Wszystko, co musisz wiedzieć o sadzeniakach

Przed rozpoczęciem sadzenia warto pamiętać o zasadach prawidłowego przechowywania materiału sadzeniakowego Podstawą jest odpowiednia temperatura w granicach 4-6 st. C. Zawyżona nie jest korzystna, sprawia że bulwy tracą wartość plonotwórczą, z których na wiosnę wyrastają sadzonki ziemniaków o mniejszej liczbie łodyg i bulw. Temperatura powyżej 6 st. C przyczynia się również do szybszego starzenia się bulw, pod względem fizjologicznym.

Przygotowanie sadzeniaków

Podstawowym warunkiem uzyskania wysokich i stabilnych plonów ziemniaka jest stosowanie sadzeniaków o wysokiej wartości nasiennej. Jeżeli w gospodarstwie uprawia się ziemniaki na wczesny zbiór, niezbędne jest podkiełkowywanie sadzeniaków. W przypadku innych kierunków produkcji zaleca się pobudzanie bulw. Te wykonane prawidłowo zabiegi wpływają korzystnie na zmniejszenie występowania chorób grzybowych (np. rizoktoniozy czy zarazy ziemniaka) oraz wirusowych, przyspieszają okres wschodów od kilku do kilkunastu dni i zwiększają odporność na suszę.

Podkiełkowywanie sadzeniaków pozwala zaoszczędzić czas i uzyskać plony ziemniaków wczesnych jeszcze szybciej, wpływając jednocześnie na opłacalność tej produkcji. Zabieg ten należy rozpocząć od 4 do 8 tygodni przed sadzeniem w zależności od odmiany. Prawidłowo wykonany powinien odbywać się z zachowaniem odpowiednich warunków: światło dzienne lub sztuczne przez 10-12 godzin na dobę, temperatura 12-15 st. C, wilgotność 80-85% (zapobiegająca wysychaniu bulw). Najlepiej wykonywać go w ażurowych skrzynkach, kontrolując jego przebieg. Prawidłowo wykształcone kiełki powinny mieć długość 1,5-2 cm, w zależności od odmiany.

Pobudzanie sadzeniaków można wykonać na 2-3 tygodnie przed sadzeniem. Przesortowane umieszcza się w workach raszlowych lub składa w pomieszczeniu (w warstwie 30-50 cm), gdzie temperatura powinna wynosić 10-12° C, zabieg ten nie wymaga światła. Metoda ta pozwala przyspieszyć wschody o 3-7 dni, dzięki czemu można podnieść plon o 2-4 t/ha w stosunku do sadzeniaków niepobudzonych.

Uprawa roli ma na celu ograniczenie strat wody z zapasów zimowych, przyspieszenie ogrzania się gleby, dokładne wymieszanie nawozów mineralnych oraz zapewnienie optymalnych warunków dla pracy sadzarek. Prace powinno się rozpocząć jak najwcześniej, na ile pozwalają na to warunki panujące na polu. Pierwszym zabiegiem po zimie powinno być włókowanie lub płytkie bronowanie (szczególnie zalecane na glebach bardziej zwięzłych) w celu skruszenia skorupy i przyspieszenia ogrzania się gleby. Kilka dni przed planowanym sadzeniem należy spulchnić glebę na głębokość do 15 cm, za pomocą kultywatora, a na glebach średnio zwięzłych za pomocą agregatu uprawowego (zęby kultywatora, wał strunowy oraz brona wahadłowa lub rotacyjna).

Zabieg ten można połączyć z wiosennym stosowaniem nawozów mineralnych, które wymagają wymieszania z glebą przed sadzeniem ziemniaków.

Zaprawianie sadzeniaków to bardzo dobra metoda zwalczania chorób i szkodników. Proces ten skorelowany jest z obowiązującymi przepisami o integrowanej ochronie upraw. Zaprawy ze względu na małą ilość substancji aktywnej wprowadzanej do gleby w przeliczeniu na 1 ha to skuteczny, dbający o środowisko sposób ochrony rośliny. To najprostsza forma zabezpieczania rozwijających się roślin już od momentu sadzenia, dzięki której uzyskujemy prawidłową obsadę ziemniaków na polu, zapewniamy prawidłowy wygląd i cechy odmianowe, zapobiegamy zdrobnieniu plonu i deformacji bulw oraz zapewniamy odpowiednią jakość konsumpcyjną. Zaprawione sadzeniaki mogą być użyte wyłącznie do sadzenia, nie wolno przeznaczać ich na cele konsumpcyjne ani na paszę. Nie powinno się zaprawiać bulw krojonych i podkiełkowanych.

