 100 tys. €), gdzie dobór jest spełniony.
Typ VI – zwierzęta trawożerne (nadmiar)
– potrzebne gospodarstwa w klasie wielkości ekonomicznej 5 – 100-500 tys. €, pozostałe klasy dobór spełniony lub nadmiar gospodarstw.
Typ VII – zwierzęta ziarnożerne (niedobór)
– potrzebne gospodarstwa we wszystkich klasach wielkości ekonomicznej (dotyczy zarówno gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną, jak i drób); nadmiar występuje jedynie w gospodarstwach utrzymujących trzodę chlewną klasa 6 – gosp. bardzo duże powyżej 500 tys. €).

Zgodnie ze Wskazówkami doboru gospodarstw osób fizycznych do badań w ramach FADN należy zwrócić uwagę na to, by nie dobierać gospodarstw nieznacznie tylko przekraczających próg wielkości ekonomicznej 4 000 €, ani gospodarstw planujących w najbliższym roku znaczną zmianę kierunku lub skali produkcji.

Jednocześnie, co podkreśliła IERiGŻ, we wszystkich typach bardzo pożądane do doboru są gospodarstwa z grupy bardzo małych czyli 4-8 tys. €.

Dość niepokojący jest fakt rezygnacji rolników z prowadzenia rachunkowości dla potrzeb PL FADN, związany z odejściem specjalisty, który dotychczas opiekował się gospodarstwem w ramach systemu. Jest to najczęściej spowodowane brakiem zaufania dotyczącym bardzo istotnej sfery przekazywania danych finansowych prowadzonego gospodarstwa rolnego. Pragnę zapewnić, że nasi doradcy podpisują stosowne oświadczenie, które informuje i obliguje ich do bezwzględnego zachowania tajemnicy związanej z powierzonymi danymi finansowymi.

Na koniec pragnę zachęcić zainteresowanych rolników do uczestnictwa w systemie Polski FADN. Rolnicy korzystający z dofinasowania w ramach PROW 2014–2020, prowadzący rachunkowość dla potrzeb Polskiego FADN są zwolnieni z prowadzenia ewidencji przychodów i rozchodów.