Kiedy sadzić?

Wczesny termin sadzenia pozwala na głębsze ukorzenienie się roślin, umożliwia lepsze wykorzystanie zimowych zapasów wody oraz składników mineralnych i zmniejsza szkody spowodowane przez zarazę ziemniaka. Optymalny dla południowych i południowo-zachodnich rejonów kraju to II i III dekada kwietnia, dla rejonów centralnych i północno-zachodnich – III de- kada kwietnia, a dla rejonów północno-wschodnich i podgórskich – III dekada kwietnia i I dekada maja. Temperatura gleby na głębokości 10 cm powinna wynosić 10 st. C. Opóźnienie sadzenia wyraźnie obniża plon i zawartość skrobi, powoduje zdrobnienie bulw, zwiększa liczbą uszkodzeń mechanicznych podczas zbioru, transportu i sortowania. Zwiększonym nawożeniem azotowym nawet przy dokarmianiu dolistnym nie można nadrobić strat spowodowanych opóźnionym sadzeniem.

Jak głęboko sadzić?

Głębokość sadzenia w dużym stopniu wpływa na tempo wzrostu i dojrzewania oraz wysokość i jakość plonu. Jego obniżenie wynikające ze zbyt głębokiego sadzenia może być bardzo duże i jest wynikiem opóźnienia wschodów o 6–8 dni oraz wegetacji i utrudnienia w powstawaniu i rozwoju stolonów (pędów podziemnych) w głębszej, bardziej zbitej warstwie gleby. Ponadto sadzenie takie wpływa na głębsze rozmieszczenie bulw w redlinie, co powoduje utrudnienie zbioru kombajnem i zwiększa liczbę uszkodzonych mechanicznie bulw.

Głębokość określamy od podstawy sadzeniaka do wyrównanej powierzchni roli przed sadzeniem. Optymalnie będzie to 2 cm więcej od poprzecznej jego średnicy. Dla sadzeniaków małych o wielkości 3,0-4,0 cm powinna wynosić 5-6 cm, średnich o wielkości 4,0-5,0 cm – 6-7 cm, a dużych o wielkości 5,0-6,0 cm – odpowiednio 7-8 cm. Wysokość obsypywania to 6-8 cm gleby nad sadzeniakiem. Pozwala go ochronić przed nocnymi przymrozkami, a ponadto będzie sprzyjać lepszemu nagrzewaniu się gleby i szybkim wschodom roślin.

Jak szeroko?

Zwiększenie szerokości międzyrzędzi z 62,5 cm do 75 cm nie powoduje obniżenia plonu, jeśli zachowa się taką samą obsadę roślin, a więc zastosuje się gęstsze sadzenie w rozstawie 75 cm. Większe szerokości międzyrzędzi generują oszczędności w wydatkach na paliwo i pracowników oraz przyspiesza terminowość zabiegów; wpływają też na jakość bulw, a szczególnie ograniczenie porażenia bulw zarazą ziemniaka, zazielenieniem i zmniejszenie liczby bulw uszkodzonych podczas zbioru.

W przeciętnych warunkach glebowych jako optymalne uważa się następujące obsady roślin w zależności od kierunku użytkowania:

• 50-80 tys. roślin na hektar przy produkcji nasiennej
• 45-50 tys. roślin na hektar dla odmian wczesnych zbieranych na wczesny zbiór
• 40-45 tys. roślin na hektar dla ziemniaków jadalnych i przemysłowych
• 30-40 tys. roślin na hektar dla ziemniaków na frytki i chipsy.

Aby produkcja ziemniaków przynosiła satysfakcjonujący dochód, rolnik musi podejmować wiele decyzji, które zależą, między innymi, od możliwości finansowych gospodarstwa. Jego praca bezpośrednio powiązana jest z warunkami panującymi w sezonie wegetacyjnym. Dlatego też, jednym z najważniejszych aspektów w uprawie ziemniaków jest sadzenie. Wysoki potencjał plonotwórczy rośliny zapewnić mogą: kwalifikowany materiał sadzeniakowy, stan bulw oraz ostrożne, prawidłowo wykonane sadzenie. Postęp biologiczny oraz techniczny tworzą fundament zmian dokonujących się w agrotechnice.